15% dân số Việt Nam mắc các chứng rối loạn do stress

Mai Thị Diễm22:09 08/04/2019

Cuộc sống hiện đại với lối sống nhanh, gấp gáp tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, đặc biệt là sức khỏe tâm thần. Bệnh lý về tâm thần không chỉ làm suy yếu sức khỏe mà còn gây ra tác động xấu đến sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam có khoảng 15% dân số mắc các rối loạn tâm thần phổ biến liên quan tới stress. Thậm chí, trong thực tế, con số này còn lớn hơn và ngày càng gia tăng.

Tại Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia (Bệnh viện Bạch Mai), nếu như cách đây 15-20 năm, trung bình tiếp nhận từ 1 đến 2 bệnh nhân/ngày, thì nay mỗi ngày viện tiếp nhận khoảng 300 bệnh nhân đến khám về các vấn đề rối loạn tâm lý, tâm thần, rối loạn lo âu, hoảng sợ, trầm cảm… liên quan đến stress, trong đó có nhiều bệnh nhân đang ở độ tuổi đi học.

Chăm sóc bệnh nhân gặp các vấn đề rối loạn do stress tại Viện Sức khỏe tâm thần. Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN

TS Dương Minh Tâm – Trưởng phòng Điều trị các rối loạn liên quan đến stress (Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia) cho biết, nhiều thanh, thiếu niên đến khám có hành vi tự hủy hoại bản thân, cưỡng bức bản thân như: Dứt mảng tóc, cào xước chân tay… vì căng thẳng học hành. Điều đáng nói, trong số đó có rất nhiều trẻ là học sinh giỏi, học ở những trường chuyên, lớp chọn.

Bên cạnh đó, rối loạn tình dục, giấc ngủ, rối loại ăn uống đều liên quan tới tâm thần. Nhiều ca sĩ, diễn viên nổi tiếng cũng gặp các sự cố về sức khỏe tâm thần mà căn nguyên gốc liên quan đến stress.

“Stress có thể là sức ép trong công việc, học tập, thất vọng trong sự nghiệp, mâu thuẫn trong gia đình, xã hội, áp lực học tập, áp lực công việc, rối loạn tình dục, rối loạn giấc ngủ… cũng dẫn đến stress. Lạm dụng tình dục ở Việt Nam cao cũng gây sang chấn tâm lý. Điều đáng nói, lạm dụng tình dục thường ở người thân và gây rối loạn ám ảnh suốt đời cho nạn nhân”, TS Dương Minh Tâm cho biết.

Stress kéo dài gây ra những hệ lụy rất lớn cho bệnh nhân. Chi phí y tế cho điều trị rối loạn lo âu gấp 3 lần các bệnh nội khoa thông thường. Đặc biệt, hơn 90% số người tự tử có rối loạn tâm thần. Tại Việt Nam, theo UNICEF, năm 2018, có tới 12% trẻ em độ tuổi từ 14 đến 18 mắc các rối loạn liên quan tới stress, như trầm cảm, rối loạn lo âu, sợ cô đơn…

Theo TS Nguyễn Doãn Phương – Viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần quốc gia, một người nếu thấy trước đây khỏe, mà nay xuất hiện triệu chứng mệt mỏi âu lo kéo dài, mất ngủ, khó thở, đau đầu hay các hiện tượng về tim mạch (hồi hộp, trống ngực) nhưng không thể giải thích được về mặt cơ thể, không tìm thấy căn nguyên và triệu chứng… nên đến khám ở các chuyên khoa sức khoẻ tâm thần.

Các rối loạn có liên quan đến stress hoàn toàn có thể phòng tránh và điều trị với chi phí không tốn kém. Điều quan trọng nhất là người bệnh cần có lối sống khoa học và luôn quan tâm tới sức khỏe bản thân; cân bằng thời gian hợp lý cho mối quan hệ gia đình, bạn bè, công việc và thư giãn…

Video đang HOT

Bên cạnh đó, người dân cần hiểu biết về bệnh, để có thể tìm sự trợ giúp khi cần thiết. Như vậy, mỗi người sẽ tự đẩy lùi stress, chủ động bảo vệ sức khỏe tâm thần của chính mình.

Theo congly.vn

Loạn thần giả bệnh: Nghiêm trọng, khó lành!

Kinh tế phát triển, đô thị hóa tăng, nhiều stress cuộc sống, hệ lụy là tăng những rối loạn tâm thần. Viện Sức khoẻ tâm thần cho biết, hiện khoảng 30% người Việt bị rối loạn tâm thần.

Loạn thần giả bệnh là một dạng bệnh tâm thần đặc biệt, người bệnh có động thái như là mắc bệnh thật sự, có khi họ tự gây ra các triệu chứng, các tổn thương cho chính bản thân để chứng minh rằng mình có bệnh thật.

Tổng quan về chứng loạn thần giả bệnh

Loạn thần giả bệnh, bệnh tự tạo (factitious disorder, playing sick, sick player), còn gọi là hội chứng Munchausen, là một bệnh tâm thần kỳ quặc, trong đó người bệnh liên tục có các hành động như thể có bị bệnh thể chất, cảm xúc hoặc nhận thức như thật. Nhiều lúc, bệnh nhân gây ra dấu hiệu, thương tật cho chính bản thân với ý đồ không vì lợi ích vật chất hay tài chính, mà chủ yếu là gây sự chú ý, thông cảm và chăm sóc của người chung quanh, đặc biệt với thầy thuốc.

Loạn thần giả bệnh được Baron von Munchausen, một sĩ quan Đức thế kỷ 18, phát hiện đầu tiên, nên được đặt tên là hội chứng Munchausen. Hầu hết các bệnh nhân mắc hội chứng này thường có các triệu chứng cơ năng như đau tức ngực, đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa, sốt...

Tuy chưa có số liệu thống kê tin cậy, chính thức về tỷ lệ mắc bệnh, nhưng loạn thần giả bệnh thường hiếm, chỉ khoảng 1% . Bệnh thường gặp ở người trung niên, nhưng cũng có phát hiện ở trẻ em và người cao tuổi.

Cần phân biệt loạn thần giả bệnh với hai tình huống: (1) Bịa đặt ra bệnh để trục lợi, như để xin nghỉ việc hay thắng kiện. Người loạn thần giả bệnh biết được việc gây ra triệu chứng, thương tổn có thể nguy hại cho bản thân nhưng họ lại không ý thức được vì sao mình làm như thế; và (2) Bệnh loạn thần bắt chước, hysteria, trong trường hợp này bệnh nhân có những hành vi quá mức và ngoài tầm kiểm soát bắt chước giống căn bệnh thật.

Theo các nhà nghiên cứu, hai yếu tố sinh học và tâm lý góp phần tạo ra hội chứng loạn thần giả bệnh này. Một số tác giả khác lại gợi ý, tiền sử bị lạm dụng, bỏ rơi, nhiều lần đau nặng phải nằm viện cũng có liên quan đến việc khởi phát bệnh.

Nếu không được điều trị ổn định, chứng loạn thần giả bệnh có thể có những biến chứng, thậm chí tử vong, liên quan đến việc tự gây thương tích, lạm dụng và phản ứng phụ của thuốc tự dùng, tai biến do làm quá nhiều xét nghiệm, thủ thuật và phương pháp điều trị, và nguy cơ muốn tự tử.

Chẩn đoán

Loạn thần giả bệnh rất khó chẩn đoán vì bệnh nhân thường không thành thực khai nhận. Để tìm, chẩn đoán đúng căn bệnh, bác sĩ thường phải theo tuần tự gồm các bước: (1) một là loại trừ các bệnh tật thể chất và tinh thần, (2) hai là theo dõi các chỉ dấu gợi ý bị bệnh; (3) ba là phối hợp với bác sĩ tâm thần, và sử dụng các thủ thuật chuyên khoa, và (4) bốn là rà soát theo tiêu chí Cẩm nang chẩn đoán và thống kê bệnh loạn thần (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM5) của Hội Tâm thần Hoa Kỳ (American Psychiatric Association APA) .

Các dấu hiệu gợi ý hội chứng Munchausen gồm:

- Bệnh nhân thường có kiến thức sâu rộng về y tế, các thuật ngữ y học, cũng như mô tả rõ các sách giáo khoa y học, các bệnh viện chuyên khoa...

- Hồ sơ y bạ với nhiều lần khám, kiểm tra, xét nghiệm và tư vấn nhưng thường không có căn bệnh thực thể phù hợp.

- Các triệu chứng bệnh thường không rõ ràng, đặc biệt không có triệu chứng hay xét nghiệm "vàng" kèm theo. Đặc biệt, có các triệu chứng chỉ xuất hiện khi bệnh nhân một mình hoặc không được theo dõi, ví dụ: co giật, nôn mửa, đi lỏng...và xuất hiện các triệu chứng mới hoặc bổ sung sau kết quả xét nghiệm âm tính.

- Háo hức khi được đề nghị làm thêm các xét nghiệm y khoa, các thủ thuật thăm dò khác, thậm chí cả phẫu thuật.

- Không cho phép chuyên gia, bác sĩ xem hồ sơ, gặp gỡ hoặc nói chuyện với gia đình, bạn bè hoặc các cơ sở chăm sóc sức khỏe trước đây.

- Tạo những dấu hiệu, xét nghiệm giả như cào rách da, cột dây cho tím tái tay, cho máu vào phân, nước tiểu để có "hội chứng lỵ" hay tiểu máu.....

Điều trị loạn thần giả bệnh thế nào?

Điều trị chứng loạn thần giả bệnh rất khó khăn vì người bệnh thường tự động điều trị những rối loạn khác nhau do họ "phát minh" ra, và không chấp nhận chế độ điều trị chuẩn xác y học. Khi chăm sóc cần bảo vệ, tránh để bệnh nhân tự hại cơ thể và chỉ dẫn họ những tác hại có thể xảy ra.

Mục tiêu đầu tiên là thay đổi hành vi của người bệnh và giảm thiểu tối đa sự lạm dụng hoặc sử dụng quá nhiều thuốc men, phương tiện y tế. Sau đó, tìm ra các vấn đề tâm lý gây ra rối loạn hành vi của bệnh nhân.

Điều trị chính cho chứng loạn thần giả bệnh là tâm lý trị liệu, một loại tư vấn y học, tập trung vào việc thay đổi tư duy và hành vi của cá nhân, liệu pháp nhận thức hành vi. Cũng cần hướng dẫn người thân trong gia đình không nên khen thưởng, cổ xúy hay xa lánh người bệnh.

Hiện tại, chứng loạn thần loạn thần giả bệnh chưa có thuốc điều trị. Tuy nhiên, thầy thuốc tùy theo trường hợp cụ thể, có thể dùng các thuốc điều trị các loạn thần liên quan như trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn nhân cách.

Thay lời kết

Trong khi có bệnh nhân chỉ mắc loạn thần giả bệnh vào một giai đoạn nào đó, còn hầu hết thường tái diễn và rất khó điều trị vì bệnh nhân không chấp nhận căn bệnh nên không tuân thủ theo hướng dẫn, tư vấn, điều trị.

Chứng loạn thần giả bệnh là một loạn thần chức năng, thuộc bệnh lý tâm thần kinh. Do đó, không có cách nào để ngăn ngừa và điều trị triệt để. Việc điều trị, thực chất là tư vấn, tâm lý liệu pháp hướng tới kiểm soát các rối loạn hơn là cố chữa hết nó.

Bác sĩ điều trị, gia đình, người thân tránh xác định trực tiếp loạn thần giả bệnh, vì làm như thế người bệnh sẽ tự ái, giận dữ, phản kháng ngay và từ chối hướng dẫn trị liệu tiếp. Cần động viên tâm lý tình cảm để họ thuận lòng, tiếp nhận lời khuyên và tâm lý trị liệu. Cũng cần tránh, hạn chế nhập viện, xét nghiệm hoặc điều trị không cần thiết, tốn kém và thêm hại cho bệnh nhân.

TS.BS Trần Bá Thoại

Ủy viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam

Theo Dân trí

Phát hiện 47 đoạn ADN mã hóa chất lượng và độ dài giấc ngủ Một nhóm nghiên cứu quốc tế đã xác định được 47 đoạn ADN mã hóa chất lượng và độ dài thời gian ngủ, giúp khoa học hiểu rõ về các cơ chế ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe. Giấc ngủ có liên quan mật thiết đến một số bệnh như tiểu đường, béo phì và rối loạn tâm thần - Ảnh...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: stress rối loạn tâm thần người bệnh bộ y tế sinh hoạt hàng ngày cuộc sống hiện đại sức khỏe tâm thần lối sống nhanh bệnh lý về tâm thần rối loạn do stress suy yếu sức khỏe

Xem thêm Share

Xem nhiều

Cảnh sát đột kích "sào huyệt" tổ chức quốc tế lừa đảo hàng trăm tỷ đồng02:24

Xe Camry quay đầu giữa giao lộ thì "chạm trán" Lexus giá gần chục tỷ đồng00:36

Công an xác minh clip người đàn ông khuyết tật bị hai thanh niên đi xe máy không mũ bảo hiểm tát vào đầu01:20

Lời khai của chủ tịch hội nông dân xã đột nhập cướp tại nhà lãnh đạo HĐND tỉnh11:25

Khởi tố kẻ 'bắt cá hai tay', đánh gục bạn gái ở quán cà phê khi bị phát hiện21:01

Đòn giáng của ông Trump vào Ukraine trước ngưỡng cửa đàm phán với Nga09:07

Lời khai của nghi phạm cướp tiệm vàng ở Lâm Đồng01:22

Thực hư clip xe cứu thương chế còi "cố lên, sắp tới rồi" chạy ở TPHCM00:28

Ô tô đâm sập cửa nhà dân ở Thái Nguyên, cuốn người đàn ông vào gầm08:05

Ông Trump bất ngờ nặng lời về ông Zelensky, nhiều bên bị sốc08:41

Phát biểu của ông Trump về 'người cứu đất nước' gây xôn xao09:24

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Hàng loạt ca viêm kết mạc vào bệnh viện ở TPHCM, bác sĩ cảnh báo "nóng"

15:38:20 21/02/2025

Trung bình mỗi ngày gần đây, bệnh viện ở TPHCM ghi nhận hàng chục trường hợp đến khám vì viêm kết mạc cấp. Bác sĩ cảnh báo, vào thời điểm giao mùa, số ca viêm kết mạc dị ứng thường tăng đột biến.

Các biện pháp khắc phục tại nhà cho bệnh vảy nến

12:10:41 21/02/2025

Bệnh vảy nến gây ra những mảng da đỏ, ngứa ngáy, có vảy ở trên và thường xuất hiện ở những vùng da hay bị ma sát như đầu gối, khuỷu tay, thân mình và da đầu. Đây là một bệnh lý mạn tính và chưa có thuốc đặc trị.

Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Sản-Nhi tỉnh điều trị thành công nhiều ca bệnh nặng

11:23:37 21/02/2025

Nhiều năm qua, Khoa Cấp cứu luôn là tập thể đoàn kết, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Năm 2024, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Sản-Nhi tỉnh là một trong các tập thể tiêu biểu của ngành Y tế Ninh Bình được UBND tỉnh tặng danh hiệu Tập thể lao độn...

Bệnh nhân suy hô hấp nặng, nguy kịch do lao phổi tái phát

11:19:14 21/02/2025

Bên cạnh đó, chi phí để điều trị cho một trường hợp mắc lao kháng thuốc thường rất cao. Chưa kể những tổn hại về sức khỏe mà người bệnh phải gánh chịu suốt đời.

Mẹ bầu tắm nắng có lợi cho trẻ mắc bệnh đa xơ cứng

11:07:03 21/02/2025

Nghiên cứu bao gồm 334 trẻ em và thanh thiếu niên, độ tuổi từ 4 đến 21, tất cả đều mắc bệnh MS thời thơ ấu trong vòng bốn năm sau khi tham gia nghiên cứu.

Bảo đảm cung ứng đủ thuốc điều trị bệnh cúm

11:02:49 21/02/2025

Bác sĩ Thanh khuyến cáo, cúm là bệnh lưu hành quanh năm và có đặc tính lây lan nhanh, đặc biệt trong những môi trường đông đúc như trường học, nơi làm việc hoặc phương tiện giao thông công cộng.

Nâng cao nhận thức về rủi ro của rượu để người tiêu dùng tự ra quyết định đúng đắn

09:12:07 20/02/2025

Điều này là do một số yếu tố sinh học như cơ thể phụ nữ có nhiều chất béo giữ lại rượu hơn và ít enzyme hơn để phân hủy rượu trước khi rượu đi vào máu.

Một số bệnh dễ mắc khi thời tiết nồm ẩm

08:39:33 20/02/2025

Các loại nấm mốc, vi nấm phát triển rất nhanh khi trời nồm ẩm, lơ lửng trong không khí, bám vào quần áo, sách vở, chăn chiếu dẫn đến dị ứng, nhiễm trùng. Thời điểm này người sức đề kháng kém như người già và trẻ nhỏ rất dễ mắc bệnh.

Ứng dụng khoa học và công nghệ trong nuôi cấy nấm đông trùng hạ thảo

08:13:21 20/02/2025

Nấm ĐTHT (tên khoa học Cordyceps militaris) là loài nấm thuộc họ Cordycipitaceae, chi Cordyceps. Nấm ĐTHT được hình thành từ một chi nấm ký sinh, phát triển trên cơ thể ấu trùng của côn trùng.

Thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe mắt

07:52:03 20/02/2025

Trong khi chế độ ăn uống cân bằng là tối ưu để duy trì sức khỏe của mắt, thì các chất bổ sung có thể cần thiết cho những người có nguy cơ thiếu hụt do chế độ ăn uống không đầy đủ hoặc mắc tình trạng bệnh lý.

Điểm sáng trong cấp cứu, điều trị các ca bệnh nặng ở tuyến huyện

07:47:05 20/02/2025

Đó chỉ là 3 trong hàng trăm câu chuyện giành giật sự sống cho bệnh nhân từ tay tử thần mà đội ngũ y, bác sỹ, điều dưỡng Khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực và Chống độc đã thực hiện trong năm qua.

Thêm 1 người ở huyện Long Thành bị chó dại cắn

07:45:04 20/02/2025

Đồng thời hướng dẫn, yêu cầu chủ nuôi nhốt cách ly và theo dõi sức khỏe, quản lý số chó còn lại, không được thả rông chó ra ngoài, không được bán chó. Khi chó có dấu hiệu bất thường phải báo ngay cho chính quyền địa phương và cơ quan th...