1001 thắc mắc: Vì sao báo đốm đạt tốc độ ‘thần thánh’ 100km/h mà vẫn săn mồi được?

Vận tốc quá khủng khiếp, nhưng quan trọng nhất là báo đốm vẫn giữ được khả năng quan sát cực nhạy khi di chuyển ở tốc độ như thế.

Báo đốm

Loài thú chạy nhanh nhất thế giới động vật

Báo đốm là một loài động vật nhỏ gọn và cơ bắp. Đây là loài mèo lớn nhất có nguồn gốc từ châu Mỹ và lớn thứ ba trên thế giới, chỉ sau kích thước của hổ và sư tử. Bộ lông của nó thường có màu vàng hung, nhưng có màu từ nâu đỏ, đối với hầu hết cơ thể.

Kích thước và trọng lượng của chúng thay đổi đáng kể: trọng lượng thường nằm trong khoảng 56-96 kg. Những con đực to lớn đặc biệt đã được ghi nhận có trọng lượng lên tới 158 kg (348 lb). Con cái nhỏ nhất nặng khoảng 36kg.

Con cái thường nhỏ hơn 10-20% so với con đực. Chiều dài, từ mũi đến cuối đuôi, thay đổi từ 1,12 đến 1,85 m. Báo đốm có đuôi ngắn nhất trong số loài con mèo lớn, dài 45 đến 75 cm. Chân cũng ngắn, nhưng rắn chắc và mạnh mẽ, ngắn hơn đáng kể khi so sánh với một con hổ nhỏ hoặc sư tử trong một phạm vi trọng lượng tương tự.

Một cấu trúc chân tay ngắn và chắc nịch làm cho báo đốm trở nên cừ khôi trong việc leo trèo, bò và bơi. Đầu chắc và bộ hàm cực kỳ mạnh mẽ, nó có lực cắn mạnh nhất trong các loài họ mèo, hơn cả hổ và sư tử.

Báo đốm luôn được xem là loài thú chạy nhanh nhất thế giới động vật (chỉ tính các loài động vật “chạy” được).

Ở một số thời điểm, chúng có thể đạt tốc độ lên tới 90 – 100km/h, ngang ngửa một cỗ xe gắn máy của loài người. Và quan trọng hơn, chúng có thể săn mồi ở vận tốc như thế – hành vi đòi hỏi khả năng quan sát cực nhạy.

Cấu trúc tai trong đặc biệt

Theo một nghiên cứu từ Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Mỹ, các nhà khoa học đã tìm ra bí mật đứng sau tốc độ kinh khủng của báo đốm. Theo đó, báo đốm có phần tai trong được thiết kế khá đặc biệt, cho phép chúng giữ thăng bằng khi chạy với tốc độ cao.

Các nhà khoa học đã tìm ra bí mật đứng sau tốc độ kinh khủng của báo đốm. Theo đó, báo đốm có phần tai trong được thiết kế khá đặc biệt, cho phép chúng giữ thăng bằng khi chạy với tốc độ cao.

Để có được kết luận này, nhóm chuyên gia đã phải sử dụng công nghệ chụp cắt lớp với độ phân giải cao nhất, quét hộp sọ của 21 cá thể họ mèo. 7 trong số đó là báo đốm ngày nay, và ít nhất 1 thuộc về một loài đã tuyệt chủng từ 126.000 năm trước, số còn lại là các loài họ mèo khác.

Các chuyên gia cũng dùng cả công nghệ dựng 3D để tái hiện lại hình dạng tai của báo. Kết quả, tai trong của báo có những đặc điểm rất khác so với các loài họ mèo thông thường, như hổ, sư tử…

“Thiết kế đặc biệt này làm tăng độ nhạy cảm và tốc độ phản ứng khi cử động đầu. Đó là lý do báo vẫn có tầm nhìn ổn định khi săn mồi ở tốc độ “khủng” như vậy.” – trích lời John Flynn, tác giả nghiên cứu.

Một tác giả khác là Camille Grohé chia sẻ: “Nếu quan sát báo chạy qua phim quay chậm, chúng ta sẽ thấy một chuỗi động tác rất kinh khủng: từ đôi chân, lưng, toàn bộ cơ bắp được di chuyển với uy lực cực mạnh.”

“Nhưng cái đầu thì gần như không có chút chuyển động nào.”

Nhờ cấu trúc tai trong đặc biệt, báo đốm có thể giữ vững tầm nhìn và dáng chạy cực kỳ thăng bằng khi di chuyển với vận tốc lên tới gần 100km/h.

“Tính đến thời điểm hiện tại, chưa ai chính thức điều tra cấu tạo tai trong của loài báo với khả năng săn mồi thượng thừa của chúng.”

“Chúng tôi nhận thấy bên trong tai chúng có sự tách rời giữa hệ vận động và hệ thống cảm nhận tốc độ” – Grohé giải thích.

Cũng theo Grohé, đây là sự thích nghi để cạnh tranh với các loài vật khác từ thời xa xưa. Về cơ bản, báo đốm không quá khỏe, nên chúng buộc phải dùng đến tốc độ để trở nên khác biệt.

Thu hút con đực với các dấu hiệu mùi hương nước tiểu

Con cái đạt đến độ chín về tình dục ở khoảng hai tuổi và con đực ở ba hoặc bốn tuổi. Con mèo có thể giao phối suốt năm trong tự nhiên, với sự sinh nở tăng lên khi con mồi dồi dào. Nghiên cứu về báo đốm đực nuôi nhốt ủng hộ giả thuyết giao phối quanh năm, không có sự thay đổi theo mùa trong đặc điểm tinh dịch và chất lượng xuất tinh; thành công trong sinh sản thấp cũng đã được quan sát thấy trong điều kiện nuôi nhốt.

Độ dài thế hệ của báo đốm là 9,8 năm.

Động dục ở con cái là 6-17 ngày trong chu kỳ 37 ngày và con cái sẽ thu hút con đực với các dấu hiệu mùi hương nước tiểu và tăng khả năng phát âm. Cả hai giới sẽ có phạm vi rộng hơn bình thường trong thời gian “tán tỉnh”. Các cặp tách biệt sau khi giao phối và con cái sẽ đảm nhận tất cả việc nuôi con non.

Thời gian mang thai kéo dài 93-105 ngày; con cái có thể sinh ra tới bốn con, và phổ biến nhất là hai con. Báo cái sẽ không tha thứ cho sự hiện diện của con đực sau khi sinh con, để tránh nguy cơ con đực giết những con báo con; hành vi này cũng được tìm thấy ở loài hổ.

Báo con lúc mới sinh ra chưa thể mở mắt, chúng đạt được thị lực sau hai tuần. Đàn con được cai sữa lúc ba tháng, nhưng vẫn ở lại nơi trú ẩn trong sáu tháng trước khi rời đi để cùng mẹ đi săn.

Tuổi thọ điển hình trong tự nhiên được ước tính vào khoảng 12-15 năm; trong điều kiện nuôi nhốt, báo đốm có thể sống tới 23 năm, khiến nó nằm trong số những con mèo sống lâu nhất.

Video báo đốm nhảy xuống sông giết chết cá sấu trong chưa đầy 30 giây:

Kẻ săn mồi cô độc

Giống như tất cả các con mèo, báo đốm là một động vật ăn thịt bắt buộc, chỉ ăn thịt. Báo đốm Mỹ là những kẻ săn mồi cô độc, chúng không đi săn với những con báo khác ngoài mùa sinh sản. Chúng là một thợ săn cơ hội và chế độ ăn uống của nó rất đa dạng, bao gồm ít nhất 87 loài. Quai hàm đặc biệt khỏe cho phép báo đốm phát triển phương pháp giết con mồi khác với các loài khác thuộc họ nhà mèo: nó cắn trực tiếp qua hộp sọ của con mồi giữa hai tai để đưa một vết cắn chí mạng vào não.