Zambia đối diện nỗi lo vỡ nợ từ các dự án Trung Quốc

Phe chỉ trích và đối lập ở Zambia cho rằng quốc gia châu Phi có thể vỡ nợ vì những khoản cho vay đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng từ Trung Quốc và trong kịch bản tệ nhất, Lukasa có thể phải bàn giao quyền điều hành những công trình trọng điểm cho Bắc Kinh để “gán nợ”.

Tổng thống Zambia Edgar Lungu (bên trái) bắt tay một công nhân Trung Quốc (Ảnh: AFP)

James Lukuku, lãnh đạo một đảng nhỏ tại Zambia, đã bị bắt và thả ra môt vài giờ sau đó vì tổ chức một cuộc biểu tình chống lại cái mà ông gọi là sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc tại quốc gia châu Phi. Theo AFP, Lukuku không phải là người duy nhất phản đối sự hiện diện ngày càng sâu rộng của Trung Quốc tại Zambia thông qua các khoản cho vay.

Trên thực tế, mối quan ngại của Lukuku cũng là vấn đề mà nhiều cá nhân và chuyên gia tại châu Phi, cũng như thế giới quan tâm. Nhiều người trong số đó e ngại rằng những dự án lớn do Trung Quốc rót vốn có nguy cơ khiến những nền kinh tế vốn “mỏng manh” có thể rơi vào tình trạng tệ hơn nữa.

“Tôi muốn thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế về sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc tại Zambia”, Lukuku, người mặc chiếc áo trắng với dòng chữ #sayno2China (Nói không với Trung Quốc), cho hay.

Trung Quốc là nhà đầu tư chính ở Zambia và một số quốc gia châu Phi khác với những khoản trợ cấp vô điều kiện và hầu hết các dự án do Trung Quốc bỏ tiền đều do nhà thầu Trung Quốc đảm nhiệm thực hiện.

Tại Lusaka và khắp dọc Zambia, Trung Quốc đang đổ tiền vào hàng loạt các dự án như xây sân bay, đường xá, nhà máy và trụ sở công an.

Nợ công của Zambia hiện đạt mức 10,6 tỷ USD trên giấy tờ nhưng giới chuyên gia cho rằng con số này có thể cao hơn do chính phủ Lusaka được cho là đang không công bố một số khoản.

Thêm vào đó, sự tụt giá của đồng, mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của Zambia, dẫn tới quan ngại rằng Lusaka sẽ phải “oằn mình” để trả nợ trong những năm tiếp theo.

Lukuku và nhóm những người phản đối các dự án của Trung Quốc đang quan ngại rằng Zambia có thể trao công ty điện lực Zesco, sân bay Lusaka và đài truyền hình ZNBC vào tay Trung Quốc quản lý.

Tổng thống Zambia Edgar Lungu đã bác bỏ những thông tin do phe chỉ trích cung cấp, ông cho rằng những người như Lukuku đang hiểu sai về sư hợp tác kinh tế giữa 2 quốc gia. Ngoại trưởng Zambia Margaret Mwanakatwe cũng nhấn mạnh rằng trong nửa đầu năm 2018, Zambia đã trả 342 triệu USD cho các chủ nợ.

Trong khi đó, phe đối lập ở Zambia cho rằng một trong những vấn đề đáng lo ngại khác là việc công ty và chủ thầu Trung Quốc thuê người Trung Quốc và rất ít người Zambia, trong các dự án do họ rót vốn đầu tư. Ông Stephen Katuka, đại diện đảng quốc gia liên hợp phát triển, gọi tình trạng này là “bom nổ chậm”.

Đức Hoàng

Theo Dantri/ SCMP