Yếu bóng vía đừng làm bác sỹ pháp y!

Đó là chia sẻ rất thực của một bác sỹ pháp y đã có thâm niên 37 năm trong nghề. Khi nghe ông kể lại chuyện nghề trong từng vụ khám nghiệm, chúng tôi càng thêm tò mò…

Nghề “bị động”

Gọi nghề khám nghiệm pháp y là nghề bị động cũng có cái lý của nó, bởi họ luôn luôn ở trong tình trạng sẵn sàng đi làm nhiệm vụ bất kể lúc nào. “Làm sao mình biết trước được có người tử vong hay có vụ án cần phải vào cuộc của lực lượng pháp y? Chỉ cần nhận được thông tin xảy ra án mạng là mang theo đồ nghề lên đường ngay”, câu chia sẻ chân tình, ngắn gọn của bác sỹ, chuyên gia pháp y Hồ Kim Châu, nguyên Trưởng khoa Khám nghiệm (viện Pháp y Quốc gia) đã ít nhiều nói lên điều đó. Suốt 37 năm trong nghề là quá đủ để trải nghiệm những vui buồn trong nghề với bác sỹ Hồ Kim Châu.

Một vụ khám nghiệm pháp y tại hiện trường (ảnh minh họa).

“Bây giờ nghỉ công tác, tôi mới có dịp ngồi cà phê thảnh thơi buổi sáng với cậu như thế này, chứ trước đây đến ngày Tết cũng không trọn vẹn. Nhiều lần chúng tôi phải xuống hiện trường ngay trong đêm giao thừa. Án mạng mà, sao mà lường trước được”, bác sỹ Hồ Kim Châu trải lòng với chúng tôi và thư thái ngắm từng giọt cà phê tí tách rơi.

Nói về chuyện nghề, chuyên gia Hồ Kim Châu nói vui, nghề khám nghiệm pháp y và nghề báo có vài nét tương đồng. Đó là cả hai nghề đều nhận tin tức xong là xuất phát đến hiện trường. Nói rõ hơn về điều này, ông phân tích, đầu tiên, là quá trình nhận tin. Khi có án mạng xảy ra, cơ quan điều tra sẽ trưng cầu cơ quan giám định đến cơ quan pháp y. Nhận được tin báo, đội giám định pháp y, thường có 3 người sẽ chuẩn bị các trang thiết bị cần thiết và lập tức di chuyển đến hiện trường. Ngay tại nơi xảy ra vụ án hoặc nơi phát hiện thi thể, đội sẽ nghe báo cáo thông tin sơ bộ về sự việc để đưa ra định hướng cụ thể cho quá trình khám nghiệm. Ngay sau đó, đội sẽ bắt tay vào quá trình làm việc.

Ngoài khám nghiệm thi thể, những dấu vết để lại trên quần áo, trang phục nạn nhân cũng sẽ được ghi nhận, khám nghiệm cẩn thận. Tiếp theo sẽ đến bước khám trong hay còn gọi là bước giải phẫu tử thi, ở bước này thì thật sự là một áp lực lớn, nhất là đối với những người mới vào nghề. Trong bước này, các chuyên gia pháp y sẽ tiến hành kiểm tra, khám nghiệm ba phần cơ bản đó là đầu, ngực, bụng bằng cách mổ tử thi. Trong quá trình mổ tử thi sẽ kiểm tra, đánh giá các dấu vết thương tích ở các phần như nội tạng, xương, thịt nếu có sau đó sẽ lấy mẫu xét nghiệm. Quá trình phân tích mẫu xét nghiệm sẽ được tiến hành ngay sau đó. Song song với các bước khám nghiệm là việc ghi lại tất cả những dấu hiệu, kết quả mà đội ghi nhận vào biên bản khám nghiệm. Ngay khi có kết quả của mẫu xét nghiệm, đội sẽ hoàn thành hồ sơ khám nghiệm tử thi.

Đang say sưa nói về chuyện nghề, bỗng dưng giọng ông trầm hẳn xuống khi nhắc tới những “tử thi xấu”. Đây là từ mà những người trong nghề dùng để chỉ những tử thi đang trong tình trạng phân hủy, tử thi bị “thịt nát xương tan”, những mảnh vụn cơ thể ở hiện trường… “Làm nghề như chúng tôi, đa phần phải lạnh lùng thì mới làm được, nhưng dù thế, khi đứng trước một hiện trường bi thảm, chứng kiến thi thể đồng loại bị sát hại hay ra đi vì lý do nào đấy dù không thân thích cũng ngậm ngùi lắm. Những lúc như thế, anh em chỉ biết lặng lẽ nhìn nhau làm việc, mong sao có kết quả sớm và chính xác nhất”, ông Châu bùi ngùi nói.

Đối với những trường hợp dấu vết trên người nạn nhân rõ ràng ví dụ như vết đâm, chém, thì đội có thể hoàn thiện hồ sơ và đưa ra kết luận về nguyên nhân dẫn đến cái chết cho cơ quan điều tra luôn. Nhưng với những trường hợp phức tạp hơn đấy là hiện trạng “tử thi xấu” thì việc hoàn thiện hồ sơ phụ thuộc vào thời gian cho ra kết quả của mẫu xét nghiệm. Với những trường hợp có quá ít dấu vết thậm chí tử thi chỉ còn lại bộ xương thì việc đánh giá, đưa ra nhận định, chẩn đoán nguyên nhân cái chết cũng chỉ là sơ bộ hoặc thậm chí không kết luận được.

Bác sỹ Hồ Kim Châu.

Theo bác sỹ chuyên gia pháp y Hồ Kim Châu, có những trường hợp khám nghiệm tử thi hết sức phức tạp và cần nhiều thời gian. Với kinh nghiệm, kỹ năng và những kiến thức về y học, các bác sỹ pháp y sẽ đi sâu vào khám nghiệm những dấu hiệu đặc biệt để tìm ra nguyên nhân cái chết.

Có một quy trình khác cũng được cơ quan điều tra tiến hành song song với quá trình khám nghiệm tử thi đó là công tác khám nghiệm hiện trường. Môi trường xung quanh xác chết nạn nhân sẽ được khám nghiệm, ví dụ như: Những sợi tóc, mảnh vải, những dấu hiệu của vật lộn, những chất lạ, hung khí… có ở hiện trường vụ án sẽ được ghi nhận. Dựa vào kết quả của hai quá trình khám nghiệm hiện trường và quá trình khám nghiệm pháp y mà cơ quan điều tra sẽ có nhận định ban đầu hoặc đưa ra nguyên nhân cái chết của nạn nhân và những manh mối về hung thủ.

Ám ảnh

Đặc thù của nghề khám nghiệm pháp y đó là thường xuyên làm việc với xác chết. Với nhiều người, xác chết luôn là nỗi ám ảnh, sợ hãi nhưng với những bác sỹ pháp y thì khám nghiệm xác chết lại là bổn phận, trách nhiệm và cả tâm huyết nghề nghiệp của họ, thậm chí là “ăn vào máu thịt” như một bác sỹ pháp y từng chia sẻ với chúng tôi.

“Tâm lý nhìn thấy xác chết là nhiều người ớn lạnh, với người phải mổ xác chết phải lên dây cót tinh thần coi đó là trách nhiệm và bổn phận để giúp mình vượt qua nỗi sợ hãi”, bác sỹ Hồ Kim Châu chia sẻ. Ông nói thêm, ngày mới vào nghề ông chỉ được tham gia khám nghiệm những vụ án đơn giản, nghĩa là khám nghiệm các tử thi bình thường rồi sau đó khi “miễn dịch” với xác chết thì mới khám nghiệm những “tử thi xấu”. Với những tử thi đã phân hủy, hoặc chết bất thường như tai nạn, bị chết đuối thì thực sự phải có một tinh thần thép mới có thể làm việc mà không run tay. Thậm chí có những xác chết đang bốc mùi nhưng nguyên tắc và đạo đức nghề nghiệp không cho phép họ khám nghiệm một cách qua quýt. Bởi chỉ cần thiếu sót hoặc bỏ qua một dấu vết nhỏ trên tử thi có thể khiến công cuộc điều tra của công an đi vào ngõ cụt hay thậm chí kết luận nhầm dẫn đến oan sai.

Với cuộc sống thường ngày, sau những lần khám nghiệm tử thi, chuyên gia pháp y cũng không khỏi bị ám ảnh về những hình ảnh của xác chết dù khi đã về nhà. Khổ sở nhất là những bữa cơm mà bất chợt nhớ lại hình ảnh gớm guốc của tử thi, khiến họ không tài nào ăn nổi. Với riêng chuyên gia pháp y Hồ Kim Châu, dù suốt 37 năm trong nghề đã khám nghiệm, tiếp xúc với hàng nghìn tử thi, nhưng có nhiều ca khám nghiệm khiến ông không khỏi bị ám ảnh rất lâu sau đó. Nhất là lần ông khám nghiệm tử thi của mấy chiến sỹ bộ đội của một vụ rơi máy bay, tử thi của họ trong tình trạng bị cháy sém, đen sì.

“Nghề chọn người” có lẽ rất đúng trong trường hợp của bác sỹ pháp y, họ đã vượt qua những sợ hãi, dị nghị thông thường để đưa ra những kết quả chính xác nhất. Chuyên gia khám nghiệm pháp y xứng đáng là những người hùng thầm lặng phía sau nhiều chiến công của lực lượng cảnh sát điều tra. Họ cũng là những “chiến sỹ” thực sự trên con đường tìm ra công lý, lẽ phải, góp phần lôi những kẻ sát nhân ra khỏi bóng tối.

Không chỉ bị ám ảnh bởi những tử thi không còn nguyên vẹn, những vụ án rùng rợn, những bác sỹ pháp y còn phải đối mặt với nhiều nguy cơ từ việc tiếp xúc với tử thi, đặc biệt là tử thi có mầm bệnh. Theo chuyên gia pháp y Hồ Kim Châu, dù lúc tiến hành khám nghiệm tử thi có đồ bảo hộ chuyên dụng. Sau khi hoàn thành quy trình các chuyên gia pháp y có các hóa chất để tẩy rửa, sát trùng tránh các bệnh lây nhiễm và nguy cơ vi khuẩn, virus xâm nhập. Tuy nhiên, chỉ cần một tí sơ sẩy như đứt tay hay trầy xước cũng đẩy họ vào nguy cơ bị lây nhiễm những bệnh dịch, virus từ tử thi.

Theo Người Đưa Tin