Ý nghĩa của các lễ vật trong mâm cúng ông Công ông Táo

Lễ vật cúng Táo quân ở mỗi vùng miền khác nhau, tuy nhiên thường gồm mũ ông Công ông Táo, mâm cỗ mặn và cá chép sống để phóng sinh. Cùng tìm hiểu nguồn gốc ý nghĩa của các lễ vật trong bài viết này.

Ý nghĩa của ngày cúng ông Công ông Táo 23 tháng Chạp hàng năm

Ý nghĩa của các lễ vật trong ngày cúng ông Công ông Táo

Theo GS Trần Lâm Biền – nhà nghiên cứu văn hóa dân gian – phong tục thờ cúng Táo quân của dân tộc ta không phải là một hủ tục mê tín dị đoan.

Đó là một tín ngưỡng văn hóa dân gian có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được Việt hóa thành huyền tích “2 ông 1 bà” – vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc.

Theo quan niệm xa xưa, các vị thần Táo chính là cánh tay phải đắc lực của Ngọc Hoàng, giúp bề trên theo sát cuộc sống của mỗi chúng sinh rồi sau đó cuối mỗi năm, đúng vào ngày 30 tháng Chạp thì về trời báo cáo lại mọi việc.

Không chỉ tượng trưng cho sự may mắn, sung túc, 3 vị thần Táo còn giúp ngăn cản sự quấy phá của ma quỷ, giữ cho mọi người trong gia đình được bình yên. Chính vì vậy, nghi lễ cúng ông Táo là một hình thức quan trọng để bày tỏ lòng tôn kính và biết ơn của người dân dành cho các vị thần linh vì sự vất vả trong suốt một năm.

Ý nghĩa của các lễ vật trong mâm cúng ông Công ông Táo:

Ba chiếc mũ ông Công, ông Táo

Theo phong tục cổ truyền của người Việt, để lấy lòng các vị Táo quân, người dân sẽ chuẩn bị các lễ vật và mâm cỗ cúng tiễn họ về trời. Lễ vật không thể thiếu để tiễn ông Công ông Táo là ba chiếc mũ gồm hai chiếc mũ ông Táo có cánh chuồn, một chiếc mũ bà Táo không có cánh chuồn. Màu sắc của mũ, áo thay đổi hàng năm theo ngũ hành. Những món đồ này sẽ được đốt đi sau lễ cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp.

Cá chép

Theo quan niệm dân gian, cá chép không chỉ là “phương tiện” để các Táo quân lên chầu trời mà còn là biểu tượng cho tinh thần vươn tới thành công, thịnh vượng. Theo truyền thống, người Việt Nam hay chuẩn bị ba chú cá chép đỏ sống, để trong chậu nước sạch để cúng ông Công ông Táo. Việc cúng cá chép không chỉ thể hiện sự trang trọng đối với người coi sóc cho gia đình trong suốt một năm qua hay hy vọng thành công may mắn với tích “cá chép hóa rồng” mà còn mang ý nghĩa nhân đạo cầu mong sự sống nảy mầm sinh sôi.

Hoa quả và vàng mã

Ngoài bộ áo mũ dành cho Táo quân, cần mua thêm tiền vàng hoặc loại vàng nén để hóa cho ông Công ông Táo làm lệ phí đi đường.

Đĩa muối

Muối là thứ tượng trưng cho sự may mắn, được đặt trên mâm cỗ cúng.

Cỗ mặn

Mâm cỗ cúng Táo quân trong truyền thống bao gồm đĩa gạo, đĩa muối, thịt lợn luộc, canh mọc, đĩa xào thập cẩm, giò, xôi gấc, hoa quả, hoa tươi. Tùy điều kiện và hoàn cảnh, các gia đình có thể chuẩn bị mâm cỗ không nhất thiết phải quá cầu kỳ.

Thịt lợn luộc

Đây là món quan trọng nhất dùng để dâng cúng Táo quân. Thịt lợn luộc dùng để sắp mâm cỗ cúng ông Táo nên là thịt vai hoặc gáy. Khi thắp hương miếng thịt cần để nguyên, tuyệt đối không được thái miếng.

Cỗ chay

Ngoài vàng mã tù y theo từng gia đình nhiều người chọn lễ chay với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc để tiễn Táo quân về trời.