‘Xương sống’ ngành công nghiệp tên lửa Iran bị phá hủy bởi cuộc tấ.n côn.g của Israel?
Cuộc không kích của Israel vào Iran mới đây đã nhắm vào các cơ sở sản xuất nhiên liệu rắn cho tên lửa đạn đạo, được cho là gây tổn thất nghiêm trọng đến năng lực quân sự của Tehran.
Khói lửa bốc lên sau loạt tiếng nổ ở phía Tây thủ đô Tehran, Iran rạng sáng 26/10/2024. Ảnh: Jerusalem Post/TTXVN
Theo tờ Jerusalem Post ngày 27/10, cuộc xung đột kéo dài giữa Israel và Iran đã leo thang vào cuối tuần qua khi không quân Israel tiến hành một loạt các cuộc không kích nhằm vào cơ sở sản xuất tên lửa của Iran. Các cuộc tấ.n côn.g được cho là đã giáng một đòn nghiêm trọng vào khả năng của Iran trong việc duy trì và phát triển kho vũ khí tên lửa đạn đạo, đặc biệt là những tên lửa sử dụng nhiên liệu rắn tầm xa.
Các chuyên gia quốc tế cũng đán.h giá đây có thể là đòn tấ.n côn.g có tác động lâu dài đến khả năng phát triển tên lửa của Iran. Theo báo cáo từ nhiều nguồn, Israel đã sử dụng hơn 100 máy bay chiến đấu để tấ.n côn.g nhiều mục tiêu quan trọng tại Iran, trong đó có các cơ sở sản xuất thiết bị tinh vi mà Tehran phải nhập khẩu từ Trung Quốc.
Một trong những thiệt hại đáng kể nhất là việc phá hủy 12 “máy trộn” – thiết bị then chốt trong sản xuất nhiên liệu rắn cho tên lửa đạn đạo tầm xa. Báo điện tử Elaph cho biết, mỗi máy trộn này có giá trị ước tính khoảng 2 triệu đô la Mỹ, và khoảng 20 máy đã bị phá hủy trong cuộc tấ.n côn.g của Israel.
Các cuộc không kích tập trung vào hai khu vực chính: Parchin và Khojir – những khu phức hợp quân sự lớn gần Tehran. Theo phân tích của Decker Eveleth, nhà nghiên cứu tại tổ chức nghiên cứu và phân tích độc lập CNA (Mỹ), hình ảnh vệ tinh cho thấy Israel đã phá hủy ba tòa nhà trộn nhiên liệu rắn và một nhà kho tại Parchin, cùng với hai tòa nhà tại Khojir.
“Những máy trộn công nghiệp này rất khó sản xuất và bị kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt. Iran đã phải bỏ ra chi phí lớn để nhập khẩu chúng trong nhiều năm và sẽ gặp khó khăn trong việc thay thế”, chuyên gia Eveleth nhận định.
Chuyên gia Eveleth lưu ý, hành động này có thể khiến Iran gặp nhiều khó khăn trong việc tái tạo kho tên lửa của mình và khả năng sản xuất tên lửa hàng loạt có thể bị gián đoạn ít nhất trong hai năm tới. Điều này có thể làm suy yếu năng lực tấ.n côn.g của Iran trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự lớn với Israel.
David Albright, cựu thanh tra vũ khí của Liên hợp quốc, cho biết thêm rằng cuộc tấ.n côn.g cũng nhắm vào tòa nhà Taleghan 2 tại Parchin – nơi từng được sử dụng trong chương trình phát triển vũ khí hạt nhân trước đây của Iran.
Về mức độ thiệt hại, các chuyên gia có đán.h giá khác nhau về thời gian Iran cần để khôi phục. Trong khi một số nguồn tin cho rằng mất ít nhất một năm, các chuyên gia am hiểu về ngành công nghiệp tên lửa Iran ước tính cần tối thiểu hai năm để đưa các nhà máy bị phá hủy trở lại hoạt động.
Video đang HOT
Một số nguồn tin thậm chí cho rằng Iran có thể đã di chuyển một số thiết bị và vật liệu quan trọng ra khỏi các cơ sở trước khi bị tấ.n côn.g, nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Tuy nhiên, việc mất đi các cơ sở sản xuất chiến lược sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng đáp trả của Iran trong thời gian tới. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chương trình tên lửa, mà còn có thể kéo theo những hệ lụy kinh tế nghiêm trọng.
Hamid Hosseini, chuyên gia về ngành dầu khí Iran và thành viên Phòng Thương mại Iran-Iraq, cảnh báo: “Điều này có thể gây ra hậu quả kinh tế rất nghiêm trọng đối với Iran, và giờ đây khi chúng tôi hiểu được những rủi ro, chúng tôi cần hành động khôn ngoan và không tiếp tục căng thẳng”.
Ngoài các cơ sở sản xuất tên lửa, Israel cũng tấ.n côn.g bốn hệ thống phòng không S-300 bảo vệ các cơ sở năng lượng và hạt nhân tại Tehran. Phía Iran thừa nhận rằng máy bay chiến đấu của Israel đã sử dụng “đầu đạn rất nhẹ” để tấ.n côn.g. Tuy nhiên, mức độ thiệt hại thực tế vẫn chưa được xác nhận đầy đủ và có thể phải mất nhiều ngày để đán.h giá chi tiết.
Theo các chuyên gia, dù với một chiến dịch có quy mô tương đối hạn chế, Israel đã có thể gây tổn thất đáng kể cho khả năng sản xuất tên lửa hàng loạt của Iran, đồng thời làm suy yếu tiềm năng tấ.n côn.g bằng tên lửa của Tehran trong tương lai.
Ảnh vệ tinh tiết lộ thiệt hại của Iran sau khi bị Israel tấ.n côn.g
Một cuộc tấ.n côn.g của Israel vào Iran đã gây thiệt hại cho các cơ sở tại một căn cứ quân sự bí mật ở phía Đông Nam thủ đô Tehran và một căn cứ khác.
Bức ảnh vệ tinh này của Planet Labs PBC cho thấy các tòa nhà bị hư hỏng tại căn cứ quân sự Khojir của Iran bên ngoài Tehran, Iran, vào ngày 26/10. Ảnh: Planet Labs PBC
Tờ Politico ngày 27/10 dẫn nguồn các hãng tin phương Tây cho biết, các thiệt hại trên được thể hiện qua các bức ảnh vệ tinh của Planet Labs PBC.
Theo đó, một số tòa nhà bị hư hỏng nằm trong căn cứ quân sự Parchin của Iran, nơi mà Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nghi ngờ Iran từng tiến hành các thử nghiệm chất nổ có sức công phá lớn mà có thể kích hoạt vũ khí hạt nhân. Iran từ lâu đã khẳng định chương trình hạt nhân của mình mang tính hòa bình, mặc dù IAEA, các cơ quan tình báo phương Tây và những tổ chức khác cho rằng Tehran đã có một chương trình vũ khí cho đến năm 2003.
Thiệt hại khác có thể nhìn thấy tại căn cứ quân sự Khojir gần đó qua ảnh vệ tinh, nơi các nhà phân tích cho rằng có hệ thống đường hầm ngầm và các địa điểm sản xuất tên lửa.
Quân đội Iran không thừa nhận thiệt hại tại Khojir hoặc Parchin do cuộc tấ.n côn.g của Israel vào sáng sớm 26/10, dù họ cho biết vụ tấ.n côn.g đã khiến 4 binh sĩ Iran làm việc trong hệ thống phòng không của nước này thiệ.t mạn.g.
Ngày 27/10, Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã nói rằng không nên phóng đại cũng không nên xem nhẹ cuộc tấ.n côn.g của Israel, nhưng không kêu gọi một cuộc tấ.n côn.g trả đũa ngay lập tức.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định rằng các cuộc tấ.n côn.g của Israel gây thiệt hại nghiêm trọng cho Iran và đợt tấ.n côn.g này đã đạt được tất cả các mục tiêu.
Hiện vẫn chưa rõ tổng cộng có bao nhiêu địa điểm bị tấ.n côn.g trong cuộc trả đũa của Israel. Quân đội Iran chưa công bố bất kỳ hình ảnh nào về thiệt hại cho đến nay.
Các quan chức Iran đã xác định các khu vực bị ảnh hưởng là các tỉnh Ilam, Khuzestan và Tehran. Trong hình ảnh vệ tinh của Planet Labs PBC, có thể thấy các cánh đồng bị cháy xung quanh địa điểm sản xuất khí đốt tự nhiên Tange Bijar của Iran ở tỉnh Ilam vào ngày 26/10, mặc dù không rõ liệu điều này có liên quan đến cuộc tấ.n côn.g hay không. Tỉnh Ilam nằm trên biên giới Iran - Iraq ở phía Tây Iran.
Hình ảnh của Planet Labs cho thấy thiệt hại rõ ràng nhất là ở Parchin, cách trung tâm Tehran khoảng 40 km gần đậ.p Mamalu. Tại đó, một tòa nhà dường như bị phá hủy hoàn toàn trong khi các tòa nhà khác bị hư hỏng trong cuộc tấ.n côn.g.
Tại Khojir, cách trung tâm Tehran khoảng 20 km, có thể nhìn thấy thiệt hại trên ít nhất hai tòa nhà trong các hình ảnh vệ tinh.
Các nhà phân tích gồm Decker Eveleth thuộc viện nghiên cứu CNA ở Virginia, Joe Truzman tại Quỹ Bảo vệ các Nền Dân chủ ở Washington và cựu thanh tra vũ khí của Liên hợp quốc David Albright, đã xác định thiệt hại đối với các căn cứ này.
Tại Parchin, Viện Khoa học và An ninh Quốc tế đã xác định tòa nhà bị phá hủy nằm trên sườn núi là Taleghan 2. Viện này cho biết một kho lưu trữ dữ liệu hạt nhân của Iran mà Israel đã thu giữ trước đó xác định tòa nhà này có chứa một khu vực chứa chất nổ có sức công phá lớn và một hệ thống X-quang để kiểm tra các thử nghiệm quy mô nhỏ về chất nổ sức công phá lớn.
Một báo cáo năm 2018 của viện cho biết: "Các thử nghiệm này có thể bao gồm chất nổ có sức công phá lớn nén lõi urani tự nhiên, mô phỏng khởi đầu của một vụ nổ hạt nhân".
Trong một thông điệp đăng trên mạng xã hội X vào sáng sớm 27/10, viện này bổ sung: "Không chắc chắn liệu Iran có sử dụng urani tại Taleghan 2 hay không, nhưng có thể họ đã nghiên cứu nén các bán cầu urani tự nhiên. Điều này có thể giải thích nỗ lực cải tạo gấp gáp và bí mật của Iran sau khi IAEA yêu cầu tiếp cận Parchin vào năm 2011".
Không rõ liệu có thiết bị nào bên trong tòa nhà Taleghan 2 vào sáng sớm 26/10 hay không. Không có cuộc tấ.n côn.g nào của Israel vào ngành công nghiệp dầu mỏ, cũng như các địa điểm làm giàu hạt nhân hay nhà máy điện hạt nhân tại Bushehr.
Ông Rafael Mariano Grossi, Giám đốc IAEA, đã xác nhận điều đó trên X, nói rằng các cơ sở hạt nhân của Iran không bị ảnh hưởng. Ông bổ sung: "Các thanh tra viên an toàn và tiếp tục công việc quan trọng của mình. Tôi kêu gọi thận trọng và kiềm chế trước các hành động có thể làm nguy hại đến an toàn, an ninh của các vật liệu hạt nhân và phóng xạ khác".
Các tòa nhà khác bị phá hủy tại Khojir và Parchin có thể bao gồm một kho hàng và các tòa nhà nơi Iran sử dụng các máy trộn công nghiệp để tạo ra nhiên liệu rắn cần thiết cho kho tên lửa đạn đạo.
Khung cảnh ở thủ đô Tehran của Iran sau các vụ nổ do cuộc tập kích của Israel rạng sáng 26/10/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Trong một tuyên bố được phát ngay sau cuộc tấ.n côn.g ngày 26/10, quân đội Israel cho biết họ đã nhắm vào các cơ sở sản xuất tên lửa được sử dụng để sản xuất các tên lửa mà Iran đã bắ.n vào Israel trong năm qua.
Việc phá hủy các địa điểm như vậy có thể gây gián đoạn lớn, khiến Iran không thể sản xuất tên lửa đạn đạo mới để bổ sung cho kho vũ khí sau hai cuộc tấ.n côn.g vào Israel. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, đơn vị giám sát chương trình tên lửa đạn đạo của nước này, đã im lặng từ sau cuộc tấ.n côn.g ngày 26/10.
Trong phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ năm 2022, theo Tướng Kenneth McKenzie, khi đó là chỉ huy của Bộ Tư lệnh Trung tâm quân đội Mỹ, ước tính toàn bộ kho tên lửa đạn đạo của Iran, bao gồm cả các tên lửa tầm ngắn không thể bắ.n tới Israel, là hơn 3.000. Từ đó đến nay, Iran đã bắ.n hàng trăm tên lửa trong hàng loạt các cuộc tấ.n côn.g.
Không có video hay hình ảnh nào trên mạng xã hội về các mảnh tên lửa hoặc thiệt hại trong các khu dân cư sau cuộc tấ.n côn.g gần đây, cho thấy rằng các cuộc tấ.n côn.g của Israel chính xác hơn nhiều so với các cuộc tấ.n côn.g bằng tên lửa đạn đạo của Iran nhằm vào Israel vào tháng 4 và tháng 10. Israel sử dụng tên lửa bắ.n từ máy bay trong cuộc tấ.n côn.g.
Tuy nhiên, một nhà máy dường như đã bị trúng tên lửa tại thành phố công nghiệp Shamsabad, ở phía Nam của Tehran gần sân bay quốc tế Imam Khomeini. Các video trên mạng về tòa nhà bị hư hỏng trùng với địa chỉ của một công ty có tên là TIECO. Công ty này quảng cáo rằng họ sản xuất các máy móc tiên tiến được sử dụng trong ngành công nghiệp dầu khí của Iran.
Nhà Trắng lên tiếng về việc Israel tấ.n côn.g trả đũa Iran Mỹ cho biết các cuộc không kích của Israel vào Iran là hành động tự vệ, đồng thời phủ nhận sự tham gia của mình vào chiến dịch quân sự nay của Israel. Tờ Bưu điện Jerusalem cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden và Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris đều đã được báo cáo về các cuộc không kích của Israel...