Xung đột Nga Ukraine: Moskva đạt bước đột phá lớn về hiệu quả của vũ khí dẫn đường chính xác

Với việc đạt bước đột phá lớn về hiệu quả của vũ khí dẫn đường chính xác, quân đội Liên bang Nga có thể cải thiện khả năng phòng thủ trước tên lửa ATACMS, Storm Shadow mà phương Tây cung cấp cho Ukraine.

Hệ thống phòng không S-400 Triumf trong cuộc diễn tập của một đơn vị phòng không ở Elektrostal, ngoại ô Moskva, Liên bang Nga. Ảnh: AFP/TTXVN

Bộ Quốc phòng Liên bang Nga tuyên bố rằng độ chính xác của tên lửa và khả năng đánh chặn của hệ thống phòng không nước này đã được cải thiện đáng kể, nhờ vào những tiến bộ đạt được.

Trong một tuyên bố đưa ra, Thượng tướng Vasily Trushin, Phó Tổng Tham mưu trưởng, đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Khoa học quân sự của Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga cho biết: “Nhờ vào công trình của các nhà khoa học và kỹ sư Liên bang Nga, một bước đột phá lớn trong hiệu quả của vũ khí dẫn đường chính xác đã được đạt được. Bất chấp việc kẻ thù tích cực sử dụng chiến tranh điện tử, độ chính xác trong các cuộc tấn công của chúng ta hiện đã vượt quá 90%”.

Tướng Trushin cũng nhấn mạnh những cải tiến về khả năng phòng không trước các tên lửa do phương Tây sản xuất như Storm Shadow và ATACMS, cũng như việc nâng cao khả năng đánh chặn thiết bị bay không người lái (UAV) của đối phương trên phạm vi rộng hơn với tầm cao hơn. “Nghiên cứu này đã giúp hệ thống phòng không của chúng ta, giúp chúng ta đối phó hiệu quả hơn với các tên lửa phương Tây và vươn tầm tác chiến”, Tướng Trushin nói với Krasnaya, một ấn phẩm thuộc Bộ Quốc phòng Liên bang Nga.

Theo trang tin Bulgarian Military, mặc dù những tuyên bố của Liên bang Nga rất khó để xác minh độc lập, nhưng chúng phù hợp với quan điểm rộng hơn của Điện Kremlin về việc thích nghi với vũ khí do phương Tây cung cấp trên chiến trường. Tuy nhiên, liệu những tiến bộ này có thực sự thay đổi cục diện ở Ukraine hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ.

Tên lửa được phóng từ Hệ thống tên lửa chiến thuật Lục quân (ATACMS) tầm xa của Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

ATACMS và Storm Shadow: Bước ngoặt trong cuộc chiến

Việc phương Tây chuyển giao các tên lửa ATACMS và Storm Shadow cho Ukraine đánh dấu một chương quan trọng trong cuộc xung đột đang diễn ra với Liên bang Nga. Những hệ thống tên lửa tiên tiến này không chỉ làm thay đổi cán cân sức mạnh, mà còn dẫn tới những động thái chiến thuật mới trong cuộc xung đột.

Mỹ lần đầu tiên cung cấp tên lửa ATACMS cho Ukraine vào cuối năm 2022, sau một loạt các hành động leo thang từ phía Liên bang Nga. Số lượng tên lửa được cung cấp không được công khai, nhưng được hiểu là chúng nằm trong một gói viện trợ quân sự rộng lớn nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của Ukraine.

Trong khi đó, vào tháng 5/2023, Vương quốc Anh tuyên bố cung cấp tên lửa Storm Shadow cho Ukraine. Quyết định này của London được đưa ra nhằm đáp trả các cuộc tấn công của Liên bang Nga vào cơ sở hạ tầng Ukraine, giúp Kiev có khả năng tấn công ở tầm xa hơn. Cùng thời điểm, Pháp cũng đã gửi cho Ukraine một phiên bản khác của loại tên lửa hành trình này, được gọi là SCALP-EG.

Số lượng chính xác các tên lửa được chuyển giao vẫn được giữ bí mật, nhưng các báo cáo cho thấy chúng đủ lớn để tạo ra tác động chiến lược.

Những cuộc tấn công thành công của Ukraine

Một trong những vụ tấn công đầu tiên đáng chú ý bằng các tên lửa này vào lãnh thổ Liên bang Nga diễn ra vào tháng 11/2024. Ngày 20/11/2024, Ukraine đã phóng tên lửa Storm Shadow do Anh sản xuất vào Liên bang Nga, đánh dấu một sự thay đổi chính sách quan trọng sau khi chính quyền Joe Biden nới lỏng các hạn chế đối với việc sử dụng tên lửa do Mỹ và Anh cung cấp để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Liên bang Nga.

Những cuộc tấn công này nhắm vào các cơ sở quân sự, bao gồm một sở chỉ huy ngầm ở tỉnh Kursk, nơi được cho là có sự hiện diện của các tướng lĩnh Liên bang Nga và quân đội bên thứ ba. Chỉ một ngày trước đó, nghĩa là vào hôm 19/11/2024, Ukraine đã sử dụng tên lửa ATACMS để tấn công một cơ sở quân sự ở Bryansk, thể hiện tầm hoạt động và độ chính xác của các loại tên lửa này. Đây là một phần trong chiến lược rộng hơn của Ukraine nhằm làm gián đoạn hậu cần và hệ thống chỉ huy của Liên bang Nga ngay trong lãnh thổ của họ.

Tổ hợp pháo-tên lửa phòng không Pantsir-S được cải tiến để sử dụng trong điều kiện tác chiến tại Bắc Cực. Ảnh: Trần Hiếu/PV TTXVN tại Liên bang Nga

Cách thức đối phó của Liên bang Nga

Liên bang Nga đã tập trung phòng thủ chống lại các tên lửa này chủ yếu bằng hệ thống phòng không tiên tiến của mình. Điện Kremlin tuyên bố rằng hệ thống S-300 và S-400 là những vũ khí hiệu quả nhất để chống lại cả ATACMS và Storm Shadow. Những hệ thống này được thiết kế để đánh chặn cả tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo, cung cấp một lớp phòng thủ từ tầm xa đến tầm gần.

Hệ thống S-400, đặc biệt, được đánh giá cao nhờ khả năng tác chiến ở khoảng cách rất xa, về lý thuyết có thể chống lại cả hai loại tên lửa hành trình và đạn đạo. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của những hệ thống này vẫn là một vấn đề gây tranh cãi, nhất là khi nhiều báo cáo cho thấy Ukraine đã thực hiện thành công nhiều vụ tấn công vào các mục tiêu của Liên bang Nga.

Số liệu về các vụ đánh chặn thành công tên lửa ATACMS và tên lửa Storm Shadow của Liên bang Nga vẫn còn rất hạn chế trong các tài liệu công khai, phần lớn do tính chất bí mật của các hoạt động quân sự. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Liên bang Nga và các tuyên bố chính thức đôi khi vẫn đề cập đến việc đánh chặn thành công.

Ví dụ, vào tháng 11/2024, Bộ Quốc phòng Liên bang Nga tuyên bố đã bắn hạ một số tên lửa Storm Shadow trong một cuộc tấn công. Tương tự, cũng có những tuyên bố về việc ATACMS bị hệ thống S-400 đánh chặn như hôm 19/11/2024, Bộ Quốc phòng Liên bang Nga tuyên bố vào lúc 3h25 cùng ngày quân đội Ukraine đã tấn công tỉnh miền Tây Bryansk của Liên bang Nga bằng 6 tên lửa ATACMS tầm xa do Mỹ sản xuất. Theo Bộ Quốc phòng Liên bang Nga, các hệ thống phòng không S-400 và Pantsir của nước này đã bắn hạ 5 tên lửa và làm hư hại quả thứ sáu. Các mảnh đạn rơi xuống gây ra đám cháy tại cơ sở quân sự, song vụ hỏa hoạn nhanh chóng bị dập tắt, không gây ra thương vong hay thiệt hại nào.

Dẫu vậy, theo trang tin Bulgarian Military, rất khó để xác minh độc lập do tình hình chiến sự và việc kiểm soát dòng thông tin chặt chẽ.

Ngoài ra, Liên bang Nga cũng đã áp dụng các chiến thuật bổ sung để đối phó với các cuộc tấn công bằng tên lửa, bao gồm chiến tranh điện tử nhằm làm nhiễu hệ thống dẫn đường và triển khai mồi bẫy để đánh lạc hướng các tên lửa tấn công.

Nói tóm lại, việc Ukraine đưa tên lửa ATACMS và tên lửa Storm Shadow vào kho vũ khí của mình không chỉ mang lại lợi thế chiến thuật mà còn đẩy cuộc xung đột lên một giai đoạn mới, nơi các cuộc tấn công chính xác tầm xa đóng vai trò quan trọng. Mặc dù những tên lửa này đã chứng minh được khả năng xuyên phá sâu vào lãnh thổ do Liên bang Nga kiểm soát, nhưng mức độ hiệu quả của các biện pháp đối phó của Moskva, đặc biệt là các hệ thống phòng không S-300 và S-400 – vẫn là một yếu tố then chốt trong cuộc chiến chiến lược này. Việc cung cấp, sử dụng và đối phó với những loại vũ khí này phản ánh bản chất thay đổi liên tục của chiến tranh hiện đại, nơi công nghệ và các quyết định chiến lược đóng vai trò quyết định kết quả trên chiến trường.