Xung đột Israel – Hamas khốc liệt nhất từ năm 1948
Cuộc chiến giữa Israel và phong trào Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza là đợt xung đột đẫm m.áu nhất giữa người Israel và người Palestine kể từ năm 1948.
Bộ binh Israel tiến sâu vào Dải Gaza ngày 2/11. Ảnh: THX/TTXVN
Kể từ khi bạo lực bùng phát vào ngày 7/10 sau vụ tấn công bất ngờ xuyên biên giới của Hamas, Israel đã tấn công hơn 11.000 mục tiêu ở Gaza, vượt xa tốc độ của các cuộc chiến trước đó. Cơ quan Y tế Palestine ở Dải Gaza do Hamas kiểm soát cho biết trên 9.000 người đã t.hiệt m.ạng. Phần lớn phía Bắc Gaza – nơi sinh sống của hơn 1 triệu người – đã trở thành đống đổ nát.
Theo tờ The Economist, phần lớn hàng rào biên giới vững chắc của Israel với Gaza đã biến mất. Các tay s.úng Hamas đã chọc thủng hàng rào an ninh của Israel ở 29 điểm trong cuộc tấn công ở cả ba hướng cách đây gần 1 tháng. Phía Israel cũng tháo dỡ nhiều đoạn hàng rào để tạo điều kiện cho các tiểu đoàn thiết giáp tiến vào Gaza.
Ngày 27/10, binh sĩ cùng xe tăng của Israel tiến vào Gaza từ hai địa điểm: gần Beit Hanoun ở phía Bắc và phía Nam thành phố Gaza ở đoạn hẹp nhất của dải đất dài 45 km này. Mục tiêu của Israel là chia đôi Gaza và dần bao vây phần phía Bắc của vùng đất mà họ đã yêu cầu dân thường khẩn trương sơ tán.
Phong trào Hamas không muốn đối đầu trực diện với Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sở hữu hỏa lực vượt trội hơn rất nhiều. Thay vào đó, họ sẽ tìm cách quấy rối quân đội Israel bằng chiến tranh du kích.
Các nguồn tin quân sự Israel cho rằng họ chỉ có một cơ hội ngắn ngủi để hoạt động với đội hình lớn bên trong Gaza. Họ sẽ cố gắng phá hủy các đường hầm và trung tâm chỉ huy để phá vỡ quyền tự do đi lại của Hamas, đồng thời phân tán các thành viên của phong trào này. Trong những tuần tới, các tướng lĩnh Israel dự đoán sức ép từ cộng đồng quốc tế sẽ buộc họ phải hiện diện hạn chế hơn tại Gaza.
Cuộc chiến trên bộ nhằm xóa sổ Hamas sẽ chuyển thành các cuộc tấn công vào các mục tiêu cụ thể. Họ dự đoán chiến dịch này sẽ mất vài tháng, thậm chí có thể là một năm mới hoàn thành.
Khoảng 2/3 dân số phía Bắc Gaza sơ tán theo lệnh của Tel Aviv. Nhưng như vậy vẫn còn hàng trăm ngàn người ở lại. Tình hình ở miền Nam, được cho là vùng an toàn, lại rất khốc liệt. Hơn một nửa dân số Gaza – 1,4 triệu người – đã phải di dời khỏi nhà cửa. Các nơi trú ẩn đang quá tải. Một cơ sở ở Khan Younis, thành phố đầu tiên ở tuyến đường sơ tán phía Nam, hiện có 22.100 người lưu trú, gấp 10 lần công suất dự kiến.
Nguồn cung cấp thiết yếu vẫn còn khan hiếm. Khoảng 250 xe tải chở hàng cứu trợ đã vào Gaza kể từ ngày 21/10. Ông Martin Griffiths, quan chức nhân đạo hàng đầu của Liên hợp quốc, đã mô tả số hàng cứu trợ đó cho đến nay chỉ là “một giọt nước trong đại dương” so với nhu cầu của người dân Gaza.
Israel vẫn từ chối cho phép vận chuyển nhiên liệu tới Gaza, với lập luận rằng việc này cuối cùng sẽ buộc các tay s.úng Hamas – những người cần nhiên liệu để thắp sáng và thông gió cho mạng lưới đường hầm – phải di chuyển lên trên mặt đất. Nhà máy điện duy nhất ở Gaza đã hết nhiên liệu từ ngày 11/10. Một phần ba số bệnh viện ở Gaza và hai phần ba phòng khám ở đây đã đóng cửa, vì không còn nhiên liệu hoặc bị hư hỏng do bị không kích.
Em nhỏ bị thương chờ được đưa tới bệnh viện ở Ai Cập qua cửa khẩu Rafah. Ảnh: THX/TTXVN
Video đang HOT
Sau nhiều tuần bị trì hoãn, những người có quốc tịch nước ngoài đã được phép rời Gaza qua cửa khẩu Rafah vào ngày 1/11. Ai Cập cũng cho phép xe cứu thương chở người Palestine bị thương vào lãnh thổ của mình để điều trị. Nhưng nước này vẫn kiên quyết từ chối mở cửa biên giới cho người tị nạn.
Khi giao tranh ngày càng mở rộng, giới quan sát cho rằng nội các Israel đã có dấu hiệu r.ạn n.ứt. Theo các nhà phân tích, sự chia rẽ đó ảnh hưởng đến việc Tel Aviv ra quyết định trên chiến trường. Cụ thể là lý do tại sao các binh sĩ IDF phải chờ đợi ở gần dải Gaza trong hai tuần cho đến khi có lệnh tiến vào. Tuy nhiên, chính phủ Israel đã nhiều lần phủ nhận thông tin như vậy.
Ít nhất 240 người đã bị bắt cóc trong cuộc đột kích của Hamas và bị giam giữ ở Gaza. Bốn người đã được thả và hôm 30/10, Israel cho biết lực lượng của họ đã giải thoát binh sĩ Ori Megidish bị bắt trong cuộc tấn công của Hamas. Hiện các bên đang tổ chức đàm phán thông qua Qatar về một thỏa thuận giải phóng thêm con tin.
Khi cuộc tấn công trên bộ tiếp tục diễn ra, Israel sẽ phải quyết định có triển khai thêm 360.000 quân dự bị được triệu tập sau ngày 7/10 hay không. Quyết định huy động trên là gánh nặng ngày càng lớn đối với nền kinh tế Israel.
Cảnh đổ nát sau cuộc không kích của Israel xuống Gaza ngày 4/11. Ảnh: THX/TTXVN
Một số thành viên trong nội các chiến tranh của Israel cũng muốn nhân đà chiến sự này để tăng cường tấn công Hezbollah – phong trào Hồi giáo ở Liban vẫn thường xuyên b.ắn phá tên lửa vào Israel. Những đòn tấn công của Hezbollah đã dần dần tiến sâu hơn vào lãnh thổ Israel.
Vào ngày 29/10, một tên lửa đã rơi xuống một ngôi nhà ở Kiryat Shmona, thành phố lớn nhất ở biên giới phía Bắc; một đòn tấn công khác nhằm vào Rosh Pina, cách biên giới Liban 14 km. Các vụ không kích trả đũa của Israel cũng đã tiến sâu hơn vào Liban. Tuy nhiên, quan điểm của cả Israel và Liban là đều không muốn Hezbollah mở rộng vòng chiến sự thêm nữa.
Không chỉ Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Liban, Israel còn phải đối mặt với mối đe dọa từ lực lượng Houthi tại Yemen.
Ngày 31/10, Houthi đã phóng máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo vào Israel. Một chiếc đã bị hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel b.ắn hạ. Houthi rất muốn thể hiện ủng hộ Hamas, nhưng các thiết bị quân sự lại chậm và thiếu chính xác. Một máy bay không người lái có chất nổ nhắm vào Israel đã đ.ánh trúng Taba, một thị trấn nghỉ mát của Ai Cập, khiến 6 người bị thương; một chiếc khác rơi xuống Jordan.
Mặc dù Iran vẫn đưa ra những lời cảnh báo Israel gần như hàng ngày, nhưng nước này có vẻ không muốn mở rộng xung đột. Nhà quan sát Iran Raz Zimmt tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia – tổ chức tư vấn của Israel – lưu ý rằng các cơ quan truyền thông Iran đã miêu tả cuộc tấn công trên bộ của Israel là một thất bại.
Tuy nhiên, ở Gaza, xung đột giữa Israel và Hamas sẽ mở rộng. Sẽ còn xảy ra nhiều vụ giao tranh đẫm m.áu khác nếu chiến tranh kéo dài.
Hamas có ý đồ đẩy Israel vào vũng lầy Gaza
Hai nguồn tin thân cận với giới lãnh đạo phong trào Hồi giáo Hamas cho biết Hamas đã chuẩn bị cho một cuộc chiến kéo dài ở Dải Gaza và tin rằng họ có thể kìm hãm bước tiến của Israel đủ lâu để buộc Israel đồng ý ngừng b.ắn.
Tìm kiếm người mắc kẹt dưới đống đổ nát sau các cuộc không kích của Israel tại Dải Gaza ngày 31/10/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Theo hãng tin Reuters ngày 4/11, Hamas đã dự trữ vũ khí, tên lửa, thực phẩm và vật tư y tế. Hamas tự tin rằng hàng nghìn tay s.úng có thể tồn tại nhiều tháng trong thành phố đường hầm sâu bên dưới đất ở Dải Gaza và khiến lực lượng Israel phải đối phó với chiến thuật du kích đô thị.
Cuối cùng, Hamas cho rằng khi thương vong dân sự ngày càng gia tăng, áp lực quốc tế yêu cầu chấm dứt bao vây Gaza có thể buộc Israel phải ngừng b.ắn và giải quyết bằng thương lượng. Sau đó, Hamas sẽ đưa ra các điều kiện như Israel phải thả hàng nghìn tù nhân Palestine để đổi lấy các con tin Israel.
Theo bốn quan chức Hamas, nhóm này đã nói rõ với Mỹ và Israel tại các cuộc đàm phán con tin gián tiếp do Qatar làm trung gian rằng họ muốn Israel thả tù nhân để đổi lấy con tin.
Về lâu dài, Hamas muốn Israel chấm dứt 17 năm phong tỏa Gaza, ngừng mở rộng khu định cư và ngừng những hành động bạo lực tại nhà thờ Hồi giáo al-Aqsa - thánh đường Hồi giáo thiêng liêng nhất ở Jerusalem.
Ông Marwan Al-Muasher tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế ở Washington nhận định: "Nhiệm vụ t.iêu d.iệt Hamas không dễ dàng đạt được. Không có giải pháp quân sự nào cho cuộc xung đột này. Chúng ta đang ở trong thời kỳ đen tối. Cuộc chiến này sẽ không kết thúc nhanh".
Israel đã triển khai hỏa lực trên không áp đảo kể từ ngày 7/10. Số người c.hết ở Gaza đã vượt quá 9.000 người, bạo lực mỗi ngày làm dấy lên các cuộc biểu tình trên khắp thế giới khi chứng kiến trên 2 triệu người Gaza bị mắc kẹt trong vùng đất nhỏ hẹp trong hoàn cảnh không có nước, thực phẩm hoặc điện.
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ quét sạch Hamas và bác bỏ lời kêu gọi ngừng b.ắn. Các quan chức Israel nói rằng họ không hề ảo tưởng về những gì có thể xảy ra ở phía trước và cáo buộc Hamas đang ẩn náu sau lưng dân thường.
Ông Danny Danon, cựu Đại sứ Israel tại Liên hợp quốc, cho biết Israel đã chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài và khó khăn. Ông nói với Reuters: "Chúng tôi biết rằng cuối cùng chúng tôi sẽ thắng và chúng tôi sẽ đ.ánh bại Hamas. Vấn đề sẽ là cái giá phải trả và chúng tôi phải hết sức thận trọng, hết sức cẩn thận và hiểu rằng đây là một khu đô thị rất phức tạp".
Mỹ nói rằng bây giờ không phải là thời điểm ngừng b.ắn, mặc dù khẳng định tạm dừng chiến sự là cần thiết để cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Gaza.
Ông Adeeb Ziadeh, một chuyên gia người Palestine về các vấn đề quốc tế tại Đại học Qatar, nhận định Hamas chắc chắn phải có kế hoạch dài hạn hơn sau cuộc tấn công vào Israel ngày 7/10. Ông nói: "Những người thực hiện cuộc tấn công ngày 7/10 với mức độ thành thạo, trình độ chuyên môn, độ chính xác và cường độ như vậy sẽ chuẩn bị cho một trận chiến lâu dài. Hamas không thể tham gia vào một cuộc tấn công kiểu này nếu không chuẩn bị đầy đủ và huy động nguồn lực để đạt được kết quả".
Trong khi đó, Mỹ cũng dự báo Hamas sẽ cố gắng đẩy lực lượng Israel vào cuộc chiến trên từng đường phố ở Gaza và gây thương vong quân sự đủ nặng để làm suy yếu sự ủng hộ của dư luận Israel với cuộc xung đột kéo dài.
Theo một nguồn tin, các quan chức Israel vẫn nhấn mạnh với phía Mỹ rằng họ sẵn sàng đối đầu với các chiến thuật du kích của Hamas cũng như chịu được sự chỉ trích của quốc tế về cuộc tấn công Gaza. Nguồn tin cho biết thêm rằng vẫn chưa rõ liệu Israel có khả năng loại bỏ Hamas hay làm suy yếu nghiêm trọng tổ chức này hay không.
Các tay s.úng Hamas năm 2018. Ảnh: Reuters
Hamas có khoảng 40.000 tay s.úng. Họ có thể di chuyển xung quanh khu vực này bằng một mạng lưới đường hầm kiên cố rộng lớn, dài hàng trăm km và sâu tới 80 mét, được xây dựng trong nhiều năm.
Ngày 2/11, các tay s.úng Hamas ở Gaza xuất hiện từ đường hầm để b.ắn vào xe tăng Israel sau đó biến mất trong mạng lưới hầm.
Để đối phó với chiến thuật này, các binh sĩ Israel tại đơn vị kỹ thuật chiến đấu đặc biệt Yahalom đã hợp tác với các lực lượng khác để xác định và phá hủy các đường hầm.
Hamas đã tiến hành một loạt cuộc chiến với Israel trong những thập kỷ gần đây. Ông Ali Baraka, người đứng đầu bộ phận Quan hệ đối ngoại của Hamas có trụ sở tại Beirut, cho biết nhóm này đã dần cải thiện khả năng quân sự, đặc biệt là về tên lửa. Ông nói thêm, trong cuộc chiến tranh Gaza năm 2008, tên lửa của Hamas có tầm b.ắn tối đa 40 km, nhưng con số này đã tăng lên 230 km vào cuộc xung đột năm 2021.
Ông Baraka nói với Reuters: "Trong mọi cuộc chiến, chúng tôi đều gây bất ngờ cho người Israel bằng một điều gì đó mới mẻ".
Một quan chức thân cận với phong trào Hezbollah ở Liban, một đồng minh của Hamas, nói rằng sức mạnh chiến đấu của nhóm Hamas hầu như vẫn còn nguyên vẹn sau nhiều tuần b.ị b.ắn phá.
Hamas đã kêu gọi t.iêu d.iệt Israel trong hiến chương thành lập năm 1988. Trong một tài liệu tiếp theo là hiến chương năm 2017, nhóm này lần đầu tiên chấp nhận ý tưởng về một nhà nước Palestine trong phạm vi biên giới năm 1967 mà Israel tuyên bố sau Chiến tranh Sáu ngày, mặc dù nhóm không công nhận rõ ràng quyền tồn tại của Israel.
Một quan chức Hamas đang ở Beirut là Osama Hamdan cho biết, cuộc tấn công ngày 7/10 và cuộc chiến ở Gaza đang diễn ra sẽ đưa vấn đề nhà nước Palestine trở lại các cuộc thảo luận. Ông nói: "Đây là cơ hội để chúng tôi nói với họ rằng chúng tôi có thể tự tạo nên vận mệnh của mình. Chúng tôi có thể sắp xếp cân bằng khu vực vì lợi ích của chúng tôi".
Còn theo ông Muasher, cuộc tấn công của Hamas cho thấy mọi khả năng để đạt ổn định ở Trung Đông mà không cần can dự với người Palestine đã chấm dứt. Ông nói: "Ngày nay rõ ràng là nếu không có hòa bình với người Palestine thì sẽ không có được hòa bình trong khu vực".
Mỹ phát hiện âm mưu của Hamas khi đồng ý để người nước ngoài rời Dải Gaza Ban đầu, Hamas không cho phép bất cứ ai rời khỏi Dải Gaza, nhưng sau đó nói rằng người nước ngoài có thể rời đi với một điều kiện mà đằng sau đó là một âm mưu. Người dân sơ tán khỏi Gaza qua cửa khẩu Rafah để vào Ai Cập, ngày 1/11/2023. Ảnh: THX/TTXVN Tờ The Jerusalem Post của Israel hôm 4/11...