Xuất khẩu trái cây: Đi tìm “chân trời mới”
Xuất khẩu rau quả 8 tháng năm 2019 ghi nhận sự sụt giảm đáng kể về kim ngạch, mà nguyên nhân có thể nhìn thấy rất rõ là do thị trường Trung Quốc thay đổi các chính sách kiếm soát nhập khẩu. Sự phụ thuộc vào một thị trường đã cho thấy những hệ lụy khó lường.
Chuối, măng cụt lên ngôi
Trong khi xuất khẩu 2 chủng loại quả lớn nhất là thanh long và sầu riêng giảm thì xuất khẩu măng cụt và chuối tăng mạnh. Trong 7 tháng năm 2019, thanh long là chủng loại quả chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng, đạt 728,6 triệu USD, giảm 1% so với 7 tháng đầu năm 2018. Quả thanh long chủ yếu được xuất khẩu tới thị trường Trung Quốc, đạt 668 triệu USD, giảm 0,5% so với cùng kỳ năm 2018.
Chuối là chủng loại quả có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao nhất trong 7 tháng đầu năm 2019, tăng 70,1% so với cùng kỳ năm 2018, đạt 108,89 triệu USD. Xuất khẩu chuối tăng nhờ xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 74,2% so với cùng kỳ năm 2018, đạt 100,7 triệu USD.
Chế biến xoài, dừa xiêm xuất khẩu ở Công ty Long Uyên (Tiền Giang). Ảnh: T.L
Trong 7 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu sản phẩm rau quả chế biến tăng trưởng khả quan nhờ xuất khẩu nước ép chanh leo tăng mạnh, tăng 187,5% so với cùng kỳ năm 2018, đạt 42,9 triệu USD.
Xuất khẩu giảm khiến giá nhiều loại trái cây giảm sâu, trong đó giảm nhiều nhất là dưa hấu, dừa xiêm và thanh long. Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), trong tháng 8, tại tỉnh Tiền Giang ghi nhận có 3 loại trái cây bị rớt giá nặng nề là dưa hấu, dừa xiêm và thanh long.
Tìm kiếm thị trường mới
Video đang HOT
Ông Nguyễn Quý Dương – Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT) cho hay, từ tháng 5/2018, phía Trung Quốc bắt đầu phát đi thông tin về việc siết chặt quy định, yêu cầu với trái cây Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc. Theo đó, phía Trung Quốc yêu cầu sản phẩm để truy xuất nguồn gốc phải được cấp mã số vùng trồng và cấp mã số cơ sở đóng gói.
Hiện nay, với trái cây xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, các yêu cầu về cấp mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói, phía Trung Quốc cho phép Việt Nam tự làm, tự đánh giá, tự cấp mã số. Trung Quốc chỉ thông qua mã số chứ chưa tiến hành kiểm tra hay làm bất cứ động thái gì khác.
Dù vậy, điểm mấu chốt theo ông Dương đánh giá, khả năng cao phía Trung Quốc sẽ dần nâng yêu cầu lên kèm theo các tiêu chuẩn, điều kiện cụ thể, thậm chí sang kiểm tra thực tế. Nếu làm không đúng như yêu cầu, tiêu chuẩn thì phía Trung Quốc sẽ cho dừng lại các mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói không đạt.
Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản dự báo, xuất khẩu hàng rau quả những tháng cuối năm sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn như kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn, căng thẳng thương mại Mỹ – Trung leo thang gây tâm lý lo ngại cho hoạt động thương mại và đầu tư.
Ngoài ra, nhiều thị trường tăng cường áp dụng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường khắt khe như Ủy ban châu Âu siết chặt mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đối với nông sản nhập khẩu, nhiều thị trường ban hành quy định về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận kiểm dịch thực phẩm, quy trình đóng gói và vận chuyển… cũng sẽ là những yếu tố gây thêm bất lợi cho xuất khẩu trái cây của Việt Nam.
Theo đánh giá, hiện nhập khẩu các loại quả mã HS 081090 (quả me tươi, táo hạt điều, mít, vải, mận, hồng xiêm, lạc tiên, khế, thanh long) của Úc đang tăng đáng kể, tạo cơ hội cho trái cây Việt Nam. Thống kê cho thấy, trong tháng 5/2019, nhập khẩu quả mã HS 081090 của Úc đạt 391.000USD, tăng 101,5% so với cùng kỳ năm 2018. Lũy kế từ đầu năm đến hết tháng 5/2019, nhập khẩu quả mã HS 081090 của Úc đạt 1,9 triệu USD, tăng 11,3% so với cùng kỳ.
Trong 5 tháng đầu năm 2019, Việt Nam là thị trường cung cấp chủng loại quả mã HS 081090 chủ yếu cho Úc với thị phần chiếm 41% trong tổng nhập khẩu của Úc, đạt 796.000USD, tăng 38,4% so với cùng kỳ năm 2018. Thị phần chủng loại quả mã HS 081090 Việt Nam trong tổng nhập khẩu của Úc tăng thêm 8,2 điểm phần trăm trong 5 tháng đầu năm 2019.
Trong nhóm quả mã HS 081090, Việt Nam mới được cấp phép xuất khẩu quả vải và quả thanh long vào thị trường Úc. Úc là một trong những nước có các quy định về kiểm dịch khắt khe nhất trên thế giới. Như vậy, với tốc độ tăng trưởng mạnh trong nhập khẩu đối với chủng loại quả vải và quả thanh long, cho thấy Việt Nam đã đáp ứng được những quy định nghiêm ngặt để nhập khẩu được hai loại quả này vào Úc. năm 2018.
Theo Danviet
Từ việc thanh long ùn ứ ở cửa khẩu: Xuất tiểu ngạch "hết đất sống"?
Dù hàng trăm container thanh long xuất khẩu ùn ứ ở Cửa khẩu quốc tế Lào Cai chỉ là hiện tượng nhất thời, do sản lượng tăng đột biến ở một thời điểm khiến việc thông quan bị chậm lại và không liên quan đến thay đổi chính sách nhập khẩu của phía Trung Quốc .
Nhưng theo ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NNPTNT, với sự kiểm tra ngày càng chặt chẽ của Trung Quốc, xuất khẩu tiểu ngạch sẽ "không còn đất sống".
Sản lượng thanh long tăng đột biến
Mấy ngày qua, thông tin hàng trăm xe container chở thanh long xuất khẩu (XK) sang Trung Quốc bị ùn ứ ở Cửa khẩu đường bộ Kim Thành (Cửa khẩu quốc tế Lào Cai) khiến không ít người trồng thanh long hoang mang, lo lắng.
Nhưng đây không phải là lần đầu tiên nông sản XK sang Trung Quốc gặp cảnh này, bởi trước đó, đã nhiều lần những hàng xe dưa hấu xếp hàng nối dài chờ được thông quan tại cửa khẩu Lạng Sơn. Sự gia tăng đột biến về sản lượng khi vào chính vụ là một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Hiện, việc thu mua, tiêu thụ thanh long Bình Thuận vẫn diễn ra suôn sẻ. Ảnh: tư liệu
Theo ông Nguyễn Quý Dương - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, từ đầu năm 2019 đến nay, việc XK 8 loại quả được Trung Quốc cấp phép nhập khẩu của Việt Nam diễn ra tương đối thuận lợi, có những mặt hàng đang XK khá tốt.
"Tuy nhiên, do Hải quan Trung Quốc thực hiện các bước kiểm tra chặt chẽ hơn, trong khi hàng thanh long dồn về Cửa khẩu Lào Cai nhiều hơn, nên khi số lượng xe hàng tăng đột biến, cộng với khâu kiểm tra, kiểm soát kỹ càng hơn, hàng phải đủ nhãn mác, đảm bảo tiêu chuẩn mới được thông quan, nên dẫn đến ùn ứ. Chứ về mặt chính sách xuất nhập khẩu giữa hai nước không có vấn đề gì" - ông Dương nói.
Ông Phan Văn Tấn - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Bình Thuận cho biết thêm, cho đến thời điểm này, mọi hoạt động sản xuất, tiêu thụ thanh long vẫn diễn ra bình thường, giá thanh long thu mua tại vườn đạt 9.000 - 10.000 đồng/kg, đảm bảo cho nhà vườn có lãi khá.
"Ngay khi nhận được thông báo của Cục Bảo vệ thực vật về những thay đổi trong chính sách nhập khẩu nông sản của Trung Quốc, chúng tôi đã triển khai cho các địa phương, cơ sở đóng gói đăng ký mã số vùng trồng, mã số cơ sở. Đến thời điểm này, gần như 100% cơ sở đóng gói, diện tích trồng thanh long của tỉnh đã được cấp mã số để XK sang Trung Quốc" - ông Tấn cho biết thêm.
Tiểu ngạch không còn đất sống
Cũng theo ông Nguyễn Quý Dương, kể từ khi Trung Quốc siết chặt chính sách nhập khẩu nông sản thông qua yêu cầu sản phẩm phải có mã số vùng trồng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, những sản phẩm chưa được phép XK chính ngạch, từ trước đến nay chỉ xuất tiểu ngạch qua các đường mòn lối mở hầu như không đi được nữa.
"Cho đến thời điểm này, thanh long vẫn là loại trái cây XK chủ lực sang thị trường Trung Quốc, các loại quả khác cũng không gặp nhiều khó khăn trong XK. Đối với quả măng cụt, đối tác Trung Quốc đã đi kiểm tra vùng trồng, cấp mã số. Hiện, Cục Bảo vệ thực vật đang tập trung đàm phán cho khoai lang, dừa, sầu riêng tiếp tục được XK chính ngạch sang thị trường này, trong đó ưu tiên đặc biệt cho sầu riêng, vì diện tích sầu riêng của Việt Nam khá lớn, thị trường Trung Quốc cũng ưa chuộng, nhưng năm nay không xuất sang được, việc tiêu thụ đang phụ thuộc nhiều vào thị trường nội địa" - ông Dương nói.
Ông Dương cho biết, khi Trung Quốc gửi thông báo sẽ kiểm soát nông sản nhập khẩu thông qua mã số vùng trồng từ tháng 5/2018, Cục Bảo vệ thực vật đã gửi công văn đến tất cả các địa phương, nhưng nhiều nơi chưa nhận thức được vấn đề, còn thờ ơ. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, sau khi thấy nhiều mặt hàng không thể xuất sang Trung Quốc, dù thị trường vẫn cần, nhiều địa phương, doanh nghiệp nhận ra, nếu không có mã số vùng trồng thì không thể có cửa sang Trung Quốc, từ đó bắt tay vào đăng ký xây dựng.
Nhận định về thị trường xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc từ nay đến cuối năm 2019, ông Dương cho rằng: "Thời gian tới, chắc chắn họ sẽ có động thái kiểm tra chặt chẽ hơn, còn hiện tại mọi việc vẫn bình thường. Các doanh nghiệp cũng yên tâm là khi có thay đổi, phía Trung Quốc bao giờ cũng thông báo sớm để chúng ta có thời gian chuẩn bị. Điều các doanh nghiệp, người dân cần làm là đảm bảo sản xuất an toàn, có mã số vùng trồng, các cơ sở đóng gói cũng sớm đăng ký mã số rồi đăng ký với hải quan nước họ theo quy định để đảm bảo việc thông quan thuận lợi" - ông Dương khẳng định.
Theo Danviet
Trái cây Việt Nam "vật lộn" cả sân nhà và sân khách Australia muốn thúc đẩy xuất khẩu nho tươi vào Việt Nam, trái việt quất của Mỹ cũng sẽ có mặt tại thị trường Việt Nam trong thời gian không xa. Trái cây Việt đang đối mặt với áp lực cạnh tranh không chỉ ở thị trường xuất khẩu mà ở cả thị trường trong nước. Trái cây ngoại tấn công 3 nhà trồng...