Xuất khẩu gạo “đón sóng” EVFTA
80.000 tấn gạo/năm trong hạn ngạch được phép xuất khẩu sang EU theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) không phải là quá lớn so với số lượng gạo xuất khẩu khổng lồ của Việt Nam.
Tuy nhiên, đósẽ là cơ hội để nâng tầm gạo Việt.
Tăng trưởng trong dịch
Gạo là một trong số ít những mặt hàng nông sản vẫn giữ được nhịp độ tăng trưởng xuất khẩu dương trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trong những tháng đầu năm 2020.
Theo báo cáo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), khối lượng gạo xuất khẩu trong tháng 6/2020 ước đạt 409.000 tấn với giá trị đạt 207 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 6 tháng đầu năm 2020 đạt gần 3,5 triệu tấn và 1,71 tỷ USD, tăng 4,4% về khối lượng và tăng 17,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019.
Xuất khẩu gạo 6 tháng đầu năm 2020 khởi sắc cả về lượng và giá. Ảnh: I.T
EU cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm (gồm 30.000 tấn gạo xay xát; 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm) và tự do hóa hoàn toàn với gạo tấm. Sau 3 – 5 năm, thuế suất cho các sản phẩm từ gạo sẽ về 0%.
Tính trong 5 tháng đầu năm, Philippines đứng vị trí thứ nhất về thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam, chiếm 39,9% thị phần, khối lượng đạt 1,3 triệu tấn và 598,6 triệu USD, tăng 23,1% về khối lượng và tăng 42,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019.
Giá gạo xuất khẩu bình quân 5 tháng đầu năm 2020 đạt 485,1USD/tấn, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2019 và là mức tăng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.
Đáng nói là, sức cạnh tranh của gạo Việt trên thị trường thế giới ngày càng tăng. Tình trạng giá tăng cao đã khiến cho gạo Thái Lan trở nên kém cạnh tranh hơn so với các quốc gia xuất khẩu chính khác như Ấn Độ và Việt Nam. Trong khi gạo xuất khẩu Ấn Độ giảm nhẹ do tỷ giá đồng Rupee giảm và nhu cầu đặt hàng từ các đối tác nước ngoài đang chững lại.
Xuất khẩu gạo khởi sắc đã giúp nông dân có vụ lúa đông xuân và hè thu thắng lợi. Theo Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường, giá lúa gạo ổn định ở mức cao từ đầu năm đến nay giúp nông dân có lãi khoảng 40%.
Video đang HOT
Trong cuộc họp của Ban Chỉ đạo điều hành giá mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng giao Bộ NNPTNT đảm bảo sản xuất lúa gạo (khoảng 43,5 triệu tấn thóc năm 2020, có thể chúng ta đứng đầu thế giới về xuất khẩu gạo).
Để đạt được mục tiêu này, Bộ NNPTNT đang có phương án tăng diện tích sản xuất lúa thu đông lên 800.000ha.
Cơ hội từ EVFTA
Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, triển vọng xuất khẩu gạo đang được mở ra khi EVFTA được Quốc hội thông qua.
Trong đó, EU cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo/năm (gồm 30.000 tấn gạo xay xát; 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm) và tự do hóa hoàn toàn với gạo tấm. Sau 3 – 5 năm, thuế suất cho các sản phẩm từ gạo sẽ về 0%.
Ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, thị trường EU chiếm 14,9% tổng nhập khẩu toàn cầu, khi EVFTA có hiệu lực, với việc xóa bỏ ngay 85,6% số dòng thuế (cho hàng hóa nói chung nhập từ Việt Nam), cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu nông, lâm, thủy sản vào EU sẽ càng lớn hơn nữa.
Với mặt hàng gạo, năm 2019, Việt Nam chỉ xuất khẩu được sang EU với giá trị khiêm tốn là 10,7 triệu USD, bởi thuế suất mà EU đang áp lên gạo nhập khẩu từ Việt Nam khá cao, cụ thể là thuế tuyệt đối 175 euro/tấn với gạo xay xát, 65 euro/tấn với gạo tấm, 211 euro/tấn với lúa.
“Theo cam kết trong EVFTA, EU sẽ giành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo (thuế 0%) đối với gạo xay xát và gạo thơm, đồng thời xóa bỏ thuế đối với tấm trong 5 năm. Đây là cơ hội để đẩy mạnh xuất khẩu gạo sang EU trong thời gian tới, bởi khu vực này đang tiêu thụ khoảng 2,5 triệu tấn gạo/năm” – ông Hải nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, đến nay, EU vẫn là thị trường có yêu cầu về hàng rào kỹ thuật rất cao, đặc biệt là về kiểm dịch động, thực vật; quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm.
Do đó, việc thực thi Hiệp định EVFTA, đối với các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chỉ là sự tiếp nối trong quá trình tuân thủ các yêu cầu này từ phía EU.
“Hiệp định EVFTA thực sự sẽ là cơ hội vàng, tạo ra cú hích lớn cho xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, đặc biệt với các sản phẩm có thế mạnh, có lợi thế cạnh tranh như thủy sản, rau quả, gạo, điều, cà phê, hồ tiêu, sản phẩm gỗ…” – Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.
Để tận dụng ưu đãi từ EVFTA, Bộ NNPTNT cũng đã xây dựng Dự thảo Nghị định hướng dẫn quy trình đăng ký chứng nhận chủng loại gạo xuất khẩu vào EU, trình Chính phủ thông qua.
Theo dự thảo này, tiêu chí cấp giấy chứng nhận chủng loại gạo được xác nhận gồm: Gạo được sản xuất từ giống lúa có chất lượng hạt giống phù hợp theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc; Giống lúa được gieo trồng trên diện tích đất có địa chỉ rõ ràng.
Cũng theo tiêu chí được đưa ra, đơn vị xuất khẩu có nhu cầu cấp giấy chứng nhận phải thực hiện thông báo với tổ chức cấp giấy chứng nhận chủng loại gạo trước khi sản xuất theo mẫu.
Trong quá trình sản xuất phải có sự kiểm tra 1 lần kèm theo tổ chức khảo nghiệm được chỉ định ở giai đoạn trước thu hoạch trong vòng 20 ngày…
Lúa sau khi thu hoạch được phơi, sấy; phải bảo quản, xay, xát, chế biến đóng gói tại cơ sở đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành.
Mặc dù hạn ngạch xuất khẩu gạo sang EU chỉ 80.000 tấn nhưng gạo xuất qua thị trường này là sản phẩm chất lượng cao. Đặc biệt, các tiêu chuẩn của thị trường EU rất cao nên khi gạo Việt vào được EU thì vị thế sẽ được nâng cao hơn trên thị trường quốc tế.
Trung Quốc được mùa vải thiều, Việt Nam tăng tiêu thụ nội địa
Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), năm nay Trung Quốc cũng được mùa vải thiều, thời vụ thu hoạch lại không lệch quá nhiều so với Việt Nam.
Do vậy, các địa phương phải có những kịch bản tiêu thụ thật sát thực tế, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp.
Trung Quốc được mùa vải
Theo thông tin từ Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, mùa thu hoạch vải của Trung Quốc (theo thứ tự là đảo Hải Nam, Quảng Đông, Quảng Tây...) thường bắt đầu từ cuối tháng 4 và kết thúc vào cuối tháng 8. Hiện, diện tích vải của Trung Quốc đạt trên 500.000ha.
Nông dân Bắc Giang chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch vải thiều. Ảnh: TTXVN
Điều đáng quan tâm lúc này là, khoảng 70% lượng vải tươi chính vụ của Trung Quốc được thu hoạch từ trung tuần tháng 6 đến cuối tháng 7, không lệch quá nhiều so với vải thiều Việt Nam. Chưa kể, năm nay, do thời tiết thuận lợi hơn vụ vải năm ngoái nên sản lượng vải của nước này dự báo sẽ trở lại bình thường, nguồn cung do đó dự báo sẽ tăng lên.
Số liệu của Hiệp hội Vải thiều Quảng Đông cho thấy, 99% lượng vải tươi của Trung Quốc được bán tại nội địa và chỉ khoảng 1% vải tươi được xuất khẩu, trong đó, 65% được xuất khẩu từ Quảng Đông, 30% lượng này từ Hải Nam.
Vải được mùa nên nguồn cung trong năm 2020 sẽ lớn hơn năm 2019, điều này sẽ tác động mạnh tới giá bán. Vải thiều từ các khu vực trồng khác ở Trung Quốc dự kiến sẽ được đưa vào thị trường từ ngày 10/5/2020. Giá vải thiều tại Trung Quốc hiện khá cao, đang dao động khoảng 30 - 50 NDT/0,5kg. Trong tháng 5/2020, vào vụ thu hoạch, nguồn cung vải thiều tăng, dự kiến giá giảm xuống còn khoảng 10 NDT/0,5kg và giá có thể giảm xuống dưới 10 NDT/0,5kg vào cuối tháng 5/2020.
Không chỉ vậy, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cũng cho biết, nửa đầu tháng 4/2020, do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, phía Trung Quốc đã thực hiện nhiều biện pháp kiểm soát, tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh đối với các lái xe từ Việt Nam sang giao nhận hàng hóa và điều chỉnh thời gian thông quan đối với hoạt động trao đổi cư dân biên giới dẫn đến việc nhiều xe hàng bị ách tắc tại cửa khẩu, trong đó chủ yếu là trái cây và nông sản.
Trong chuyến đi kiểm tra thực tế tình hình sản xuất tại thủ phủ vải thiều Bắc Giang, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường cũng nhận định, vụ vải năm nay sẽ còn chịu tác động bởi hai yếu tố, đó là diễn biến thời tiết bất thuận có khả năng ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, giảm giá trị. Bên cạnh đó, dịch Covid-19 sẽ gây gián đoạn thị trường, đặc biệt là các thị trường xuất khẩu.
Đặc biệt coi trọng thị trường nội địa
Theo một nhà cung cấp vải thiều cho các siêu thị và chợ đầu mối của Trung Quốc, năm 2020, nhà cung cấp này sẽ cải tiến mẫu mã đóng gói vải thiều, vì bao bì là một yếu tố quan trọng nhằm mục đích thu hút người tiêu dùng Trung Quốc.
Theo yêu cầu của Trung Quốc, để xuất khẩu chính ngạch, từ tháng 5/2019, bắt buộc trên một số hoa quả, trong đó có vải thiều khi nhập khẩu vào thị trường nước này phải có bao gói, tem nhãn truy xuất nguồn gốc. Với riêng trái vải, từ niên vụ 2019, Trung Quốc yêu cầu phải đóng gói trong thùng xốp có in tem chìm.
Trước sự cạnh tranh trên thị trường và tác động của dịch Covid-19, hiện các địa phương có diện tích vải thiều lớn đang nỗ lực xây dựng các kịch bản để tiêu thụ.
Theo Sở NNPTNT tỉnh Hải Dương, diện tích vải toàn tỉnh năm nay khoảng 9.750ha. Tổng sản lượng quả dự kiến 45.000 tấn, cao hơn 20.000 tấn so niên vụ vải năm 2019. Thời gian thu hoạch trà vải sớm dự kiến từ ngày 10-30/5. Riêng vải thiều chính vụ sẽ thu hoạch từ ngày 1 - 20/6.
Lãnh đạo tỉnh Hải Dương cho biết, hiện đã có nhiều doanh nghiệp đến các vùng vải thiều của tỉnh đăng ký bao tiêu loại trái cây đặc sản này. Song, do diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, nên việc tiêu thụ vải có thể sẽ gặp khó khăn. Trước tình hình trên, tỉnh này đề nghị Bộ NNPTNT làm việc với Trung Quốc để tạo điều kiện xuất khẩu được thuận lợi. Đặc biệt là các yêu cầu về bao bì, đóng gói, tem nhãn... cần thông báo sớm.
Tương tự, tỉnh Bắc Giang cũng cho biết, năm 2020, tỉnh này có trên 28.000ha vải thiều, sản lượng ước đạt trên 160.000 tấn. Theo đó, trà vải sớm sẽ cho thu hoạch từ ngày 20/5 đến 5/6, vải thiều chính vụ thu hoạch từ ngày 10/6.
Để có vụ vải được mùa được cả giá, theo ông Dương Văn Thái - Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang, tỉnh này đã chủ động xây dựng các kịch bản tiêu thụ vải thiều. Cụ thể, kịch bản thuận lợi nhất là xuất khẩu sang thị trường truyền thống và thị trường mới. Kịch bản thứ hai, khó khăn nhưng vẫn có thể xuất khẩu được. Kịch bản thứ ba, khó khăn nhất khi không xuất khẩu được.
"Trước diễn biến phức tạp dịch Covid-19, cần đặc biệt coi trọng thị trường nội địa, bởi đây là thị trường tiềm năng với khoảng 100 triệu dân. Khai thác tốt thị trường nội địa thì sản lượng vải của Bắc Giang hoàn toàn không phải lo lắng về đầu ra" - ông Thái nhận định.
"Khoảng 3 tuần nữa là thời điểm thu hoạch vải thiều, các địa phương cần đặc biệt quan tâm đến chăm sóc tốt cho vải để đảm bảo chất lượng. Năm nay tác động bao trùm là dịch Covid-19, vì vậy nếu không chuẩn bị không tốt sẽ bị gián đoạn nguồn cung" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhận định.
Trung Quốc hối hả mua gạo của Việt Nam, giá gạo xuất khẩu tăng vọt Sau khi Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho xuất khẩu gạo bình thường từ tháng 5/2020, thị trường gạo bắt đầu khởi sắc. Từ đầu năm đến nay, Trung Quốc là một trong những thị trường nhập khẩu nhiều gạo của Việt Nam. Trung Quốc tăng mua gạo nếp từ Việt Nam Theo thông tin mới nhất từ Cục Chế biến và...