Xuân Nghĩa chưa từng giận Xuân Hinh, có lần nhập viện vì tràn dịch phổi

Khi nhóm phóng viên Dân trí đến, nghệ sĩ Xuân Nghĩa đang cùng đồng nghiệp quay tiểu phẩm hài với những tình huống “cười ra nước mắt”. Anh nói rằng, không muốn mình bị gọi là “em trai của Xuân Hinh”…

“ NSND Tự Long luôn yêu thương, quan tâm đến đồng đội”

Mọi người đều tò mò, Xuân Nghĩa đến với nghệ thuật thế nào? Có phải do anh trai Xuân Hinh định hướng?

- Trước khi làm nghệ thuật, tôi từng học về ngành điện. Trong ngành có hội diễn văn nghệ, tôi thường xuyên tham gia và đạt thành tích. Lúc đó, tôi chỉ nghĩ tham gia văn nghệ cho vui chứ không có ý định theo nghệ thuật chuyên nghiệp vì chưa phát hiện khả năng tiềm ẩn của bản thân (cười).

Tình cờ năm 19 tuổi, tôi biết thông tin Nhà hát Chèo Quân đội có đợt thi tuyển diễn viên. Tình yêu với nghệ thuật truyền thống đã thúc giục tôi quyết tâm đến với chèo.

Tôi được anh Xuân Hinh đưa đến gặp thầy là NSND Mạnh Tuấn nhờ hướng dẫn hát và diễn chèo. Sau khi thử năng khiếu, thầy Tuấn nói: “A, thằng này có duyên đấy!”.

Sau đó, tôi thi đỗ lớp Diễn viên chèo và trở thành sinh viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (nay là Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội).

Xuân Nghĩa (ngoài cùng, bên trái) và gia đình anh trai Xuân Hinh (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Nhiều người nói, học chèo khó lắm?

- Chèo hình thành từ thế kỷ 13-14, khi hát múa dân gian ở sân đình, sau những mùa bội thu, kỳ lễ hội.

Chèo là sự kết hợp hài hòa của nhiều môn như: Hát, múa, diễn… Chèo thường tả ý, tả thần ít khi tả thực mọi động tác, hình thể, lời nói. Chèo thường được cường điệu, cách điệu nên nói thật, những ngày đầu tôi cũng cảm thấy hơi khó.

Nhưng may mắn cho cả lớp và tôi khi được các thầy các cô đầu ngành lúc đó đào tạo như: Cố NSND Trần Bảng, cố NSND Hải Điệp, NSND Thanh Bình, Nhà giáo ưu tú Hải Yến… Hơn nữa, chúng tôi lại có một môi trường quân đội tiếp thêm ý chí nên khó mấy cũng vượt qua.

Học chèo là học truyền nghề, truyền vai mẫu. Ngày xưa, chúng tôi không có điện thoại thông minh, tivi rất ít nên chỉ nghe băng cassette của thầy Mạnh Tuấn, anh Xuân Hinh, cô Thanh Bình…

Thế nên mỗi lần trên lớp, thầy cô tung ra chiêu gì, tôi phải ghi hết vào đầu. Nếu chưa làm trên lớp thì về hình dung và tập bằng được, cố gắng nhớ bài nhiều nhất có thể.

Năm thứ 2, do học hành vất vả, tôi bị tràn dịch màng phổi, bị khản tiếng và ho liên tục, phải nằm viện 1 tháng. Đợt đó, tôi tưởng không theo được nghề nữa.

Khi chưa bình phục, tôi tập luyện vai diễn bằng trí tưởng tượng, bằng hình dung, tư duy vì chưa hát và nói được. Nhưng sau khi được bác sĩ can thiệp thì tôi hồi phục dần.

Anh đã trưởng thành thế nào khi được đào tạo tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội?

- Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội là một môi trường đào tạo tốt với các thầy cô có chuyên môn cao, trách nhiệm với nghề, quan tâm và yêu thương học trò.

Ngoài chuyên môn nghiệp vụ, môi trường quân đội còn đào tạo tôi vào kỷ luật, kỷ cương và đạo đức làm nghề. Hiện, tôi là Trung tá công tác tại Nhà hát Chèo Quân đội.

Nghệ sĩ Xuân Nghĩa trong cuộc trò chuyện với phóng viên Dân trí.

Nhiều khán giả nói rằng, một số nghệ sĩ chèo như: Mạnh Tuấn, Quốc Anh, Xuân Hinh… khi đi diễn hài thường dễ nổi tiếng hơn, anh nghĩ sao?

- Có lẽ do khán giả yêu mến những vai diễn trong chèo nên khi làm hài chúng tôi có sự ưu ái, thương mến của khán giả.

Để làm được hài, trước hết người nghệ sĩ phải có cái duyên và những tố chất có sẵn như: Thanh, sắc, sự linh hoạt, nhạy bén trên sân khấu…

Ngoài sự duyên dáng và tố chất trời sinh, để có được một vai diễn tốt, đón nhận được sự yêu thương của khán giả, người nghệ sĩ luôn phải nỗ lực rèn luyện và sáng tạo.

NSND Tự Long – Giám đốc Nhà hát Chèo Quân đội – cấp trên của anh, ngoài đời có khó tính không?

- Không, anh ấy là người hòa nhã, sống tình cảm quan tâm yêu thương đồng chí, đồng đội. Anh Long cũng gần gũi và không có khoảng cách với anh em.

“Tôi không muốn bị so sánh với anh Xuân Hinh”

Là một nghệ sĩ nhưng nhiều người thấy Xuân Nghĩa rất kín tiếng?

- Nhà tôi có 7 anh em, gồm 5 trai, 2 gái. Gia đình chỉ có tôi và anh Xuân Hinh theo nghệ thuật.

Phong cách diễn của tôi có nhiều nét tương đồng anh Xuân Hinh nên có người nói tôi bắt chước, đi theo cái bóng của anh ấy.

Nhiều sản phẩm là “đứa con tinh thần” 100% của Xuân Nghĩa như: Chén chú chén anh, Để cho thầy lấy vợ… vẫn bị nói học mót, ăn cắp nên tôi cũng hơi chạnh lòng.

Vì thế tôi kín tiếng, tôi muốn âm thầm làm mọi thứ, nỗ lực rèn luyện phấn đấu hoàn thiện bản thân và đứng thẳng bằng đôi chân của mình.

Tôi không muốn bị nói “dựa hơi” anh trai nổi tiếng. Tôi luôn cố gắng để khán giả biết đến một Xuân Nghĩa duyên dáng, hài hước mà không muốn khán giả quan tâm vì là em trai của Xuân Hinh.

Xuân Nghĩa được nhận xét, có nhiều nét giống anh trai Xuân Hinh.

Có anh trai là Xuân Hinh, một người nghệ sĩ nổi tiếng, anh có áp lực không?

- Tôi không bị áp lực. Tôi cũng là một người có nghề, có bản lĩnh sân khấu và tôi không muốn bị so sánh. Tôi cũng không so được vì anh ấy là nghệ sĩ gạo cội.

Đôi khi có những lời so sánh làm tôi hơi chạnh lòng. Người ta nói về tôi muôn hình, muôn vẻ lắm: Nặng có, nhẹ có, khen chê đều có.

Ví dụ như mới đây, tôi có hát lại Bắc Bling, theo trend, hát chơi vui giống mọi người thôi nhưng có khán giả bình luận khiến tôi buồn.

Nhưng, tôi luôn trân trọng và ghi nhận những góp ý của khán giả, từ đó hoàn thiện bản thân tốt hơn.

Anh phản ứng thế nào trước nghi vấn anh và nghệ sĩ Xuân Hinh không hợp nhau nên thường xuyên khắc khẩu?

- Không có chuyện đó, anh Hinh hơn tôi 14 tuổi, là anh em nhưng chúng tôi như 2 thế hệ. Các cụ có câu “quyền huynh thế phụ”, khi cha mẹ không còn, anh chị sẽ dìu dắt các em.

Trong cuộc sống có ai hoàn mỹ đâu? Lúc mình sai, anh chị mắng là chuyện bình thường.

Với gia đình, tôi là cậu em út bé bỏng được các anh chị yêu thương cưng chiều từ bé. Tôi cũng chưa bao giờ có thái độ phản ứng với các anh chị nên không có chuyện cãi nhau và không bao giờ có chuyện bất hòa.

Có thông tin, hồi trẻ Xuân Nghĩa cũng ăn chơi lắm?

- Tuổi trẻ thì ai cũng có những suy nghĩ bồng bột nhưng tôi không phải là người ăn chơi.

Cuộc đời đâu phải lúc nào cũng bằng phẳng, đôi khi ta vẫn gặp một vài ổ gà, cám dỗ, nếu ham vui một tí là vô tình dẫm phải.

Cũng may là tôi làm việc trong môi trường quân đội nên có bản lĩnh của một người lính, đã tiết chế được để bản thân tránh xa những sai lầm.

Nam nghệ sĩ tập thoại với đồng nghiệp.

Ngoài đời, nghệ sĩ Xuân Hinh là người thế nào?

- Anh ấy dân dã, dễ gần, thích những thứ về truyền thống. Ở Bắc Ninh có nhà thờ nên những dịp Tết hay giỗ chạp, gia đình lại về đoàn tụ vui vẻ, đầm ấm.

Chính anh Xuân Hinh là người nuôi tôi ăn học. Hồi tôi còn đi học, bố mẹ đã già. Lâu không thấy tôi đến, anh Hinh lại chạy sang trường dúi cho vài đồng để tiêu. Anh ấy thương và sợ tôi đói.

Anh cũng là người định hướng nghề cho tôi. Anh bảo, mặt mũi tôi xấu, không hợp làm kép chính, chỉ làm hề được thôi. Tôi soi gương nhìn lại thì mình cũng xấu thật nên tôi theo diễn hài (cười).

Mới đây, nghệ sĩ Xuân Hinh chia sẻ việc đi xe đạp mà lấy được vợ là “hoa hậu phố cổ”. Chị dâu anh là người thế nào?

- Chị ấy là người hiền hậu, lành tính, tốt bụng. Chị là người vợ, người mẹ tuyệt vời.

Người ta nói, nghệ thuật chèo, tuồng… rất kén khán giả. Anh có sống được với nghề không?

- Tôi sống được bằng nghề, mọi thứ tạm ổn, nuôi dưỡng được đam mê. Tôi cũng làm được một số sản phẩm mới như: Phim, tiểu phẩm hài, sản phẩm về nghệ thuật dân tộc từ nguồn đầu tư của nghề mang lại.

“Tôi không có tiêu chí gì về bạn đời”

Xuân Nghĩa chia tay vợ cũ đã 10 năm, vì sao anh không đi bước nữa?

- Ai cũng muốn mình hạnh phúc nhưng chắc là do duyên chưa đến nên tôi vẫn cô đơn. Hiện tại, tôi coi nghệ thuật và con trai là niềm hạnh phúc của mình.

Xuân Nghĩa và diễn viên Hoàng Khánh Ly trong hậu trường một tiểu phẩm.

Anh và người cũ có hay nói chuyện với nhau?

- Chúng tôi có 1 con chung, năm nay học lớp 6. Cháu ở với mẹ nhưng hằng ngày tôi vẫn đưa đón con đi học. Tôi và vợ cũ ứng xử với nhau văn minh.

Cô ấy làm cùng nhà hát với tôi, cũng chưa lấy ai. Thi thoảng, cả nhà vẫn đi ăn cùng nhau cho con vui. Chúng tôi quan niệm, nếu không cho con một gia đình trọn vẹn thì nên bỏ qua những ích kỷ cá nhân để dành cho con những gì tốt đẹp nhất.

Cả Xuân Nghĩa và vợ cũ đều làm nghệ thuật, con trai anh có thích theo nghề của bố mẹ không?

- Hiện tại, cháu chưa thích, cháu chỉ ham học thôi (cười). Tôi hay đóng giả nữ trên sân khấu nên cháu thường nói “bố đừng đóng giả gái nữa”.

Anh có thấy mình long đong không?

- Đời người ai cũng có lúc này lúc kia, không ai vẹn toàn hết cả. Chính những thiếu sót, hụt hẫng cho mình bản lĩnh để hoàn thiện mình hơn.

Một cô gái có tính cách thế nào sẽ khiến anh “siêu lòng”?

- Tôi không có một tiêu chí nào cả, miễn là hợp duyên, yêu thương, quan tâm đến nhau là đủ.

Những lúc rảnh rỗi, anh thường làm gì?

- Tôi tập hát, tập diễn, viết kịch bản. Tôi không có nhu cầu gì cao xa, sống giản dị, đam mê nghệ thuật, tạo tiếng cười cho khán giả.

Xin cảm ơn anh vì những chia sẻ!

Nam nghệ sĩ nói rằng, bản thân đam mê, hết mình vì nghệ thuật.

Trung tá, nghệ sĩ chèo Xuân Nghĩa (SN 1977), hiện công tác tại Nhà hát Chèo Quân đội. Sinh ra trong gia đình có 7 anh chị em, Xuân Nghĩa giống Xuân Hinh từ ngoại hình tới giọng nói, đa tài không khác gì anh trai và cùng đam mê nghệ thuật truyền thống.

Vào nghề từ năm 1998, anh đã đóng nhiều thể loại vai từ trẻ tới già, giả gái, say rượu, thậm chí phản diện. Nam nghệ sĩ đã đạt 2 huy chương vàng, 8 huy chương bạc trong các hội thi nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc và toàn quân.