Xu hướng làm việc 4 ngày/tuần

Hàng ngàn công nhân Anh đã bắt đầu tuần làm việc 4 ngày mà không bị cắt lương từ hôm 6-6 trong cuộc thử nghiệm lớn nhất thế giới.

Ảnh: Euro News

Cuộc thử nghiệm sẽ kéo dài trong 6 tháng, với sự tham gia của hơn 3.300 người làm việc tại 70 công ty, từ các nhà cung cấp dịch vụ tài chính đến nhà hàng bán cá và khoai tây chiên. Trong thời gian thử nghiệm, người lao động sẽ nhận được 100% tiền lương trong khi chỉ làm việc 80% thời gian của tuần thông thường, đổi lại họ cam kết duy trì 100% năng suất.

Chương trình thí điểm được thực hiện bởi 4 Day Week Global (tổ chức phi lợi nhuận ủng hộ tuần làm việc ngắn hơn), hãng tư vấn Autonomy, chiến dịch 4 Day Week của Anh cùng các nhà nghiên cứu từ các trường đại học Cambridge, Oxford và Boston.

Sienna O’Rourke, Giám đốc thương hiệu tại nhà máy bia Pressure Drop ở thủ đô Luân ôn, cho rằng mục tiêu lớn nhất của công ty là cải thiện sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của nhân viên. Joe O’Connor, Giám đốc điều hành tổ chức 4 Day Week Global, thì nói người lao động cho thấy họ có thể làm việc “ngắn hơn và thông minh hơn”. “Khi chúng ta thoát ra khỏi đại dịch, ngày càng nhiều công ty nhận ra rằng yếu tố mới cho sự cạnh tranh là chất lượng cuộc sống, giảm thời gian làm việc và tập trung vào hiệu quả công việc là cách thức giúp họ giành lợi thế cạnh tranh”, ông O’Connor chia sẻ.

Nhóm nghiên cứu sẽ đánh giá tác động của mô hình làm việc mới đối với năng suất, bình đẳng giới, môi trường cũng như hạnh phúc của người lao động.

Tương lai của năng suất lao động

Áp dụng chính sách làm việc 4 ngày/tuần, các công ty sẽ hoạt động với ít hội họp hơn và công việc độc lập hơn. Làm 4 ngày/tuần được ca ngợi là tương lai của năng suất lao động và cân bằng giữa công việc – cuộc sống, do vậy những người ủng hộ mô hình này cho rằng khi được triển khai, sự hài lòng của nhân viên tăng vì thế năng suất cũng tăng theo. Nhiều nghiệp đoàn khắp châu Âu đang kêu gọi chính phủ thực thi chính sách làm việc tương tự.

Chương trình thí điểm tại Anh là một trong rất nhiều chương trình mà 4 Day Week Global đang điều hành trên thế giới. Những chương trình tương tự dự kiến sẽ bắt đầu ở Mỹ, Ireland, Canada, Úc và New Zealand. Các cuộc thử nghiệm làm việc 4 ngày/tuần do chính phủ hậu thuẫn cũng sẽ diễn ra ở Tây Ban Nha và Scotland vào cuối năm nay.

Hồi đầu năm, Chính phủ Bỉ đã ra quy định làm việc mới, cho phép người lao động làm việc 4 ngày/tuần, mỗi ngày 10 tiếng. Người lao động có thể chọn làm việc tối đa 10 tiếng mỗi ngày để có thêm một ngày nghỉ mỗi tuần mà vẫn hưởng đủ lương, thay vì tối đa 8 tiếng và 5 ngày mỗi tuần như hiện tại.

Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo hy vọng thỏa thuận sẽ giúp thị trường lao động nổi tiếng cứng nhắc của nước này trở nên linh hoạt hơn và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho mọi người kết hợp cuộc sống gia đình với sự nghiệp. Ông cũng tin rằng mô hình mới sẽ tạo ra nền kinh tế năng động hơn.

Trong cuộc thử nghiệm sắp tới tại Scotland, giờ làm của người lao động sẽ giảm 20% nhưng lương vẫn giữ nguyên. Viện Nghiên cứu chính sách công của Scotland gần đây thực hiện thăm dò cho thấy 80% người được hỏi đã ủng hộ ý tưởng này, với lý do “chương trình sẽ nâng cao đáng kể sức khỏe và hạnh phúc của họ”. Scotland coi kết quả tích cực ở Iceland là lý do chính để chộp lấy cơ hội làm việc 4 ngày/tuần.

Giai đoạn 2015-2019, Iceland từng tiến hành chương trình thí điểm lớn nhất thế giới với một tuần làm việc chỉ 35-36 tiếng (theo truyền thống là 40 tiếng/tuần) mà không cắt giảm lương của người lao động. Khoảng 2.500 công nhân khu vực công đã tham gia cuộc thử nghiệm. Kết quả chỉ ra rằng không có sự sụt giảm tương ứng về năng suất giữa những người tham gia, trong khi hạnh phúc của nhân viên tăng đáng kể. Cuộc thử nghiệm được đánh giá là thành công và các nghiệp đoàn Iceland đã đàm phán để giảm giờ làm.

Nghiên cứu trên cũng dẫn đến một sự thay đổi đáng kể tại Iceland khi có gần 90% dân số lao động hiện đã giảm giờ làm hoặc được quyền áp dụng điều này trong tương lai.

Tại Nhật Bản, các công ty lớn đang thử nghiệm làm việc 4 ngày/tuần sau thông báo của chính phủ nước này hồi năm 2021 về kế hoạch đạt được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cho người lao động trên toàn quốc.

Có nhiều lý do cho thấy đề xuất trên có thể đem lại lợi ích cho Nhật Bản, nơi làm việc quá sức là nguyên nhân tử vong của rất nhiều người. Nhân viên phải làm việc thêm giờ thường bị bệnh do quá lao lực hoặc có khuynh hướng tự tử. Năm 2019, Tập đoàn Microsoft tại Nhật từng thử nghiệm mô hình làm việc, cho phép nhân viên nghỉ 3 ngày/tuần trong 1 tháng. Khi đó, năng suất của Microsoft đã tăng 40%.