Xu hướng khuyến khích lao động nam nghỉ chăm con nhỏ tại Nhật Bản
Ngày càng có nhiều nam giới làm việc tại các công ty sản xuất chế tạo của Nhật Bản như Toyota Motor và Sony nghỉ phép để chăm sóc con nhỏ sơ sinh, sau khi sự thay đổi nhận thức văn hóa đã ảnh hưởng tới các ngành có nhiều lao động văn phòng như tài chính.
Niềm vui của một cặp vợ chồng vừa sinh con tại tại bệnh viện ở Kawagoe, Nhật Bản. Ảnh: AFP/TTXVN
Tỷ lệ nghỉ phép để chăm con mới sinh của công nhân nam tại Toyota trong năm tài chính 2023 (kết thúc vào 31/3/2024) là 61,5%, tăng từ 19,4% trong năm tài chính 2021 và 38% trong năm tài chính 2022. Tỷ lệ trên tăng đột biến sau thông báo vào tháng 3/2023 của nhà sản xuất ô tô rằng mục tiêu của họ là giúp tất cả lao động được hưởng phép để dành thời gian cho việc chăm sóc con nhỏ, không phân biệt giới tính của người lao động.
Toyota cho biết tỷ lệ ngày càng tăng là kết quả của những nỗ lực của hãng trong suốt cả năm. Ngoài ra, 6 trong số 7 nhà cung cấp phụ tùng chính của Toyota cũng có tỷ lệ công nhân hưởng phép nghỉ thai sản trên 50%.
Vị dụ, nhà cung cấp Toyota Boshoku vào tháng 4/2023 đã bắt đầu hỗ trợ tài chính cho những nhân viên nghỉ phép chăm sóc con cái từ 28 ngày trở lên. Tỷ lệ nghỉ phép tại công ty này đã tăng 39 điểm phần trăm so với năm trước lên 67% trong năm tài chính 2023, với thời gian nghỉ phép trung bình là hai tháng.
Video đang HOT
Ngoài Toyota, tập đoàn điện tử Sony, nơi tỷ lệ nghỉ phép đã tăng 20 điểm lên 76% trong cùng kỳ báo cáo cũng đang khuyến khích nhân viên nam nhận thức rõ hơn về những thách thức khi sinh và nuôi con. Họ đã tổ chức những buổi hội thảo, trong đó nhân viên nam được thử trải qua cảm giác mang thai và chăm sóc con nhỏ.
Tập đoàn Hitachi cũng đưa ra phương án lập kế hoạch linh hoạt, làm việc từ xa và giảm giờ làm. Người lao động và ban quản lý đã đồng ý nỗ lực đạt được tỷ lệ nghỉ thai sản là 100% vào cuối năm tài chính 2025. Tỷ lệ này trong năm tài chính 2023 của Hitachi là 65,2%, tăng từ 56,8% trong năm tài chính 2022.
Một số công ty đang nỗ lực không chỉ tăng số lượng nam giới nghỉ phép mà còn cả thời gian họ được nghỉ.
Nhà máy bia Sapporo đã giới thiệu một chương trình, trong đó những nhân viên đảm nhận công việc của những người nghỉ thai sản sẽ nhận được một khoản thưởng. Theo công ty, điều này nhằm giảm bớt nỗi áy náy của người nghỉ phép đối với các đồng nghiệp, đồng thời khuyến khích họ nghỉ dài hơn.
Tỷ lệ nghỉ chăm con nhỏ mới sinh trong ngành sản xuất chế tạo tại Nhật Bản vốn rất thấp. Theo một cuộc khảo sát của công ty nghiên cứu Persol Research and Consulting, tỷ lệ này vào năm 2023 là 21,3%, thấp hơn 0,8 điểm so với mức trung bình chung. Con số này cũng thấp hơn 15 điểm so với lĩnh vực tài chính, bảo hiểm và bất động sản.
Chính phủ Nhật Bản đã đặt mục tiêu nâng tỷ lệ người lao động nghỉ thai sản tại các công ty tư nhân lên 50% vào năm 2025. Từ tháng 4/2023, các công ty có hơn 1.000 nhân viên phải tiết lộ số liệu về việc người lao động nghỉ thai sản.
Đáp lại nỗ lực của chính phủ, tỷ lệ cho lao động nghỉ thai sản tại các nhà sản xuất lớn cuối cùng cũng đang tăng lên. Hãng tin Nikkei nhận thấy trong số 100 công ty nội địa lớn, tỷ lệ này là trên 50% ở khoảng 80% công ty trong năm tài chính 2023.
Song giới quan sát lưu ý vẫn cần theo dõi xem liệu xu hướng này có mở rộng sang các doanh nghiệp nhỏ hơn, vốn đang phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động hay không. Theo giới quan sát, nếu các công ty lớn của Nhật Bản thêm việc nghỉ phép của cha mẹ làm tiêu chí để lựa chọn nhà cung cấp, xu hướng này có thể lan rộng hơn.
Nhật Bản thông qua đạo luật khuyến khích nam giới làm việc nhà nhiều hơn
Ngày 13/3, Chính phủ Nhật Bản đã thông qua đạo luật yêu cầu nhiều công ty công bố thông tin về việc sử dụng thời gian nghỉ thai sản cùng với các biện pháp khác để khuyến khích các ông bố đóng góp nhiều hơn vào việc nhà.
Nhật Bản khuyến khích nam giới tham gia chăm sóc con cái và nội trợ. Ảnh: Getty Images
Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, các doanh nghiệp có trên 300 nhân viên sẽ cần công bố tỷ lệ sử dụng thời gian nghỉ thai sản và các doanh nghiệp có trên 100 nhân viên sẽ phải thiết lập và công bố mục tiêu. Chính phủ kỳ vọng điều này sẽ giúp ích cho nhân viên khi lựa chọn nhà tuyển dụng và sẽ thúc đẩy các công ty cạnh tranh để cung cấp môi trường thân thiện hơn cho việc nuôi dạy con cái.
Theo số liệu do Bộ Y tế Nhật Bản công bố vào tháng trước, việc nam giới không tham gia chăm sóc con cái và nội trợ là nguyên nhân cố hữu dẫn đến tỷ lệ sinh giảm liên tục ở Nhật Bản, từ trên 1 triệu ca sinh vào năm 2015 xuống còn khoảng 758.000 ca sinh vào năm ngoái.
Mặc dù đã có sự thay đổi khi tỷ lệ hộ gia đình có các bà nội trợ toàn thời gian ở mức dưới 30%, nhưng gánh nặng chăm sóc con cái và nội trợ vẫn đè nặng lên vai phụ nữ một cách không cân xứng. Theo một cuộc khảo sát của chính phủ, phụ nữ trong các gia đình có hai người lao động có con dưới 6 t.uổi dành trung bình 6 tiếng 32 phút mỗi ngày để làm việc nhà và chăm sóc con cái, trong khi con số này ở nam giới là chưa tới 2 tiếng.
Sự mất cân bằng này một phần xuất phát từ việc nam giới phải làm việc nhiều thời gian hơn, điều mà dự luật trên đề xuất nhằm mục đích thúc đẩy các công ty giải quyết.
Kết quả một cuộc khảo sát của Bộ Y tế trong tài khóa 2022 cho thấy trong khi 80,2% phụ nữ nghỉ thai sản thì tỷ lệ ở nam giới chỉ là 17,13%. Sau khi đi làm trở lại, khoảng 80% bà mẹ sẽ tận dụng chế độ làm việc thời gian ngắn hơn và chỉ có 20% các ông bố sử dụng chế độ này. Một bà mẹ khoảng 30 t.uổi ở Tokyo cho biết: "Sẽ rất hữu ích nếu chồng tôi có thể về nhà vào những thời điểm bận rộn như ăn cơm hay tắm rửa, dù chỉ vài lần một tuần".
Đạo luật mới được thông qua cũng bao gồm các biện pháp khác nhằm thúc đẩy sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Các công ty sẽ phải cho phép phụ huynh làm việc từ xa cho đến khi con họ đủ 3 t.uổi và quy định về cấm làm việc ngoài giờ sẽ được áp dụng cho đến khi trẻ bắt đầu học tiểu học, thay vì chỉ 3 năm đầu đời của trẻ như hiện nay. Chính phủ Nhật Bản dự kiến sẽ bắt đầu thực hiện các biện pháp này vào năm tài chính 2025.
Tỉnh Miyagi (Nhật Bản): Người lao động có con ruột sinh con được nghỉ phép để chăm cháu Tỉnh Miyagi, Đông Bắc Nhật Bản, có kế hoạch cho người lao động trong các cơ quan chính quyền được nghỉ phép khi con ruột sinh cháu, động thái nhằm hỗ trợ các bậc phụ huynh nuôi dạy con cái. Tỉnh Miyagi cho phép người lao động nghỉ phép để hỗ trợ con chăm cháu. Ảnh: english.kyodonews.net Sáng kiến trên, sẽ bắt đầu...
