Xử án Cốc Khai Lai

Bốn tháng sau khi bị bắt, nay bà Cốc Khai Lai – phu nhân của ông Bạc Hy Lai, cựu bí thư Thành ủy Trùng Khánh – chính thức bị khởi tố về tội đầu độc doanh nhân người Anh Neil Heywood với nhiều câu hỏi bỏ ngỏ

Bà Cốc Khai Lai và Neil Heywood. Ảnh: Reuters

Thông báo xử án bà Cốc Khai Lai, 53 tuổi, đã được đưa ra sau khi Patrick Devillers – kiến trúc sư người Pháp được cho là tình nhân kiêm người giữ tiền cho Cốc phu nhân – từ Phnom Penh bay qua Trung Quốc làm chứng trong một vụ án hình sự đậm màu sắc chính trị được dư luận Trung Quốc đặc biệt quan tâm. Tờ Hoàn cầu Thời báo đã thừa nhận điều này trong bài xã luận của mình bởi “bị cáo là vợ của Bạc Hy Lai, một ủy viên Bộ Chính trị, bị thất sủng”.

Thông tin nhỏ giọt

Sau khi nhấn mạnh rằng “thông điệp của vụ án là không ai, dù có địa vị hay quyền thế, không thể không bị trừng trị nếu làm tổn hại đến sinh mạng người khác”, tờ báo yêu cầu các quan chức tòa án cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của quần chúng vì “chi tiết càng rõ ràng mới xây dựng được lòng tin của người dân vào hệ thống luật pháp Trung Quốc”.

Tuy nhiên, theo tờ The Guardian, đa số các chuyên gia dự đoán khó thực hiện yêu cầu nói trên do tính chất nhạy cảm của vụ án. Bằng chứng là từ ngày bà Cốc Khai Lai bị bắt (giữa tháng 4 -2012), chính quyền Bắc Kinh im thin thít, không ai biết bà ở đâu, mắc tội gì. Mãi đến giữa tuần rồi, hãng tin Tân Hoa Xã mới cho biết nhân viên điều tra vụ án đã tìm thấy những “bằng chứng không thể chối cãi và quan trọng”, theo đó, bà Cốc Khai Lai và Trương Hiểu Quân – lính cần vụ của ông Bạc Hy Lai – đã đầu độc Neil Heywood. Tân Hoa Xã còn nói rõ động cơ trong vụ án này bắt nguồn từ xung đột lợi ích kinh tế giữa Bạc Qua Qua – con trai duy nhất của ông Bạc và bà Cốc – và Neil Heywood. Bà Cốc sợ con bà bị Heywood hãm hại nên mới sai họ Trương ra tay vào ngày 15-11-2011 trùng với sinh nhật lần thứ 53 của bà.

Tình tiết trên hoàn toàn khác với các nguồn tin thân cận cuộc điều tra lúc ban đầu, theo đó, bà Cốc “xử” Heywood vì ông này biết quá nhiều về chuyện làm ăn phi pháp của gia đình họ Bạc (tham nhũng, chuyển tiền ra nước ngoài) và dọa tiết lộ những gì ông biết.

Ngày xử án bà Cốc và thời gian xét xử cũng không được tiết lộ. Hãng tin Reuters, dẫn lời một luật sư của gia đình bà Cốc, cho biết vụ án có thể đem ra xét xử vào ngày 7 hoặc 8-8.

Tại sao Hợp Phì?

Mặc dù Hoàn cầu Thời báo và truyền thông Trung Quốc nhấn mạnh rằng đây là một vụ án hình sự đơn thuần nhưng có nhiều dấu hiệu cho thấy đây là một vụ án mang màu sắc chính trị từ địa điểm xử án đến việc chọn luật sư của bị cáo.

Thông thường, các vụ án hình sự xảy ra ở đâu thì tòa án ở đó xét xử. Neil Heywood chết ở Trùng Khánh, bị cáo cũng sống ở Trùng Khánh, tại sao vụ án lại được xét xử ở Hợp Phì, thủ phủ tỉnh An Huy – một nơi ở xa Trùng Khánh hơn 1.200 cây số?

Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) xuất bản tại Hồng Kông dẫn lời các nhà phân tích cho biết “chuyện tréo cẳng ngỗng” này thường thấy ở những vụ án liên quan đến các quan chức cao cấp vì sợ ảnh hưởng của bị cáo tại địa phương mình ở. Ví dụ, năm 2001, Mã Hướng Đông, phó thị trưởng Thẩm Dương, được xử nhẹ nhờ vợ hối lộ quan tòa.

Bạc Hy Lai nguyên là một trong 25 ủy viên Bộ Chính trị có thế lực rất lớn ở Trùng Khánh, Đại Liên và Liêu Ninh cho nên không thể xử ở những nơi này. Ông Bạc bị bắt hồi tháng 3 và bị tước hết chức tước trong đảng hồi tháng 4 do “vi phạm kỷ luật đảng” theo thông báo chính thức. Nhưng theo luật gia Lưu Hiểu Nguyên ở Bắc Kinh, nhiều chính khách phe tả tin rằng ông Bạc là nạn nhân của một cuộc đấu đá nội bộ, do đó, phải xử ở xa Trùng Khánh để tránh những rắc rối xã hội và bảo đảm kết quả phiên tòa.

Chuyện chọn luật sư bào chữa cho bị cáo cũng đáng chú ý. Cách đây một tháng, gia đình bà Cốc Khai Lai thuê ông Thẩm Chí Canh bào chữa cho bà Cốc. Tuy nhiên, ngày 27-7, luật sư họ Thẩm đang ở Hồng Kông bất ngờ tuyên bố từ chối. Ngày hôm sau, có tin luật sư Giang Dân, Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh An Huy và luật sư Chu Ngọc Hào, luật sư ở thành phố Vu Hồ, tỉnh An Huy, được tòa án tỉnh chỉ định làm luật sư cho bị cáo và đã được bà Cốc chấp nhận.

Định đoạt số phận họ Bạc

Đằng sau vụ xử này là gì? Theo một bài báo đăng trên tờ SCMP, ngay sau khi xử xong vụ án này, số phận ông Bạc Hy Lai sẽ được an bài. Thông báo vụ xử án vợ ông Bạc được đưa ra vào thời điểm các nhà lãnh đạo đảng chuẩn bị tề tựu về khu nghỉ dưỡng Bắc Đới Hà, tỉnh Hà Bắc để bàn chuyện nhân sự Đại hội Đảng lần thứ 18 sắp tới. Tại đây, danh sách các vị vào Bộ Chính trị và Ban Thường vụ Bộ Chính trị lãnh đạo đảng trong 10 năm tới sẽ được gút lại.

Trước ngày khai mạc đại hội đảng, có thể ông Bạc sẽ chính thức bị khai trừ và bị đem ra xét xử về tội hình sự sau đại hội đảng. Vụ xử này sẽ kéo dài vì hết sức phức tạp và tế nhị. Đây là lý do vụ án bà Cốc cố sát doanh nhân người Anh được đem ra xử gấp gáp, theo bài báo nói trên.

Theo NLD