Xóa bỏ biên chế giáo viên: Phải được tuyển… hiệu trưởng?
Trong khi nhiều người cho rằng xóa biên chế sẽ “giết chết” tình yêu nghề của giáo viên, các chuyên gia giáo dục lại nhìn nhận, chỉ có xóa biên chế giáo viên mới sống được với nghề. Điều quan trọng là xóa bằng cách nào?
Thầy N.V. P (Phủ Cừ – Hưng Yên) là một giáo viên đã có thâm niên gần 20 năm đứng lớp. Mặc dù đã có biên chế, nhưng thầy P là một trong số ít giáo viên đồng tình với việc cần xóa bỏ biên chế. Thầy P cho rằng: “Sự thực biên chế đã “kìm hãm” sự phát triển của giáo viên rất nhiều không chỉ ở thu nhập mà còn ở tư duy. Nhiều giáo viên trở thành “nô lệ” của biên chế, họ phải rất khó khăn mới vào được biên chế (có thể bằng năng lực, tiền hoặc các mối quan hệ) vì vậy khi vào rồi rất nhiều người có tâm lý “rung đùi”, yên tâm. Họ kêu gào thu nhập thấp nhưng cam chịu việc tăng lương theo định kỳ và không đòi hỏi vì mặc định rằng… vào biên chế ai chả thế” – thầy P nói.
Bỏ biên chế, giáo viên có thể chịu nhiều sức ép nếu không có cơ chế công bằng (ảnh minh họa: IT)
Đồng tình với việc bỏ biên chế để “cởi trói” thu nhập cho giáo viên nhưng thầy P cũng cho rằng nếu bỏ nên bỏ từ trên xuống: “Nếu chỉ có giáo viên chịu hợp đồng thì từ việc là “nô lệ” của biên chế họ sẽ chuyển sang thành “nô lệ” của… hiệu trưởng. Nếu hiệu trưởng vẫn nắm trong tay quyền sinh, quyền sát không phải chịu áp lực bị đuổi việc thì môi trường giáo dục sẽ rất dễ rối loạn”.
Nói về điều này, thạc sỹ Trần Trung Hiếu – Giáo viên trường THPT chuyên Phan Bội Châu cho rằng, muốn xóa bỏ biên chế ngành giáo dục phải làm được những việc sau: Phải thực hiện từ trên xuống, từ Trung ương đến địa phương, từ bậc học đại học đến mầm non mà cơ quan bỏ biên chế đầu tiên là Bộ GD ĐT.
Thứ hai, trong quá trình triển khai không nên phân biệt giữa cán bộ quản lý với giáo viên, trường công lập hay tư thục và tất cả quy trình này đều phải có sự giám sát của cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân là Quốc Hội.
Video đang HOT
Thứ ba, cần sửa đổi lại rất nhiều điều trong hệ thống các bộ Luật của nhà nước liên quan đến công việc bỏ biên chế mà việc làm này thì Bộ GD ĐT chỉ là cơ quan tham mưu, còn cơ quan có đủ thẩm quyền quyết định là Quốc hội.
Bày tỏ quan điểm của mình, TS Phạm Thị Ly – chuyên gia giáo dục tại TP.Hồ Chí Minh cho rằng, để thực hiện được chủ trương đó thì thầy cô giáo cần phải có được tiếng nói quan trọng trong nhà trường, đặc biệt là trong việc tuyển chọn hiệu trưởng.
“Nói cách khác, quyền lực của hiệu trưởng và giáo viên phải được cân bằng, thông qua hội đồng sư phạm do giáo viên bầu chọn. Hội đồng sư phạm cần có tiếng nói trong việc đánh giá và lựa chọn hiệu trưởng, cùng với hội đồng trường, hội đồng phụ huynh và cơ quan cấp trên. Còn hiệu trưởng thì có quyền quyết định đánh giá và tuyển dụng với cá nhân từng giáo viên, dựa trên các chuẩn mực và yêu cầu công việc trong hợp đồng” – TS Ly nói.
Bà Ly cũng phân tích, từ trước đến nay, hiệu trưởng hầu như chỉ chịu trách nhiệm trước cơ quan cấp trên đã bổ nhiệm họ, mà không có cơ chế giải trình trách nhiệm của họ với giáo viên và phụ huynh. Chính vì thế, cải cách chế độ làm việc (trong đó có thu nhập) của giáo viên phải gắn liền với cải cách cơ chế bổ nhiệm hiệu trưởng, dựa vào hội đồng trường, hội đồng sư phạm, và hội đồng phụ huynh, nhằm cân bằng tiếng nói các bên và hài hòa lợi ích của các bên.
Theo Danviet
Cả ngành giáo dục phải tuân thủ "luật chơi" xoá bỏ biên chế
"Thí điểm, rồi tiến tới bãi bỏ biên chế suốt đời là "luật chơi" mới của ngành giáo dục. Đã là luật chơi mới, thì cần áp dụng cho mọi công chức, viên chức của ngành, từ Bộ trưởng xuống các cán bộ quản lý, các hiệu trưởng, chứ không chỉ giáo viên". Ông Giáp Văn Dương là Tiến sĩ ngành Vật lý kỹ thuật ĐH Công nghệ Vienna (Áo), người sáng lập nền tảng giáo dục trực tuyến GiapSchool bày tỏ quan điểm xung quanh dự định bỏ biên chế của Bộ GD ĐT.
Muốn "chơi" phải... công bằng
TS Dương cho biết, ở nước ngoài, những người có biên chế là người cần phải giữ tiếng nói độc lập của mình, bất chấp tiếng nói đó có thể xung đột với ý kiến của người trả lương cho họ. Cụ thể như Thẩm phán của Tòa án Tối cao, một khi đã được bổ nhiệm thì sẽ có hiệu lực suốt đời. Mục đích là tránh áp lực từ bên ngoài và giữ được sự độc lập trong việc bảo vệ công lý, diễn giải hiến pháp, đánh giá tính hợp hiến của các đạo luật.
TS Giáp Văn Dưong cho rằng, nếu muốn bỏ biên chế cần thì cần áp dụng cho mọi công chức, viên chức của ngành, từ Bộ trưởng xuống các cán bộ quản lý, các hiệu trưởng, chứ không chỉ giáo viên (ảnh minh họa:IT)
Ngoài ra, đó cũng có thể là những Giáo sư của các trường đại học, người khi đã vào biên chế, thì sẽ không bị mất việc nếu không bị trường chứng minh phạm pháp, hoặc năng lực làm việc quá kém.
"Nhưng ở Việt Nam, cả hai trường hợp này đều không xảy ra. Biên chế sinh ra chỉ đơn thuần là để có một việc làm suốt đời, một sự ổn định trong công việc, chứ không phải là để bảo vệ công lý hoặc tự do học thuật" - ông Dương nói.
Chính vì vậy, TS Dương cho rằng, thí điểm bãi bỏ chế độ công chức, viên chức là một tiến bộ của ngành giáo dục, cũng lại hợp với xu hướng của xã hội. Tuy nhiên, muốn bỏ biên chế, theo ông Dương ngành giáo dục cần phải làm rõ nhiều vấn đề.
"Thứ nhất, đây là "luật chơi" mới của ngành giáo dục, đã là luật chơi mới, thì cần áp dụng cho mọi công chức, viên chức của ngành, từ Bộ trưởng xuống các cán bộ quản lý, các hiệu trưởng, chứ không chỉ giáo viên. Như vậy mới công bằng. Trên nguyên tắc đó, việc này có thể thực hiện được. Vấn đề còn lại chỉ là kỹ thuật" - TS Dương khẳng định.
TS Dương cho rằng, để tránh việc hiệu trưởng lạm quyền khi bỏ biên chế, giải pháp phù hợp là thành lập hội đồng trường.
"Hội đồng này có sự tham gia của giáo viên, phụ huynh, cán bộ quản lý giáo dục, các doanh nhân, nhà khoa học, nhà văn hóa, nghệ sĩ... và cả đại diện học sinh. Hội đồng trường sẽ hoạt động như hội đồng quản trị của trường tư thục, và quyết định việc bổ nhiệm, bãi nhiệm hiệu trưởng nếu không hoàn thành nhiệm vụ hoặc lạm quyền, khuất tất. Như thế, hiệu trưởng cũng phải cạnh tranh, áp lực còn lớn hơn giáo viên" - TS Dương nói.
Ngoài ra, TS Dương cho rằng, việc lo ngại giáo viên vùng sâu, vùng xa sẽ khó khăn đủ thứ nếu bỏ biên chế là không có cơ sở. "Đã là vùng sâu vùng xa, những nơi chẳng ai muốn đến, thì cách hành xử công bằng là để họ làm việc có thời hạn, 3 năm chẳng hạn, rồi cho họ về tìm cơ hội tốt hơn. Nếu dùng biên chế để giữ họ ở đó suốt đời thì không phải là ưu đãi, mà thực ra là đang lợi dụng sự hy sinh của họ" - TS Dương khẳng định.
Cơ hội sống được bằng... lương
Theo TS Dương, có bỏ biên chế giáo viên mới có cơ hội... sống được bằng lương. "Các cụ đã nói: Thầy già, con hát trẻ. Nếu các thầy cô có tuổi, có biên chế, mà có năng lực thực sự, thì khi bãi bỏ biên chế, đó sẽ là cơ hội để các thầy cô có được nơi làm việc tốt hơn, thu nhập cao hơn, vì không còn bị ràng buộc vào Luật cán bộ, công chức nữa. Còn nếu những giáo viên/viên chức ngoài biên chế ra không còn gì khác, thì tốt nhất nên được thay bằng những người trẻ có năng lực" - TS Dương cho biết.
Về lâu dài, TS Dương cho rằng cần bãi bỏ biên chế với tất cả các ngành nghề chứ không chỉ là giáo dục. Hiện nay, Việt Nam có 11 triệu người ăn lương ngân sách. Con số quá lớn. Không ngân sách nào chịu nổi.
"Vì vậy, tốt nhất là giảm hệ thống cán bộ, công chức này xuống, tiến tới làm việc theo hợp đồng. Nếu cứ để họ "rung đùi" ngồi ôm biên chế, không có cạnh tranh để nâng cao chất lượng, để rồi "tặc lưỡi" với năng suất lao động chỉ bằng Malaysia, 1/15 Singapore, thì đến khi nào mới tăng được thu nhập, đến khi nào nhà giáo mới có thể sống được bằng lương?" - TS Dương nhấn mạnh.
TS Dương phân tích thêm: "Một nước chỉ cần khoảng mươi người có biên chế suốt đời là đủ. Đó là ai? Như đã nói ở trên, đó là những thẩm phán của Tòa án Tối cao, những người cần đảm bảo công việc suốt đời sau khi được lựa chọn, để tránh mọi áp lực từ bên ngoài, hầu giữ được tiếng nói độc lập trong cuộc chiến bảo vệ công lý, thẩm định tính hợp hiến của các đạo luật... Ngoài họ ra, tất cả đều nên làm việc theo chế độ hợp đồng có thời hạn".
Theo Danviet
Bỏ biên chế: 'Bộ trưởng nên đối thoại với giáo viên' Thạc sĩ Trần Trung Hiếu, giáo viên trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An, đề xuất đổi mới biên chế nên thực hiện thí điểm từ Bộ GD&ĐT. Thông tin Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đưa ra tại buổi tiếp xúc cử tri tại Bình Định sẽ thí điểm bỏ biên chế trong ngành giáo dục được xã hội quan tâm....