Xe càng xịn, sửa càng đắt: Chọn mất tiền trước hay mất tiền sau?

Các hệ thống công nghệ tiên tiến đang giúp cho ô tô an toàn hơn, nhưng chi phí sửa xe cũng tốn kém hơn.

Sau khi kính chắn gió bị nứt trên chiếc Subaru Forester 2017, Ted Hine đã bị sốc khi một đại lý báo giá thay thế là 1.400 USD. Safelite AutoGlass, chuỗi cửa hàng chuyên thay thế và sửa chữa kính xe hơi ở Mỹ, báo giá thấp hơn, nhưng vẫn cao một cách đáng kinh ngạc: 910 USD. Trong khi đó, mới chỉ 5 năm trước, Hine chỉ cần phải trả khoảng 150 USD cho việc thay thế tương tự, một kỹ thuật viên cơ động đã thực hiện ngay trên đường chỉ trong chớp mắt.

Hine tâm sự: “Tôi 74 tuổi và đã nghỉ hưu với thu nhập hạn chế. Tôi không thể lần nào cũng chi ra hơn 900 USD cho cái kính chắn gió chỉ vì một chiếc xe tải ngẫu nhiên đi qua và quăng đá vào tôi.”

Chiếc Subaru của Hine có EyeSight, một hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến (ADAS), trong đó tích hợp các tính năng gồm cảnh báo va chạm phía trước (FCW), phanh khẩn cấp tự động (AEB), cảnh báo chệch làn đường (LDW) và kiểm soát hành trình thích ứng (ACC). Các linh kiện của EyeSight bao gồm một cặp camera được gắn vào bên trong kính chắn gió giúp ACC và các hệ thống thống an toàn tiện lợi khác, như AEB, tính toán được khoảng cách từ xe đến các vật thể phía trước. Thay thế kính chắn gió cho xe Subaru giờ đắt hơn vì sản xuất phức tạp hơn để các camera có thể thấy phía trước một cách rõ ràng nhất. Các camera này cũng cần được hiệu chỉnh lại bằng các kỹ thuật viên sử dụng trang thiết bị đắt tiền.

Một chủ xe Subaru Forester 2017 đã bị choáng váng khi thấy hóa đơn sửa xe lên tới cả nghìn đô khi sửa một lỗi chỉ có chừng trăm đô vài năm trước.

EyeSight có sẵn trên hầu hết xe Subaru đời mới. Họ cũng không phải hãng xe duy nhất sử dụng hệ thống này. Hầu hết các xe hơi và xe tải mới trên thị trường hiện nay có hệ thống ADAS của mình.

Ưu điểm là giúp ô tô trở nên an toàn hơn. Ví dụ, tỷ lệ va chạm từ phía sau với xe có cả FCW và AEB thấp hơn 46% so với những xe không có, theo Viện nghiên cứu giao thông thuộc Đại học Michigan. Nghiên cứu cũng cho thấy lệch làn đường đã giảm 21% với những xe có LDW và hỗ trợ giữ làn (LKA), và giảm 81% với những xe có camera lùi và các hệ thống khác, bao gồm cả AEB lùi với khả năng cảnh báo phía sau.

Vấn đề là nó cũng khiến chi phí sửa xe tăng lên, khi các linh kiện của ADAS bị hỏng hay sai lệch nhẹ sau các vụ va chạm nhỏ. Đó là vì các cảm biến không thể thiếu với ADAS thường nằm ở các khu vực ngoại biên dễ bị hư hại, như bên trong cản xe, kính chắn gió, gương chiếu hậu. Vì vậy, dù chỉ là một vụ va chạm nhỏ hoặc kính chắn gió bị vỡ cũng có thể thành chi phí lớn.

EyeSight rất tuyệt, nhưng khi phải sửa thì cũng đau đầu

Consumer Reports khuyên các chủ phương tiện đừng vì nhìn thấy chi phí sửa xe cao mà ngần ngại trang bị phanh khẩn cấp tự động (AEB), phát hiện người đi bộ, cảnh báo va chạm phía trước (FCW) và cảnh báo điểm mù (BSW). Các chuyên gia nói rằng xét về lâu dài, khi số vụ va chạm giảm dần theo thời gian nhờ các hệ thống an toàn sẽ giúp tiết kiệm hơn, dù hóa đơn sửa chữa sau va chạm cao hơn trước.

Jake Fisher, giám đốc mảng thử nghiệm xe hơi của Consumer Reports, cho biết: “Đúng là khi có sự cố xảy ra với những xe có ADAS, chi phí sửa chữa cao hơn xưa. Tuy nhiên, xét lâu dài thì có lợi cho chủ xe vì chúng giảm thiểu rủi ro trên đường, do đó tiết kiệm chi phí sửa xe trong tương lai. Chúng tôi đánh giá cao các hệ thống an toàn vì chúng đã chứng minh được là giảm đáng kể các sự cố nhỏ và va chạm nghiêm trọng.”

Consumer Reports và các chuyên gia ô tô khác nhấn mạnh rằng các tính năng ADAS phải được sửa chữa đúng cách, nếu không hệ thống an toàn có thể ngừng hoạt động hoặc hoạt động không chính xác và gây ra các lỗi nguy hiểm.

Jon Cardi, phó chủ tịch Safelite AutoGlass, cho hay: “Hầu hết các camera phía trước được sử dụng trong ADAS đều được gắn vào kính trong hoặc xung quanh gương chiếu hậu. Một dịch chuyển nhỏ trên kính chắn gió cũng có thể dẫn đến một sai sót lớn cách hàng chục mét khi đang chạy với tốc độ cao.”

Không phải cửa hàng sửa xe nào cũng có đủ khả năng để sửa chữa các phương tiện được trang bị ADAS. Thông tin về cách sửa chúng không phải lúc nào cũng được cung cấp đầy đủ, khiến các công ty bảo hiểm và các cửa hàng sửa chữa không thể đưa ra nhận định chắc chắn trong các vụ va chạm.

Một dịch chuyển nhỏ trong các bộ phận có linh kiện ADAS cũng có thể dẫn đến một sai sót lớn. Ảnh minh họa: Sinelab/Consumer Reports

Joe Schneider, nhà tư vấn KPMG cho các công ty bảo hiểm, cho biết: “Chúng ta nên nghĩ khác đi về những nguyên nhân dẫn đến một vụ va chạm nhỏ. Có nhiều thứ mà mọi người thậm chí chưa từng kê khai bảo hiểm trong nhiều năm trước đây giờ có thể là một thành phần kỹ thuật ảnh hưởng đến sự an toàn và khả năng vận hành của chiếc xe.”

Bob Passmore, phó chủ tịch về bảo hiểm xe hơi tại Hiệp hội Bảo hiểm Thương tổn Tài sản Hoa Kỳ (APCIA), thì tiết lộ: “Chi phí sửa xe đã tăng lên trong những năm gần đây, khi các xe trở nên đắt đỏ hơn để sửa chữa, do đó gây áp lực nặng nề hơn lên ngành bảo hiểm. Người ta kỳ vọng là công nghệ sẽ giúp giảm số vụ va chạm trong dài hạn, bù đắp cho việc tăng chi phí sửa chữa.”

Công nghệ đã phát triển với tốc độ nhanh hơn, khiến cho nhiều cửa hàng sửa xe không kịp cập nhật về thiết bị và đào tạo mới cho đội ngũ kỹ thuật viên. “Khi công nghệ ngày càng phức tạp, bạn không thể sử dụng một anh thợ làng nhàng để sửa chúng được”, Jeff Evanson, COO của công ty cung cấp thiết bị cân chỉnh di động cho xe van cho các cửa hàng sửa chữa Smart Express, nói.

Công nghệ an toàn trở nên phổ biến hơn

Sự phát triển của ADAS là một trong những bước tiến lớn nhất của công nghệ an toàn kể từ khi túi khi được giới thiệu vào thập niên 70 và và từ khi mọi ô tô được yêu cầu phải có hệ thống cân bằng điện tử (ESC) vào năm 2012.

Sự phát triển của ADAS là một trong những bước tiến lớn nhất của công nghệ an toàn

ADAS có thể cảnh báo nhanh chóng khả năng sắp xảy ra va chạm, giúp dừng xe khi tài xế không kịp phản ứng, cảnh báo xe đi chệch làn đường, điều khiển phương tiện lùi vào làn đường, cảnh báo người lái xe về điểm mù, giúp cho tài xế không lùi vào vật thể và duy trì khoảng cách an toàn nhờ ACC. Các hệ thống này hoạt động bằng cách sử dụng một loạt các cảm biến cung cấp thông tin về tốc độ và khoảng cách vào hệ thống máy tính của xe, vốn đảm nhiệm việc cảnh báo các mô-đun điều khiển phanh, tay lái và động cơ.

Matt Moore, phó chủ tịch cấp cao của Viện HLDI nghiên cứu thiệt hại bảo hiểm phương tiện trực thuộc Viện Bảo hiểm An toàn Đường bộ Hoa Kỳ (IIHS), cho hay: “Các phương tiện có ADAS có xác suất gặp va chạm thấp hơn. Chúng không chỉ giúp giảm số yêu cầu bồi thường thiệt hại về của, mà còn giúp giảm tần suất yêu cầu bồi thường thương tích cho con người.”

Hai năm qua, công nghệ ADAS đã đi từ những chiếc xe sang trọng đến những mẫu xe giá cả phải chăng hơn. Theo AAA, hơn 90% xe mới trong năm 2018 có ít nhất một tính năng ADAS. Nhưng không phải tất cả các tính năng công nghệ cao đều quan trọng như nhau. Consumer Reports cho rằng người tiêu dùng có thể giảm thiểu chi phí sửa xe trong tương lai bằng cách chọn lọc các tùy chọn hợp lý khi mua xe mới.

Fisher nói: “Có những trang bị có thể giúp bạn tránh khỏi va chạm. Nhưng có một số thứ như đèn LED và lốp thành mỏng (low-profile) mất nhiều chi phí để sửa chữa nhưng lại không có mấy tác dụng trong việc đảm bảo an toàn.”

Sửa chữa phức tạp

Sửa chữa ADAS có thể chia thành ba loại: thân xe, kính/gương và bảo trì bảo dưỡng.

Sửa chữa kính chắn gió giờ cũng phải căn chỉnh lại cả cảm biến với những xe có ADAS

Các vết rạn nứt trên kính chắn gió có thể sửa được bằng loại keo chuyên dụng để tránh tình trạng lưới nhện. Nhưng loại keo này lại không nên sử dụng trong khu vực có camera. Để hoạt động tối ưu, ADAS đòi hỏi phải đảm bảo độ rõ của ống kính. Ngày nay, kính chắn gió cũng có thể chứa các cần gạt phá băng và cảm biến mưa, có khả năng làm tăng thêm chi phí sửa xe ô tô. Tương tự sửa chữa do va chạm liên quan đến ADAS, việc thay thế kính chắn gió hiện nay liên quan đến việc tái cân chỉnh lại cảm biến.

Theo Hiệp hội Chăm sóc Xe hơi, những loại sửa xe ô tô phổ biến nhất là phần cản xe, ốp chắn bùn (hay vè bánh xe) và cửa xe.

Cản xe – thường bao gồm một khung cứng với vỏ nhựa – có thể chứa một loạt các cảm biến dễ bị hỏng hoặc bị sai lệch khi xảy ra va chạm tốc độ thấp. Trước đây, những thiệt hại nhỏ ở cản xe có thể được sửa bằng cách dùng các loại chất liệu lấp vào những vết trầy xước và lõm, sau đó phun sơn che. Nhưng chất dùng để lấp và sơn mới có thể ảnh hưởng đến cảm biến. Vì vậy, đôi khi chỉ có cách thay thế phần vỏ khá tốn kém.

Chi phí sửa xe ô tô cao hơn khi công nghệ mới xuất hiện

Cố vấn bảo hiểm Schneider cho biết: “Cách đây nhiều năm, chi phí sửa cản xe có những vết cắt nhỏ khiêm tốn đến mức chẳng mấy người để ý đến tiền bảo hiểm. Giờ thì cũng vết cắt đó cũng có thể buộc bạn phải căn chỉnh lại camera hoặc cảm biến.”

Tương tư, sửa chữa đèn pha, đèn hậu và gương chiếu hậu cũng có thể khiến chủ xe đau đầu. Gương chiếu hậu thường có camera và các linh kiện điện tử khác, chẳng hạn đèn cảnh báo.

Tim Cook, chủ sở hữu cửa hàng sửa xe “A” Auto Body Shop ở Richmond đủ điều kiện sửa chữa ADAS, cho hay: “10 năm trước, hóa đơn chi phí sửa xe ô tô trung bình ở chỗ tôi khoảng 1.600 USD. Giờ là hơn 4.000 USD. Ngày càng nhiều xe bị khai báo là ‘Tổn thất toàn bộ’ vì chi phí sửa chữa chúng vượt quá giá trị thực của chiếc xe.”

Đó là chưa kể linh kiện đắt tiền ngày càng hiện diện nhiều trên những chiếc xe hiện đại, như bánh xe đường kính lớn thành mỏng dễ bị hư hại bởi ổ gà. Đèn pha và đèn hậu dạng LED đang trở nên phổ biến hơn, nhưng việc sửa chữa chúng có thể lên tới hàng ngàn đô la với một số xe SUV hạng sang.

Một số phương tiện cũng yêu cầu căn chỉnh cảm biến khi cân chỉnh lốp, để các cảm biến ACC có thể hoạt động chính xác.

Xét về lâu dài, ADAS lại giúp tiết kiệm được chi phí sửa xe nhờ giảm các vụ va chạm lớn nhỏ

Theo Consumer Reports, tất cả các nhà sản xuất ô tô mà họ đã phỏng vấn đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường an toàn thông qua công nghệ mới.

Dominick Infante, giám đốc truyền thông của Subaru Mỹ, cho biết rất khó để ước tính chi phí phát sinh để sữa chữa EyeSight bên cạnh chi phí sửa chữa va chạm thông thường, do có nhiều biến số liên quan đến mỗi vụ tai nạn, bao gồm mức độ nghiêm trọng và vị trí của vụ va chạm, cũng như các tính năng ADAS bị hư hại trong quá trình đó. Ông nhấn mạnh rằng mục tiêu của Subaru là giảm tai nạn khi sử dụng phương tiện. Do đó, “người tiêu dùng nên yêu cầu bất kỳ cơ sở sửa chữa nào phải hoàn thành tất cả các căn chỉnh ADAS cần thiết trước khi nhận lại chiếc xe Subaru của mình”.

“Bất kỳ sai lệch nào so với thiết lập ban đầu cũng có thể khiến hệ thống hoạt động không ổn định”, ông nói thêm.

David Friedman, phó chủ tịch của Consumer Reports, một lãnh đạo của NHTSA, nói rằng các nhà sản xuất ô tô nên nỗ lực hơn để các cảm biến có độ bền cao hơn trong các vụ tai nạn và ít tốn kém hơn khi sửa chữa. “Ngày nay, các hệ thống an toàn quan trọng này đang trở thành xu hướng, các nhà sản xuất ô tô có trách nhiệm đảm bảo người tiêu dùng đủ khả năng để mua và sửa chúng, đặc biệt là khi chỉ gặp những sự cố nhỏ.”

Cửa hàng sửa xe ô tô cần bắt kịp thị trường

Tìm đúng cửa hàng sửa xe ô tô là rất quan trọng với người tiêu dùng vì sẽ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính an toàn nếu cảm biến không được căn chỉnh đúng cách.

Tìm đúng cửa hàng sửa xe là rất quan trọng, vì không phải ai cũng thạo căn chỉnh linh kiện ADAS. Ảnh minh họa: Consumer Reports

Safelite AutoGlass đã thử nghiệm với cảm biến AEB cố tình bị làm sai lệch và thấy rằng các phương tiện đã va chạm với các mục tiêu cần tránh. “Mối quan tâm hàng đầu hiện nay là chiếc xe được căn chỉnh chưa và có đúng cách hay không”, Passmore nói.

Các chuyên gia của Consumer Reports nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các hướng dẫn của nhà sản xuất khi sửa chữa ADAS. Nhưng không phải cửa hàng sửa xe ô tô nào cũng đáp ứng được tiêu chuẩn này.

Viện quốc gia về chất lượng dịch vụ xe hơi (ASE), một tổ chức chứng nhận kỹ thuật viên ở Mỹ, đã tiết lộ với Consumer Reports rằng họ sẽ cho ra một loại chứng chỉ cấp cho dành cho các kỹ thuật viên sửa chữa chuyên về các tính năng ADAS. Nhưng những bài thi để lấy chứng chỉ đầu tiên chỉ có từ năm 2021. Nghĩa là người tiêu dùng phải chờ thêm ít nhất một năm nữa. Và đó cũng mới chỉ là ở Mỹ.

Tin tốt là chi phí sửa chữa ADAS sẽ giảm dần theo thời gian. Ảnh minh họa: AAA

Chi phí sửa chữa ADAS có thể giảm dần theo thời gian khi ngày càng nhiều phương tiện được trang bị như tính năng tiêu chuẩn, và các cửa hàng sửa xe có đủ các kỹ năng và trang thiết bị cần thiết để sửa chữa.

Fisher và một số chuyên gia an toàn ô tô khác cho rằng người tiêu dùng không nên né tránh ADAS chỉ vì lo ngại chi phí sửa xe ô tô. “Điều bạn cần tiết giản thực sự là những vụ tai nạn”, ông nói.

Công nghệ an toàn tiên tiến ảnh hưởng đến chi phí sửa xe ô tô như thế nào?

Cản trước

Sửa chữa cơ bản: 700-1.800 USD

Thay thế cảm biến và camera: thêm 500-1.900 USD

Căn chỉnh: thêm 250-600 USD

Cản trước có các cảm biến và camera giúp AEB và các tính năng ADAS khác hoạt động. Các chuyên gia khuyên bạn nên căn chỉnh các cảm biến và camera sau những va chạm nhỏ, ngay cả khi thiết bị ADAS không cần phải thay thế. Chi phí căn chỉnh tùy theo mẫu xe và các tính năng bị ảnh hưởng. Theo một nghiên cứu từ IIHS, các xe có AEB và FCW có tỷ lệ va chạm phần đầu thấp hơn 50%.

Đèn pha và đèn hậu

Cụm đèn halogen: 200-500 USD

Cụm đèn LED: 750-1.500 USD

Căn chỉnh: thêm 100-250 USD

Đèn pha và đèn hậu LED ngày càng phổ biến. Đèn pha LED mang đến ánh sáng tốt hơn và rộng hơn, nhưng chúng không hẳn sẽ giúp bạn nhìn thấy phía trước xa hơn khi điều khiển phương tiện, theo Consumer Reports. Jill Trotta, phó chủ tịch tập đoàn RepairPal, cho biết: “Hệ thống đèn LED có chi phí rất khác nhau. Một số cụm đèn LED châu Âu có thể có giá tới 3.000-5.000 USD.” May mắn là, chỉ có các cụm đèn pha mới cần căn chỉnh.

Thay kính chắn gió

Kính chắn gió thông thường: 300-500 USD

Kính chắn gió có ADAS: 700-1.500 USD

Thay thế cảm biến và camera: thêm 800-1.900 USD

Căn chỉnh: thêm 250 USD

Camera và cảm biến radar giúp AEB và LDW hoạt động thường được gắn bên trong kính chắn gió. Tùy thuộc vào loại hư hỏng, việc sửa chữa hoặc thay thế kính chắn gió có thể kèm theo việc thay thế cảm biến và camera và/hoặc căn chỉnh. Theo nghiên cứu của IIHS-HLDI, các phương tiện có LDW tỷ lệ bị đâm hông và trực diện với chấn thương thấp hơn 21% so với các xe thông thường.

Cản sau

Sửa chữa cơ bản: 700-1.800 USD

Thay thế cảm biến và camera: thêm 1.000-2.500 USD

Căn chỉnh: thêm từ 250 USD

Camera và cảm biến cho AEB phía sau, cảnh báo va chạm cắt ngang và hỗ trợ đậu xe nằm ở cản sau và có thể bị hư hỏng khi có va chạm. Theo nghiên cứu của IIHS-HLDI, những chiếc xe có AEB phía sau (khi được kết hợp với camera chiếu hậu và cảm biến đỗ xe) giảm được 78% khả năng xảy ra tai nạn khi lùi. Trotta nói: “Bất kỳ kỹ thuật viên thân vỏ cơ bản nào cũng có thể sửa cản sau. Nhưng ngày nay, có quá nhiều công nghệ tích hợp trong cản sau, nên cần các kỹ thuật viên cao cấp để căn chỉnh mới gọi là sửa thực sự.”

Thay thế gương chiếu hậu

Cặp gương tiêu chuẩn: 300-500 USD

Cặp gương có ADAS: 1.000-2.500 USD

Căn chỉnh: thêm từ 250 USD

Gương chiếu hậu có thể có đèn BSW, nhưng chúng có thể còn phức tạp hơn nữa. Theo nghiên cứu của IIHS-HLDI, các phương tiện có hệ thống phát hiện điểm mù có tỷ lệ va chạm có chấn thương khi chuyển làn thấp hơn 23%.

(Số liệu dựa trên chi phí sửa chữa trung bình với những chiếc xe thông thường mà người tiêu dùng có thể sở hữu, cộng với một số ngoại lệ cao cấp hơn, theo RepairPal. Các số liệu không phản ánh chi phí sửa chữa cho một số xe siêu cao cấp hoặc các vụ tai nạn nghiêm trọng đòi hỏi phải “nhúng tay” nhiều hơn.)

Theo Trí Thức Trẻ