Xây dựng Nông thôn mới: Một số nơi còn ỷ lại vào Nhà nước

“Mục tiêu của Chương trình Xây dựng Nông thôn mới (XDNTM) là phát huy nguồn lực của nhân dân nhưng một số nơi còn ỷ lại vào Nhà nước. Đây là chương trình mới nên vừa làm vừa rút kinh nghiệm.”

Thứ Trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, Phó Ban Chỉ đạo Trung ương (BCĐ) Mục tiêu Quốc gia về XDNTM khẳng định khi trao đổi với báo chí về vấn đề này.

Thứ Trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, Phó Ban Chỉ đạo Trung Ương Mục tiêu Quốc gia về XDNTM

Chương trình XDNTM đã được thực hiện hơn 3 năm nay. Xin ông cho biết các kết quả đạt được trong thời gian vừa qua?

Sau hơn 3 năm thực hiện, đến nay Chương trình đã trở thành một phong trào thiết thực, có sức lan tỏa rộng và được nhân dân đồng tình ủng hộ.

Nét nổi bật trong thời gian qua là nhận thức của cán bộ, Đảng viên và nhân dân có sự thay đổi rõ nét. Vấn đề phát huy dân chủ cơ sở được tăng cường. Vai trò chủ thể của người dân được quan tâm chú ý và thực sự đã được phát huy ở nhiều địa phương. Chính vì vậy, chương trình có sự lan tỏa rất nhanh chóng, sâu, rộng ở tất cả các nông thôn kể cả ở miền núi, đồng bằng và ven biển.

Cơ sở hạ tầng (CSHT) phục vụ cho sản xuất (SX) và sinh hoạt của nhân dân được quan tâm đầu tư, làm chuyển biến bộ mặt của nông thôn. Hệ thống chính trị ở cơ sở tiếp tục được củng cố. An ninh nông thôn được giữ vững. Đời sống văn hóa của nhân dân được khởi sắc.

Về vấn đề SX, các địa phương đã quan tâm đến việc chỉ đạo chuyển đổi cây trồng, vật nuôi trong SX nông nghiệp; XD các mô hình SX, liên kết SX, đảm bảo chất lượng hàng hóa, mang giá trị gia tăng cao.

Cả hệ thống chính trị đã vào cuộc. Đội ngũ cán bộ ở cơ sở được nâng lên: Tiếp cận và nắm chắc cơ chế, chính sách về chương trình; năng lực chỉ đạo, điều hành thực hiện chương trình được nâng lên; làm tốt công tác vận động quần chúng.

Cần phát huy nội lực cơ sở

Theo ông, đâu là những khó khăn, thách thức đặt ra trong quá trình thực hiện?

Về khách quan, Chương trình được triển khai thực hiện trong giai đoạn suy thoái kinh tế thế giới, ảnh hưởng đến kinh tế trong nước, nên việc thực hiện gặp khó khăn. Đây là một chương trình sâu rộng về phát triển nông thôn nên nhiều cơ chế chính sách mới được ban hành, đòi hỏi phải có thời gian để đi vào thực tiễn.

Về yếu tố chủ quan, ở một số địa phương, nhận thức chưa được sâu sắc, chưa hiểu rõ chương trình này là phát huy nguồn lực của nhân dân, vai trò chủ thể của nhân dân, nên một số nơi còn trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước.

Chương trình đặt ra 19 tiêu chí cho xã đạt chuẩn nông thôn mới, tuy nhiên, tiêu chí về CSHT tầng như điện, giao thông, nước, trường học mặc dù được quan tâm nhiều nhưng nhiều CSHT thiết yếu ở một số vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.

Quan điểm chỉ đạo là Nhà nước chỉ hỗ trợ một phần, còn lại là phát huy các nguồn lực từ các cộng đồng xã hội, cộng đồng doanh nghiệp, và các tổ chức ở trong nước và ngoài nước. Tuy nhiên, đến nay nguồn lực vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

Đối với những xã vùng cao còn nhiều khó khăn về kinh tế, làm thế nào để hỗ trợ các địa phương này hoàn thành những tiêu chí về giao thông và công trình công cộng trong XDNTM?

Thực tế, BCĐ TƯ đã nhận thấy vấn đề này và đã chỉ đạo cho các bộ, ngành TƯ trên cơ sở thực tế nghiên cứu các cơ chế chính sách đặc thù để hỗ trợ cho các địa phương nhất là ở các vùng núi, vùng hải đảo xa xôi còn nhiều khó khăn. Điều quan trọng là cần có giải pháp nhằm phát huy nội lực ở nơi đó: Tập trung vào SX, XD vùng nguyên liệu hàng hóa để kêu gọi sự đầu tư tham gia của các DN để đẩy mạnh SX, nâng cao thu nhập, thúc đẩy đầu tư ở các khu vực khác. Tôi nghĩ rằng khó khăn nhất ở các vùng này là vấn đề SX vì nó liên quan đến CSHT. Bên cạnh đó, mỗi địa phương bằng nhiều cách để huy động XD CSHT nhất là công trình đường, điện và nước sinh hoạt.

Chương trình XDNTM thổi một luồng gió mới đến nông thôn Việt Nam

Đến nay có bao nhiêu xã đạt chuẩn NTM?

Đến nay có 185 xã đạt chuẩn ở 27 tỉnh/thành phố trên cả nước và được tỉnh đề nghị thường công trình phúc lợi trị giá 1 tỷ đồng. Có 49 cá nhân tiêu biểu được tuyên dương trong chương trình này. Tuy nhiên, còn 34 tỉnh chưa có xã nào đạt chuẩn NTM, nhưng mỗi tỉnh có một xã có nỗ lực cao trong phong trào này vì đã đạt 13 tiêu chí trở lên, trong đó có 7 tiêu chí tăng thêm trong 3 năm, nhất là tiêu chí về nâng cao thu nhập và giảm nghèo.

XDNTM không chạy theo phong trào

Dựa vào những kết quả đã đạt được, liệu chương trình có đạt được mục tiêu đề ra là đến năm 2015 có 20% và 2020 có 50% số xã đạt chuẩn NTM?

Để đạt được mục tiêu đề ra là rất khó. Tuy nhiên, BCĐ xác định đây là quá trình tập trung chỉ đạo lâu dài, làm đến đâu chắc đến đó, không chạy theo phòng trào. Do đó, mỗi địa phương cần bàn cách để huy động sự đóng góp của tất cả các tầng lớp trong XH.

Thưa ông, xin ông cho biết mục tiêu trọng điểm của XDNTM trong thời gian tới?

Trong thời gian tới cần tập trung chỉ đạo cho phát triển SX nhằm nâng cao đời sống của người dân ở xã NTM, do đó, cần ưu tiên chuyển đối cơ cấu kinh tế nông nghiệp ở những vùng này để tạo ra những vùng SX hàng hóa nhằm nâng cao giá trị SX và hỗ trợ phát triển bền vững. Ngoài ra, cần tập trung nâng cao trình độ dân trí và tiếp tục phát huy dân chủ ở cơ sở, nhất là vai trò chủ thể của người dân trong thực hiện Chương trình XDNTM.

Xin cảm ơn ông!

Nguyên An

Theo Dantri