Xăng dầu khó gian lận tạm nhập tái xuất
Thứ trưởng Công Thương Nguyễn Cẩm Tú đ.ánh giá không có gì bất thường khi xăng dầu tạm nhập tái xuất chuyển tiêu thụ nội địa. Khả năng trục lợi từ hoạt động này của DN nếu có sẽ không lớn và không phải là gian lận thuế.
Thưa ông, hải quan cho rằng các DN đầu mối xăng dầu tạm nhập thì nhiều mà tái xuất thì quá ít, đây là sự bất thường vì chuyển tiêu thụ nội địa ở thời điểm thuế tăng, DN đã trục lợi. Dư luận và một số cơ quan chức năng coi đây là dấu hiệu gian lận, trốn thuế. Ông có đ.ánh giá thế nào về vấn đề này?
Ông Nguyễn Cẩm Tú: Hiện nay, xăng dầu do không nằm trong danh mục cấm nhập khẩu nên được phép tạm nhập xong, có thể chuyển tiêu thụ nội địa. Khi đó, DN sẽ phải nộp cho hải quan các loại thuế như hàng tiêu thụ nội địa như thuế nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt, VAT… , đồng thời, còn phải chịu phạt chậm nộp thuế nếu có.
Do đó, không thể nói, đó là hiện tượng bất thường hay là khẳng định DN xăng dầu đã trốn thuế, gian lận thuế được vì chuyển tiêu thụ nội địa là điều mà pháp luật cho phép.
Nếu có vấn đề gì thì chúng ta chỉ có thể đặt vấn đề rằng, cơ chế quản lý của cơ quan Nhà nước đã chưa theo kịp thực tiễn kinh doanh.
Còn việc vì sao nhiều DN xăng dầu lại đi chuyển sang tiêu thụ nội địa thì chúng ta phải nhìn nhận một cách khách quan, đúng bản chất.
Trong kinh doanh tạm nhập tái xuất, mua vào có thể dễ nhưng bán ra sẽ rất khó. DN xăng dầu đầu mối nhập lô hàng giá rẻ để sau đó, tái xuất đi nước khác với giá cao hơn. Tuy nhiên, giai đoạn sau, giá xăng dầu thế giới diễn biến bất lợi, nếu tái xuất là lỗ, không ai bù cho được thì DN phải tính toán, chuyển kinh doanh nội địa. Sự linh hoạt kinh doanh đó là quyền của DN, để hạn chế thua lỗ, gia tăng hiệu quả. Đừng lúc nào cũng nghĩ DN chỉ có trục lợi.
Tất nhiên, DN có thể có lợi trong việc này nhưng điều đó không bị pháp luật cấm.
Thực tế vừa qua, hải quan bắt quả tang được 1.360 tấn xăng đã làm thủ tục tái xuất sang Trung Quốc nhưng lại thẩm lậu về Việt Nam. Đây rõ ràng là gian lận, vi phạm pháp luật và sẽ phải xử lý nghiêm.
Video đang HOT
Tuy vậy, không thể vì một vụ gian lận mà chúng ta đổ lỗi mọi vụ gian lận đều xuất phát từ hoạt động tạm nhập tái xuất. Một người làm sai mà bảo tất cả làm sai là không đúng.
- Thưa ông, thuế nhập khẩu xăng dầu vừa qua tăng liên tục, trong vòng 30 ngày tăng tới 2 lần, chênh nhau tới 2- 3% thuế suất. Các DN có thể kịp thời chuyển hàng tạm nhập tái xuất sang tiêu thụ nội địa trong thời gian này để hưởng lợi. Ông đ.ánh giá thế nào về khả năng trục lợi đó của DN xăng dầu?
Cá nhân tôi cho rằng, việc hưởng lợi này không thể lớn được.
Xuất nhập khẩu xăng dầu không phải như đi mua rau. Không phải cứ nghe tin sắp tăng thuế rồi, mua ngay đi để hưởng lợi là được.
Muốn nhập xăng dầu, thường các DN phải ký hợp đồng từ 5-6 tháng trước so với thời điểm hàng về cảng, thậm chí là ký ngay từ đầu năm. Sau đó, khi hàng về đến cảng, các DN mới chốt được mức thuế là bao nhiêu ở thời điểm mở tờ khai tạm nhập. Kế tiếp, DN cũng phải chờ trong vòng 30 ngày sau, nếu thuế có tăng tiếp và nhanh chóng chuyển sang tiêu thụ nội địa mới được hưởng chênh lệch thuế.
Với hàng tạm nhập, thời gian được lưu ở Việt Nam tới 195 ngày. Nhưng khi chuyển tiêu thụ nội địa, lô hàng này cũng sẽ phải chịu giới hạn về ân hạn thuế 30 ngày như kinh doanh nhập khẩu thông thường. Do đó, DN sẽ bị phạt chậm nộp thuế nếu như chuyển sang tiêu thụ nội địa sau 30 ngày kể từ ngày tạm nhập.
So với lãi suất vay ngân hàng, tổng mức thuế và phạt nộp thuế thấp hơn thì DN mới có lợi.
Tuy nhiên, tôi cho rằng, chẳng mấy DN làm việc này vì khoản lợi không đáng. Điều kiện hưởng lợi theo cách này là DN phải đoán trước được diễn biến về giá, về thuế hàng tháng trời trong khi, đó là việc không dễ, khó có cơ sở để đoán đúng.
Nếu muốn tranh thủ thuế để hưởng lợi, DN phải nhập khẩu xăng dầu theo hình thức giao ngay, nhưng đây là lựa chọn hãn hữu, vì khó có hàng ngay, phải chịu giá cao.
Vì thế, cách tính toán để hưởng lợi chênh lệch thuế tới cả ngàn đồng/lít chỉ mang tính lý thuyết. Nhìn nhận vấn đề này cần phải dựa vào thực tế kinh doanh cụ thể, đặc thù của ngành xăng dầu.
- Hải quan than phiền về việc không thể phân biệt đâu là xăng dầu tạm nhập tái xuất, đâu là xăng dầu kinh doanh nội địa do để chung bồn. DN có thể rút ra tiêu thụ nội địa không ai biết, khó giám sát, dễ gian lận, không như hàng hóa khác, tạm nhập lô nào là phải tái xuất đúng lô đó. Ông nghĩ thế nào về trường hợp này?
Điều này do pháp luật không quy định DN phải dự trữ tách riêng ra và các cơ quan quản lý không theo kịp thực tiễn.
Tuy nhiên, ngay cả hàng xăng dầu dự trữ quốc gia còn phải chứa chung với bồn kinh doanh thì nói gì đến việc xăng dầu tạm nhập tái xuất lại không chứa chung bồn xăng dầu nội địa. Hơn nữa, xăng dầu chủng loại giống nhau thì dù mục đích nội địa hay tái xuất trộn vào nhau cũng không có vấn đề gì.
Chúng ta không phải bỗng chốc lại mở thêm hàng loạt các bồn chứa xăng dầu hàng trăm ngàn m3 để dự trữ riêng như là việc ra chợ mua can chứa.
Cơ quan quản lý Nhà nước có thể đặt ra yêu cầu tách bạch hai loại hàng, nhưng thực tiễn ngành xăng dầu không có điều kiện làm được việc đó. Cái gốc vấn đề là DN không vi phạm pháp luật. Nếu pháp luật không bám sát được thực tiễn kinh doanh thì cơ quan quản lý Nhà nước sẽ phải sửa đổi, bổ sung.
- Hải quan đang đề nghị Bộ Công Thương phải cấm tạm nhập tái xuất xăng dầu qua đường biển. Ý kiến của ông về kiến nghị này thế nào?
Bộ Công Thương đã ra văn bản yêu cầu tạm dừng tạm nhập tái xuất qua đường biển, có hiệu lực từ 15/8/2012. Đây là hướng xử lý phù hợp khi có phát sinh vụ việc gian lận thẩm lậu xăng dầu vừa qua.
Tạm nhập tái xuất xăng dầu hiện nay có hai loại thị trường. Thị trường ngoài nước gồm có Lào, Campuchia, Trung Quốc. Thị trường tiêu thụ trực tiếp gồm máy bay, tàu biển quốc tế, tàu biển Việt Nam đi tuyến quốc tế, doanh nghiệp khu chế xuất.
Trong các loại thị trường này, chỉ có tái xuất đi Trung Quốc là khó kiểm soát nhất vì ngoài vận chuyển bằng đường bộ, hàng tái xuất có thể đi thông qua bằng đường biển. Sau khi tái xuất xong, tàu ra biển quốc tế rồi quay trở lại nội địa bán hàng, dễ phát sinh gian lận mà cơ quan chức năng khó bắt quả tang.
Tuy nhiên, để đi đến cấm hẳn việc tạm nhập tái xuất qua đường biển thì mình Bộ Công Thương không thể quyết. Muốn cấm là phải có cơ sở khoa học, pháp lý, phải có lấy ý kiến các bộ ngành để thống nhất. Trong thời hội nhập, không phải thích cấm là cấm ngay được.
Theo VNN
Hợp thức hóa xăng dầu lậu rất dễ
Trao đổi với PV ngày 4-9, ông Nguyễn Văn Cẩn, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết, "thông qua hình thức tạm nhập tái xuất, các đầu nậu dễ dàng ngụy trang cho việc buôn lậu xăng dầu trên biển".
Theo ông Cẩn, qua kiểm tra, rà soát, Tổng cục Hải quan đã phá một số vụ án liên quan kinh doanh xăng dầu tạm nhập tái xuất. Gần đây, là vụ bắt quả tang một tàu Trung Quốc chở 2.000 tấn xăng tái xuất sang 3 tàu Việt Nam để tiêu thụ nội địa.
Trước đó, cơ quan hải quan cũng bắt giữ nhiều tàu chở xăng dầu tại Quảng Ninh, Hải Phòng, Nghệ An... "núp danh" tạm nhập tái xuất, nhưng không thực xuất.
Qua một số vụ buôn lậu kể trên, ông đ.ánh giá như thế nào về cách thức buôn lậu xăng dầu qua hình thức tạm nhập tái xuất?
Trong vụ án tàu chở 2.000 tấn xăng, điều tra ban đầu cho thấy, Cty xăng dầu hàng không là đơn vị làm thủ tục tạm nhập tái xuất lô hàng trên (nhập từ Singapore, xuất bán sang Trung Quốc).
Nhưng sau khi làm thủ tục tái xuất, tàu Giang Châu chạy ra ngoài biển, tự ý phá kẹp chì niêm phong và bơm xăng sang 3 tàu của Việt Nam để đem đi tiêu thụ nội địa.
Đây là hình thức buôn lậu xăng dầu nhằm trốn thuế nhập khẩu. Nếu trót lọt, chủ buôn lậu hưởng lợi khoảng 10 tỷ đồng mỗi chuyến.
Buôn lậu xăng dầu qua con đường tạm nhập tái xuất đã diễn ra từ lâu, nhưng dường như số vụ bị phát hiện, bắt giữ lại quá ít ỏi. Vì sao vậy, thưa ông?
Việc hợp thức hóa xăng dầu lậu qua con đường tạm nhập tái xuất rất dễ. Nguyên nhân chính là do sơ hở của chính sách về tạm nhập tái xuất, trong đó quy định thời gian tạm nhập và tái xuất quá dài tới 120 hay 180 ngày.
Do đặc thù của xăng dầu tạm nhập về được đổ chung vào bồn chứa nên không thể phân biệt rành mạch hàng nào xuất đi, hàng nào tiêu thụ nội địa, thời gian tái xuất...
Khi làm thủ tục tái xuất, việc kiểm tra cũng tùy từng lô hàng, vì có lô hàng được miễn kiểm tra.
Khi chở hàng, các chủ tàu lậu có nhiều thủ đoạn như tàu có hai quốc tịch (tàu Giang Châu bị bắt mang quốc tịch Trung Quốc và Campuchia), 2 biển số, tắt tín hiệu khi đang hành hải, không tuân theo quy định của hàng hải quốc tế...Trong các vụ buôn lậu xăng dầu tại Hải Phòng, Nghệ An, Quảng Ngãi, Quảng Nam - Đà Nẵng... còn phát hiện, một số tàu có thêm các ngăn chứa "bí mật" để chứa lượng dầu lậu kèm theo lượng hàng hợp pháp.
Sẵn sàng hợp thức hoá
Tàu Giang Châu (Trung Quốc) bị bắt quả tang khi đang bơm 2.000 tấn xăng A92 (hàng tái xuất) sang 3 tàu của Việt Nam để tiêu thụ nội địa.
Được biết, có tình huống, lực lượng kiểm tra đã bắt giữ tàu xăng dầu lậu, nhưng chỉ vài giờ sau, công ty phía Việt Nam đã xuất trình chứng từ hợp pháp của lô hàng nên phải thả tàu. Có việc này không thưa ông?
Đúng. Các vụ án trên là do chúng tôi bắt được quả tang khi đối tượng buôn lậu đang phá kẹp chì, bơm xăng dầu sang các tàu con. Nếu không bắt được quả tang, thì họ đã có sẵn bộ chứng từ thật (được quay vòng-PV) để hợp thức hóa nguồn gốc hàng.
Trên tàu, luôn có sẵn bộ hóa đơn chứng từ khống mua của một công ty phía Việt Nam được phép nhập khẩu xăng dầu và tiêu thụ nội địa. Khi thấy lực lượng kiểm tra, họ sẽ điền số liệu vào giấy tờ. Nếu bộ hóa đơn, chứng từ là thật, thì ai dám giữ tàu, hàng của họ?
Như vậy, phải có sự móc nối giữa đối tượng buôn lậu và công ty kinh doanh xăng dầu của Việt Nam. Cho đến giờ, Tổng cục Hải quan đã phát hiện ra các công ty xăng dầu nào tham gia buôn lậu theo hình thức này?
Hiện nay, cơ quan điều tra đang làm rõ điều này. Trong vụ bắt giữ 2.000 tấn xăng lậu đã phát hiện là giấy tờ tạm nhập tái xuất của Cty xăng dầu hàng không. Cơ quan điều tra đã khởi tố các bị can (thuyền trưởng, thuyền phó...) để điều tra làm rõ. Chúng tôi đang tập hợp danh sách, số liệu về các công ty có nghi ngờ tham gia vào việc hợp thức hóa xăng dầu lậu và sớm công bố thông tin cho báo chí.
Qua tìm hiểu, có một đường đi khác của xăng dầu lậu là gửi hàng vào kho của một doanh nghiệp xăng dầu nhà nước, từ đó, hợp thức hóa nguồn gốc hàng để bán nội địa. Ông có biết không?
Phải có chứng cứ cụ thể, từ đó mới có phương án điều tra, bắt giữ quả tang trước khi các đối tượng kịp hợp thức hóa chứng từ lô hàng.
Không đ.ánh giá được lượng xăng dầu buôn lậu
Vì sao cơ quan hải quan không kiểm tra, đối chiếu số liệu xăng dầu trên giấy tờ và hàng trong kho?
Kiểm tra thế nào? Vì sổ sách của họ lúc nào cũng khớp số liệu, chứng từ hợp pháp khi tạm nhập và tái xuất. Xăng dầu về đến kho doanh nghiệp là quyền của họ.
Việc kiểm tra có phải của cơ quan hải quan đâu? Mà phải là cơ quan điều tra, quản lý thị trường, thanh tra... kiểm tra. Chỉ khi nào doanh nghiệp đó có liên quan đến vụ án thì hải quan mới xác minh và phải có cơ sở, căn cứ rõ ràng.
Trước thực trạng trên, Tổng cục hải quan có biện pháp gì để giám sát doanh nghiệp lợi dụng tạm nhập tái xuất xăng dầu để buôn lậu?
Chúng tôi không thể đ.ánh giá được lượng xăng dầu lậu bao nhiêu, chỉ vụ nào bắt được thì xử lý thôi. Hiện nay, chúng tôi đang tập hợp số liệu về các doanh nghiệp tạm nhập xăng dầu, lượng hàng tái xuất, lượng hàng nộp thuế và tiêu thụ nội địa (được phép), lượng hàng tồn kho...
Việc giám sát phải theo quy trình thủ tục, lô nào kiểm tra 100%, lô nào theo quy trình quản lý rủi ro... Khi bắt được tàu buôn lậu, sẽ khởi tố, thu giữ tang vật là tàu, xăng dầu và bán sung công quỹ. Tùy theo mức độ, có thể xử lý hình sự.
Vừa qua, Tổng cục Hải quan đã báo cáo Thủ tướng, kiến nghị xem lại cơ chế chính sách đối với tạm nhập tái xuất, trong đó có mặt hàng xăng dầu.
Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công Thương có thông báo tạm dừng tạm nhập tái xuất đối với xăng dầu đường biển. Bộ Tài chính đang trình Thủ tướng đề xuất sửa đổi cơ chế chính sách liên quan đến hình thức kinh doanh này.
Xin cảm ơn ông!
Ngày 28-7-2012, Hải đội kiểm soát trên biển khu vực miền Trung đã bắt quả tang tàu Giang Châu (của Cty TNHH Hồng Phát, Trung Quốc) đang bơm 2.000 tấn xăng A92 (hàng tái xuất) sang 3 tàu Việt Nam của Cty TNHH Hoàng Sơn (trụ sở tại Thanh Hóa) để tiêu thụ nội địa.
Lô hàng này do Công ty Xăng dầu Hàng không mua từ Singapore và bán cho Cty Hồng Phát, khai báo hải quan theo hình thức tạm nhập tái xuất. Cơ quan điều tra đã khởi tố các bị can gồm thuyền trưởng, thuyền phó, máy trưởng...và hiện đang điều tra, làm rõ hành vi sai phạm.Theo VNE
