Windows XP “chết”: Người dùng Việt bị Microsoft bỏ rơi?

Thời hạn Microsoft hỗ trợ cho hệ điều hành Windows XP sẽ kết thúc vào ngày mai, 8/4/2014. Điều đó đồng nghĩa với việc người dùng máy tính tại Việt Nam sẽ phải tự bươn chải trước hàng tá mối hiểm nguy từ bảo mật, mã độc và cả tin tặc đang chực chờ.

Ngày tàn đã điểm

Hiện tại trên trang chủ của Microsoft Việt Nam đã thông báo là từ ngày 8/4/2014 hãng sẽ ngừng các dịch vụ hỗ trợ cho hệ điều hành Windows XP và Office 2003. Cụ thể, sau 8/4, Microsoft sẽ không còn cung cấp cập nhật bảo mật, sửa chữa nóng và đưa ra các bản vá cho Windows XP và Office 2003. Các hỗ trợ kỹ thuật cũng không được tiếp tục cho hai nền tảng này nữa.

Mặc dù chỉ còn ngày nữa là dừng hỗ trợ Windows XP nhưng theo Microsoft thì đến thời điểm hiện tại vẫn còn hàng triệu doanh nghiệp và cá nhân trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang sử dụng hệ điều hành trên 10 năm tuổi này. Theo số liệu thống kê của Microsoft thì hiện số máy tính đang sử dụng Windows XP ở Việt Nam đang chiếm tới 45,65%, tương đương khoảng 5,5 triệu máy tính cá nhân. Con số này cao hơn hẳn so với mức trung bình của khu vực châu Á – Thái Bình Dương là 34%.

Thông báo về việc ngừng hỗ trợ Windows XP trên trang chủ Microsoft

Có thể nói Windows XP là một trong những phiên bản hệ điều hành phổ biến và “sống lâu” nhất trên thế giới. Đến thời điểm hiện tại, Windows XP vẫn hiện diện trên 29% máy tính để bàn (desktop) toàn cầu, đứng sau Windows 7. Tại Việt Nam, số liệu thống kê từ StatCounter tính đến tháng 3/2014 thì Windows XP vẫn là hệ điều hành được sử dụng nhiều nhất trên desktop với 46,61%, tương đương con số hơn 5,5 triệu desktop, hơn Windows 7 với 41,91% và Windows 8 là 5,47%.

Đáng chú ý, chỉ mới có 1/3 trong tổng số 2,2 triệu máy rút tiền ATM trên toàn thế giới được nâng cấp từ Windows XP lên Windows 7 trước ngày 8/4. Số liệu từ nhà sản xuất máy ATM lớn nhất thế giới NCR cho thấy vẫn còn 95% máy ATM trên toàn cầu dùng Windows XP, tương đương gần 1,5 triệu máy ATM, chưa nâng cấp lên phiên bản Windows mới kịp “hạn tử” của XP.

Theo Reuters, JPMorgan sẽ bắt đầu nâng cấp 19.200 máy ATM của mình lên Windows 7 từ tháng 7, mong muốn cải thiện khả năng mã hóa dữ liệu, gia tăng tính hiệu quả trong vận hành. CitiGroup cũng cho biết đang tiến hành nâng cấp 12.000 máy ATM của mình. Riêng HSBC đã bước vào năm thứ hai trong chương trình nâng cấp trong ba năm cho 3.200 máy ATM.

Mối nguy lớn về bảo mật và an ninh mạng

Microsoft đã lý giải cho việc ngừng hỗ trợ Windows XP bằng cách nhắc nhở người dùng rằng hãng đã hỗ trợ cho hệ điều hành này lâu hơn bất kỳ những thứ khác. Đó là sự thật bởi thời gian trung bình để 1 hệ điều hành được Microsoft hỗ trợ là 10 năm. Theo Microsoft, việc thiếu đi các hỗ trợ kỹ thuật thì doanh nghiệp có thể gặp phải các phát sinh về việc bị gián đoạn hoạt động do máy bị dừng, không tương thích phần mềm và đặc biệt là vấn đề bảo mật.

“Dù Windows XP là một trong những hệ điều hành phổ biến nhất trong lịch sử Microsoft, nhưng Windows XP không được thiết kế để xử lý những vấn đề hiện đại, chẳng hạn như thách thức gia tăng từ các cuộc tấn công mạng hay nhu cầu an toàn cho dữ liệu riêng tư cao hơn”, ông Vũ Minh Trí, Tổng giám đốc Microsoft Việt Nam phát biểu trên Zing.

Tại Hội thảo Báo cáo điều tra An toàn thông tin toàn cầu của Microsoft tổ chức ở trụ sở Bộ TT&TT cách đây ít lâu, ông Mark McIntyre, Giám đốc Chương trình An ninh mạng khối Chính phủ của Microsoft cho biết trên ICT News rằng người sử dụng hệ điều hành Windows XP có khả năng bị nhiễm mã độc, virus cao gấp 6 lần so với các hệ điều hành mới được tích hợp những công nghệ bảo mật tiên tiến hơn.

“Những tổ chức tấn công mạng luôn muốn triển khai các hoạt động tấn công theo hướng dễ nhất và có thể tiết kiệm chi phí cho các cuộc tấn công. Bởi vậy, chúng đang rất mong chờ ngày này xảy ra và đã chuẩn bị tinh thần sẵn sàng để có thể tấn công ồ ạt. Người sử dụng nên hướng tới các nền tảng mới để bảo vệ chính mình cũng như an ninh quốc quốc gia, lãnh thổ”, ông Mark McIntyre chia sẻ.

Windows XP không còn an toàn kể từ ngày 8/4

Điều mà vị Tổng giám đốc Microsoft Việt Nam lo ngại hoàn toàn có cơ sở. Hệ điều hành Windows XP đã quá già cỗi và ẩn chứa nhiều lỗ hổng bảo mật và mỗi năm, Việt Nam thiệt hại hơn 8.000 tỷ đồng từ các cuộc tấn công qua Internet. Ông Ngô Tuấn Anh, Phó chủ tịch phụ trách An ninh mạng Bkav cho biết rất hiện nhiều cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức tại Việt Nam vẫn sử dụng máy tính chạy Windows XP, tuy nhiên công tác đảm bảo an ninh cho các máy tính này chưa được quan tâm đúng mức. “Các vụ lộ, lọt thông tin thẻ tín dụng, bí mật kinh doanh, dẫn đến việc các công ty, tổ chức bị xâm nhập, bị đánh cắp thông tin, xảy ra thường xuyên và ngày càng gia tăng trong vài năm gần đây”, ông Ngô Tuấn Anh cho biết.

Tuy nhiên nhiều lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng, bảo mật thông tin là vấn đề của riêng bộ phận IT, nên chưa có sự quan tâm đầu tư đúng mức. Chỉ đến khi sự cố lộ thông tin xảy ra, gây thiệt hại về tài chính và uy tín thì các doanh nghiệp mới cuống lên “lo làm chuồng”. Trao đổi về vấn đề này, ông Ngô Tuấn Anh cho rằng, cần có sự thay đổi nhận thức từ chính phủ, doanh nghiệp.”Trong một dự án IT, cần đầu tư ít nhất từ 5 đến 10% chi phí cho an ninh mạng, nếu không khi hệ thống bị xâm nhập, bị đánh cắp dữ liệu, việc khắc phục rất tốn kém và mất nhiều thời gian”.

Làm gì khi Windows XP khai tử?

Theo thông tin từ các phương tiện thông tin đại chúng thì Microsoft sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp có thể chuyển đổi từ Windows XP lên các nền tảng hệ điều hành mới hơn trong thời gian ngắn. Tuy nhiên thực tế là tại Việt Nam, gã khổng lồ phần mềm gần như đã “bỏ rơi” người dùng máy tính. Hiện cục Tin học hóa, cơ quan trực thuộc Bộ TT&TT vẫn chưa nhận được các thông báo cũng như các hỗ trợ nào từ phía gã khổng lồ phần mềm, tình cảnh tương tự cũng xảy ra tại rất nhiều các doanh nghiệp, công ty đang hoạt động tại Việt Nam.

Trong trường hợp Microsoft vẫn tiếp tục “quên” người dùng Việt Nam, các chuyên gia bảo mật khuyên người dùng nên cập nhật lên Windows 7 hoặc 8. Windows 7 vẫn được nhiều người lựa chọn vì có giao diện và cách hoạt động quen thuộc hơn Windows 8 vốn được tối ưu cho màn hình cảm ứng.

Người dùng sẽ có nhiều việc cần làm sau ngày 8/4

Nếu người dùng Windows XP vẫn tiếp tục sử dụng và không nâng cấp, các lưu ý sau sẽ giúp bạn phần nào tránh được nguy cơ bảo mật:

- Không lên mạng, ngắt kết nối Internet hoặc sử dụng tường lửa với những thiết lập chi tiết để tránh bị thâm nhập qua các lỗi bảo mật của Windows XP, trình duyệt web…

- Luôn để chế độ bảo vệ trong thời gian thực (real-time) cho chương trình anti-virus. Cập nhật cơ sở dữ liệu mới cho phần mềm chống virus để có thể nhận diện và ngăn chặn các loại mã độc mới.

- Khi gắn kết thiết bị lưu trữ USB vào máy, cần quét toàn bộ dữ liệu trên thiết bị trước khi tác động vào chúng. Tránh lây nhiễm virus từ nguồn offline.

Đối với người dùng cá nhân, các rủi ro bảo mật sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến túi tiền, tài khoản trực tuyến và dữ liệu. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của doanh nghiệp còn sử dụng Windows XP sẽ nặng nề hơn rất nhiều, nhất là hệ thống máy thanh toán ATM của các ngân hàng.

Để tránh các nguy cơ từ tin tặc xâm nhập hệ thống và lấy trộm tiền, nhiều ngân hàng trên thế giới đã ký hợp đồng với Microsoft nhằm tiếp tục hỗ trợ ngay cả sau khi công ty kết thúc việc này với người dùng. Tuy chi phí cho việc tiếp tục hỗ trợ rất tốn kém nhưng thay thế mới thậm chí còn tốn hơn rất nhiều. Theo ước tính của Reuters, để mở rộng và nâng cấp lên một nền tảng mới, mỗi ngân hàng ở Anh sẽ tốn riêng tại khu vực từ 50 đến 60 triệu bảng, tương đương khoảng 100 triệu USD.

Ngoài ra một giải pháp khác là chuyển sang dùng hệ điều hành Linux. Theo Gray Taylor, Giám đốc liên minh về tiêu chuẩn công nghệ PCATS cho biết là hiện đã có gần 30% các cửa hàng tiện ích và trạm xăng tại Anh đã chuyển sang nền tảng Linux. “Không khó để chuyển sang một nền tảng mở như Linux, ngay cả từ khía cạnh bảo mật dữ liệu thì Linux cũng cho thấy sự vượt trội hơn so với Windows XP”, ông Taylor nhận định.

Theo vnreview