WHO kêu gọi công chúng hỗ trợ đổi tên bệnh đậu mùa khỉ
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 16/8 đã kêu gọi sự hỗ trợ từ công chúng trong việc đổi tên virus gây bệnh đậu mùa khỉ, theo đó đưa ra một tên gọi ít kỳ thị hơn cho căn bệnh lây lan nhanh này.
Các ban đỏ nổi trên tay một bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ. Ảnh: Shutterstock/TTXVN
Trả lời báo chí, người phát ngôn WHO Fadela Chaib cho hay bệnh đậu mùa ở người đã được đặt tên trước khi có các quy trình tốt nhất hiện nay trong việc đặt tên bệnh. Bà Chaib cho rằng WHO thực sự muốn tìm một tên không gây sự kỳ thị và cơ quan này bắt đầu tiến hành cuộc tham vấn công chúng về việc đổi tên bệnh đậu mùa khỉ thông qua trang web riêng có đường link sau https://icd.who.int/dev11.
Trong nhiều tuần qua, WHO đã lên tiếng lo ngại về tên của virus gây bệnh đậu mùa khỉ, vốn xuất hiện trên toàn thế giới vào tháng 5 vừa qua. Giới chuyên gia cảnh báo rằng tên này có thể gây kỳ thị đối với loài linh trưởng trong khi loài động vật này lại không liên quan nhiều với sự lây lan của bệnh tại châu Phi. Chẳng hạn như mới đây tại Brazil đã có báo cáo về các vụ người dân tấn công khỉ do lo sợ dịch bệnh.
Ngày 13/8 vừa qua, giới chuyên gia đã đồng thuận trong việc đổi tên các biến thể của virus gây bệnh đậu mùa khỉ bằng cách sử dụng chữ số La Mã thay vì khu vực địa lý. Theo đó, chủng virus trước đây được gọi là chủng Congo Basin gây bệnh đậu mùa khỉ đặc hữu ở Trung Phi nay gọi là Chủng I (Clade I), trong khi chủng virus trước đây gọi là chủng Tây Phi nay gọi là Chủng II (Clade II). Chủng II gồm 2 dòng phụ được gọi là Chủng IIa và Chủng IIb, trong đó Chủng IIb là nhóm biến thể chính lưu hành trong đợt bùng phát năm 2022.
Video đang HOT
Giới khoa học đã đặt tên virus gây bệnh đậu mùa khỉ do virus ban đầu được xác định trên những con khỉ vốn được nuôi để nghiên cứu ở Đan Mạch vào năm 1958. Tuy nhiên, bệnh này lại được tìm thấy ở một số loài động vật, chủ yếu là ở loài gặm nhấm.
Bệnh đậu mùa khỉ được phát hiện lần đầu ở người vào năm 1970 tại CHDC Congo và sau đó chủ yếu lây lan tại một số quốc gia Tây và Trung Phi. Nhưng bệnh này bắt đầu bùng phát mạnh vào tháng 5 tại nhiều nước khác vốn không ghi nhận bệnh đậu mùa khỉ là bệnh đặc hữu. Người mắc bệnh có triệu chứng sốt, đau nhức cơ và có các tổn thương da giống mụn nhọt lớn. Bệnh đậu mùa khỉ lây lan nhanh chóng trên thế giới, chủ yếu ở nam giới có quan hệ đồng tính.
Theo thống kê của WHO, toàn thế giới đã ghi nhận trên 31.000 ca mắc bệnh đậu mùa khỉ kể từ đầu năm đến nay và 12 ca tử vong. Ngày 23/7 vừa qua, WHO đã tuyên bố dịch bệnh đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu. Mặc dù virus gây bệnh đậu mùa khỉ có thể lây nhiễm từ động vật sang người, song các chuyên gia của WHO nhấn mạnh sự lây lan toàn cầu gần đây là do tiếp xúc gần với người bệnh.
Bệnh đậu mùa khỉ thử thách tinh thần đoàn kết y tế toàn cầu
Mặc dù hầu hết các ca tử vong do đậu mùa ở khỉ xảy ra ở châu Phi, châu lục này vẫn chưa nhận được bất kỳ loại vaccine nào.
Trong cuộc cạnh tranh giành vaccine đậu mùa khỉ, EU và Mỹ một lần nữa bỏ rơi châu Phi.
Châu Phi là nơi bùng phát bệnh đậu mùa khỉ, nhưng lại đang thiếu vaccine ngừa loại bệnh này. Ảnh: AP
Theo nhận định của trang tin Politico.eu, đang có sự tương đồng giữa đại dịch COVID-19 và sự bùng phát bệnh đậu mùa ở khỉ khi hàng triệu liều vaccine có sẵn trên toàn cầu, nhưng các nước giàu có đã và đang sở hữu phần lớn.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết hiện có khoảng 16 triệu liều vaccine, gọi là MVA-BN, đã được Canada, EU và Mỹ cấp phép sử dụng để chống lại bệnh đậu mùa khỉ, nhưng không có lô hàng nào được phân phát cho người châu Phi.
Kể từ đầu năm, hầu hết trong số hàng chục nghìn trường hợp mắc bệnh đậu mùa ở khỉ đã được báo cáo bên ngoài châu Phi. Nhưng phần lớn các trường hợp tử vong là tại châu lục này, với số liệu mới nhất của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) châu Phi cho thấy hơn 100 người đã chết vì bệnh đậu mùa khỉ trong năm nay ở các nước châu Phi. Bên ngoài châu Phi, chỉ có một số ít người thiệt mạng.
Trong khi người châu Âu có thể đi lại xuyên biên giới để tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ, thì đối với những người sống ở các nước châu Phi như Nigeria và Cộng hòa Dân chủ Congo, nơi bệnh đậu mùa khỉ đang hoành hành, không có khả năng này.
Ahmed Ogwell Ouma, quyền Tổng giám đốc CDC châu Phi nói: "Cho đến nay, chúng tôi chưa nhận được loại vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ nào ở châu Phi, mặc dù chúng tôi tiếp tục hợp tác với các tổ chức liên quan và các đối tác của chúng tôi trên toàn thế giới".
Việc thiếu khả năng tiếp cận vaccine đậu mùa khỉ ở châu Phi đã dẫn đến sự chỉ trích của hàng loạt các nhà hoạt động, những người cho rằng kiến trúc y tế toàn cầu nhằm cho phép phản ứng nhanh trong một cuộc khủng hoảng y tế về cơ bản đã bị phá vỡ.
"Những bất bình đẳng về y tế này không có gì mới. Chúng tôi đã thấy trong nhiều thế hệ, đặc biệt là liên quan đến việc tiếp cận điều trị [HIV], cũng như trong đại dịch COVID-19", Susan Cole, thành viên tại NAM supportsmap, một tổ chức từ thiện của Anh chia sẻ.
Sự tức giận cũng đã xuất hiện. "Phần lớn các trường hợp tử vong do bệnh đậu mùa khỉ là ở châu Phi. Tuy nhiên, lục địa này vẫn là phần duy nhất của thế giới không có liều vaccine nào. Không công bằng!", Giám đốc điều hành Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) Winnie Byanyima viết.
Rolf Sass Srensen, Giám đốc Truyền thông và quan hệ đầu tư của công ty công nghệ sinh học Bavarian Nordic cho biết "phần lớn số vaccine ngừa đậu mùa khỉ (khoảng 12 triệu liều) thuộc về Mỹ (EU và Anh đảm bảo có 160.000 và 130.000 liều)" như một phần của thỏa thuận kéo dài nhiều năm với Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Tiên tiến Y sinh (BARDA). Khi Mỹ yêu cầu, chúng sẽ được đóng vào các lọ và giao hàng, nhưng chúng không thể được bán cho bất kỳ khách hàng nào khác.
Trong khi đó, WHO yêu cầu các quốc gia có vaccine đậu mùa chia sẻ với những quốc gia không có vaccine. Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói: "Chúng ta phải đảm bảo việc tiếp cận công bằng với vaccine cho tất cả các cá nhân và cộng đồng bị ảnh hưởng bởi bệnh đậu mùa khỉ ở tất cả các quốc gia, ở tất cả các khu vực". Nhưng điều đó đã không xảy ra, bất chấp những sai lầm từ đại dịch COVID-19.
WHO: Chưa cần thiết tiêm vaccine đại trà phòng chống bệnh đậu mùa khỉ Ngày 15/8, Tiến sỹ Rosamund Lewis, chuyên gia phụ trách ứng phó với các bệnh đậu mùa trong chương trình khẩn cấp của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tuyên bố tổ chức này chưa thấy cần thiết phải tiêm phòng đại trà ngay lập tức phòng chống bệnh đậu mùa khỉ. Nhân viên y tế tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa...