WHO cảnh báo hơn 8.500 vụ tấn công vào hệ thống y tế toàn cầu kể từ năm 2018

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) báo động đã có hơn 8.500 vụ tấn công nhằm vào cơ sở y tế và nhân viên y tế tại 22 quốc gia và vùng lãnh thổ kể từ năm 2018, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và đẩy hệ thống y tế nhiều nơi vào tình trạng nguy cấp.

Trụ sở Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Geneva, Thụy Sĩ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo WHO ngày 6/6, các vụ tấn công đã khiến ít nhất 3.800 người thiệt mạng và hơn 6.200 người bị thương trong vòng sáu năm qua. Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhận định xu hướng này đang trở thành “trạng thái bình thường mới” trong các cuộc xung đột vũ trang hiện nay.

Phát biểu tại phiên họp Nhóm Quản lý cấp cao của Liên hợp quốc về bảo vệ chăm sóc y tế trong xung đột ngày 5/6 tại Geneva, ông Tedros nhấn mạnh tần suất, quy mô và mức độ nghiêm trọng của các vụ tấn công nhắm vào hệ thống y tế đã gia tăng đáng kể trong ba năm gần đây.

Tại Dải Gaza , WHO ghi nhận 720 vụ tấn công kể từ khi giao tranh bùng phát, làm 917 người chết và 1.406 người bị thương. Trong số 156 trung tâm y tế ban đầu, chỉ còn 63 hoạt động một phần, trong khi 20/36 bệnh viện còn khả năng vận hành hạn chế. Hai bệnh viện lớn nhất ở Khan Yunis là Trung tâm Y tế Nasser và Bệnh viện Al-Amal đã vượt quá công suất và đứng trước nguy cơ đóng cửa.

Tại Ukraine, chỉ riêng năm 2025, WHO ghi nhận 212 vụ tấn công cùng 5 vụ tại Nga, gây tổng cộng 5 người thiệt mạng và 57 người bị thương. Tại Sudan , trong tháng 5 đã xảy ra 6 vụ tấn công, làm 313 người chết và 74 người bị thương. WHO cho biết các vụ việc này có thể bao gồm cả đánh bom cơ sở y tế, đe dọa nhân viên y tế, phong tỏa tiếp cận dịch vụ, hoặc các hành vi sai lệch do thông tin giả về dịch bệnh.

WHO nhận định các vụ tấn công không chỉ gây thiệt hại về nhân mạng mà còn phá hủy hạ tầng y tế như bệnh viện, xe cứu thương và làm suy giảm tinh thần của cộng đồng – trong một số trường hợp, chính điều đó trở thành mục tiêu của các bên xung đột. Một nghiên cứu tại Cameroon cho thấy những vụ việc này để lại ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng, khiến nhiều nhân viên y tế mất khả năng làm việc trong thời gian dài, có thể kéo dài tới sáu tháng.

Tổ chức này khẳng định các hành vi tấn công hệ thống y tế là vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, có thể cấu thành tội ác chiến tranh hoặc tội ác chống lại loài người. Tuy nhiên, các vụ việc vẫn xảy ra thường xuyên mà không ai bị truy cứu trách nhiệm.

Tổng Giám đốc WHO kêu gọi cần có cách tiếp cận hệ thống và mang tính tập thể để hiểu rõ, ngăn chặn và xử lý hiệu quả các vụ tấn công, đồng thời đề cao vai trò của cộng đồng và thúc đẩy trách nhiệm giải trình đối với các hành vi vi phạm. Ông kết luận: “Liều thuốc tốt nhất là hòa bình. Khi các cuộc xung đột chấm dứt, các vụ tấn công nhằm vào ngành y tế cũng sẽ chấm dứt.”