‘Whiplash’ và cái giá cho sự vĩ đại

Câu chuyện về chàng sinh viên chơi trống nhạc jazz cùng người thầy bạo ngược của cậu khiến người xem đặt ra không ít câu hỏi về cái giá thực sự để vươn đến sự hoàn hảo.

“Anh muốn trở thành một người vĩ đại”. Đó là lý do mà Andrew Neyman ( Miles Teller) chia tay cô bạn Nicole sau khi họ mới hẹn hò nhau được chưa lâu. Mới trước đó hơn một tháng, Andrew là chàng sinh viên chân ướt chân ráo tại Nhạc viện Shaffer, nơi được cho là đào tạo ra những nhạc công hàng đầu thành phố New York, nước Mỹ. Là một người chơi trống thể loại nhạc jazz, Andrew mơ một ngày sẽ có thể trở thành huyền thoại, sánh ngang với Buddy Rich.

Lọt vào mắt xanh của thầy Terrence Fletcher hóa ra là cơn ác mộng đối với cậu sinh viên năm đầu Andrew Neyman.

Ước mơ của Andrew Neyman không phải là không có cơ sở bởi cậu sở hữu thực tài chơi trống. Một cuộc gặp tình cờ với thầy giáo Terrence Fletcher ( J.K. Simmons) mau chóng đưa cậu đến với ban nhạc danh giá nhất ngôi trường. Tuy nhiên, đó lại mở đầu cho chuỗi ác mộng dành cho Andrew khi thầy Fletcher vốn là người luôn đòi hỏi ở các sinh viên của ông sự hoàn hảo tối đa.

Lấy nhạc jazz làm chủ đạo, tuy nhiên Whiplash lại là câu chuyện xoay quanh mối quan hệ giữa Andrew và Terrence, qua đó đặt ra câu hỏi về cái giá của sự hoàn hảo, cũng như những giới hạn để con người có thể vươn tới sự vĩ đại trong nghệ thuật nói chung. Điều này phần nào khiến nhiều khán giả khi theo dõi Whiplash có thể liên tưởng đến bộ phim Black Swan của đạo diễn Darren Aronofsky năm 2010.

Andrew Neyman khi mới tới Nhạc viện Shaffer có chút gì đó còn bối rối, bỡ ngỡ nhưng bỗng trở nên tự tin hơn hẳn sau khi lọt vào mắt xanh của thầy Terrence. Liệu có gì đáng lo khi thầy Terrence tỏ ra khá quan tâm và tỏ ra tương đối nhã nhặn với cậu trong những buổi gặp chớp nhoáng? Nhưng ở trong phòng tập âm nhạc, mọi chuyện xoay chuyển 180 độ. Người thầy giáo có mái đầu trọc sẵn sàng buông những lời sỉ vả khủng khiếp nhất, lấy những bí mật trong cuộc sống riêng tư mà Andrew vừa mới chia sẻ để hạ nhục cậu trước cả ban nhạc, quăng cả ghế vào đầu và tát vào mặt Andrew chỉ bởi cậu chơi sai nhịp, trong lần đầu tiên chơi cùng ban nhạc.

Thầy giáo Terrence Fletcher sẵn sàng “khủng bố” học sinh theo cách tàn ác nhất.

Xuyên suốt bộ phim, khán giả được chứng kiến Terrence nhiều lần “khủng bố” học sinh của ông một cách kinh hoàng. Lý do của điều đó? Theo ông, công việc của một người chỉ huy kiêm thầy giáo không chỉ là dạy dỗ, giữ nhịp cho cả ban mà là đẩy các thành viên vượt xa hơn giới hạn của họ. Chỉ có làm như vậy, thế giới mới được chứng kiến những Louis Armstrong hay Charlie Parker mới, trong thời đại nhạc jazz đang chết dần chết mòn bởi thứ nhạc dễ dãi đang được bật trong các quán cà phê Starbucks.

Cũng theo Terrence Fletcher, hai từ nguy hiểm nhất trong tiếng Anh là “good job” (tạm dịch: làm tốt lắm). Nếu các sinh viên của ông hàng ngày liên tục nhận được nó thì họ sẽ không bao giờ có ý chí tiến thủ. Với Fletcher, đây là niềm tin mạnh mẽ bên trong người thầy giáo. Ông thú nhận mình không thích hành hạ sinh viên, nhưng luôn sẵn sàng làm tất cả mọi thứ để theo đuổi cái niềm tin đó.

Thầy Fletcher càng khắc nghiệt thì Neyman càng cố gắng, tới mức máu đã đổ trên dàn trống của cậu.

Trong hơn 100 phút của Whiplash, khán giả theo chân Andrew Neyman, trải nghiệm sự thay đổi và trưởng thành bên trong con người cậu sau cuộc gặp gỡ định mệnh với Terrence Fletcher. Vốn là một người cô độc, ít bạn bè và có chút gì đó lập dị, cậu càng trở nên cô lập và hà khắc với bản thân hơn để miệt mài luyện tập, sao cho có thể làm vừa lòng thầy Fletcher và giữ được vị trí trong ban nhạc. Điển hình như chuyện cậu sẵn sàng chia tay bạn gái, bảo vệ tình yêu với nhạc jazz trong một bữa ăn gia đình với các người bà con… Trên hết còn là niềm tin vào sự vĩ đại của cậu. Với Andrew, nếu người nghệ sĩ chết ở tuổi 36 vì nghiện ngập nhưng vẫn còn được nhắc tới trên bàn ăn 50 năm sau, thì đó chính là một nhân vật vĩ đại.

Khi niềm tin của Terrence và Neyman đụng độ, lẽ ra những thử thách sẽ mau chóng bị phá vỡ. Nhưng không hề! Không biết bao lần máu đã đổ trên dàn trống và dùi trống của Neyman, nhưng cậu vẫn chưa thể được chấp nhận. Thậm chí, cậu sinh viên trẻ suýt chút nữa phải đánh đổi cả mạng sống nhưng vẫn chỉ là một kẻ thất bại trong mắt của người thầy giáo bạo ngược.

Là một tác phẩm độc lập, mọi thứ trong Whiplash tương đối tối giản. Câu chuyện chỉ xoay quanh chủ yếu hai nhân vật Andrew và Terrence, bối cảnh phim cũng tối giản và không có gì quá đặc biệt. Ngay cả phần nhạc phim cũng tối giản khi chỉ chủ yếu sử dụng hai bản nhạc Whiplash vàCaravan. Điều này có thể khiến những người hâm mộ nhạc jazz phần nào thất vọng khi xem phim.

Câu chuyện của hai thầy trò đặt ra không ít câu hỏi cho người xem về cái giá để vươn tới sự hoàn hảo trong nghệ thuật.

Với những sự tối giản như thế, gánh nặng đè lên vai hai diễn viên Miles Teller và J.K. Simmons trong hai vai chính. Tuy nhiên, cả hai đã xuất sắc hóa thân thành những nhân vật đầy ám ảnh trong câu chuyện, đặc biệt là J.K. Simmons trong vai người thầy Terrence Fletcher. Xuất hiện ngay trong trường đoạn đầu tiên, Miles Teller với áo trắng, J.K. Simmons với một “cây đen” như báo trước về hai tuyến nhân vật đối lập của câu chuyện sắp sửa diễn ra. Sau đó, cứ mỗi lần xuất hiện trên màn ảnh, J.K. Simmons luôn vận bộ đồ đen từ trong ra ngoài, khiến không khí xung quanh ông như đặc quánh, ngột ngạt thông qua những lời nói khó nghe, những cơn giận dữ không biết bao giờ mới chấm dứt. Ngoài ra, không khí căng thẳng cũng được tôn lên qua những cảnh quay cận mặt nhân vật: gương mặt Andrew nhăn nhó vì đau đớn, máu chảy trên tay nhưng vẫn phải cố gắng giữ nhịp trống; gương mặt Terrence hò hét văng cả nước miếng khi sỉ vả học trò… là những hình ảnh hết sức đáng nhớ của bộ phim.

Có lẽ sẽ không nhiều người đồng tình với cách thức mà Terrence Fletcher dạy dỗ, thúc ép học trò của ông; cũng như cảm thấy xót thương cho một Andrew Neyman bị cuốn theo nỗi ám ảnh về sự hoàn hảo của người thầy. Nhưng trong trường đoạn cuối cùng của bộ phim, Andrew Neyman đem đến một màn trình diễn tuyệt hảo, khiến toàn bộ khán phòng như muốn nổ tung. Phải chăng những cơn giận dữ và sỉ vả trong thời gian tập luyện của Terrence rốt cuộc cũng trở nên hiệu nghiệm, tạo ra được một huyền thoại âm nhạc mới? Và phải chăng người xem đang tung hô cho thành quả của chúng sau tất cả những gì được chứng kiến? Trong một năm mà cái ác lên ngôi trên màn ảnh rộng, sau khi Amy Dunne của Gone Girlkhiến người xem khiếp sợ xen lẫn thán phục; Lou Bloom củaNightcrawler khiến người xem phải ghê tởm; thì Terrence Fletcher củaWhiplash hẳn sẽ khiến người xem phải đặt ra rất nhiều suy ngẫm, về cái giá thực sự để vươn tới sự hoàn hảo và vĩ đại trong nghệ thuật.

Trailer bộ phim ‘Whiplash’

Whiplash là bộ phim từng giành cả giải thưởng của khán giả lẫn giám khảo tại Liên hoan phim độc lập Sundance năm 2014. Phim lọt vào rất nhiều danh sách top ten phim 2014 do các nhà phê bình bầu chọn. Bản thân J.K. Simmons hiện đang nhận được đề cử tại giải thưởng Quả cầu vàng ở hạng mục Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất.

Theo Zing