Vùng thủ đô nước Pháp đối mặt với thách thức từ làn sóng xe đạp đô thị

Theo phóng viên TTXVN tại Paris, từ sau đại dịch COVID-19, xe đạp ngày càng chiếm vị trí quan trọng trong đời sống giao thông của người dân vùng thủ đô Ile-de-France của nước Pháp.

Các thị trưởng địa phương buộc phải thích ứng với xu thế này thông qua việc mở rộng hạ tầng và tổ chức không gian đô thị phù hợp, trong khi vẫn phải đối mặt với hạn chế ngân sách .

Số lượng người đi xe đạp ở Paris tăng mạnh. Ảnh: Wanderlustcrew

Theo Viện Quy hoạch Đô thị Paris (Apur), trong vòng 20 năm qua, số chuyến đi bằng xe đạp tại vùng Ile-de-France đã tăng gấp 4 lần, còn chiều dài các tuyến đường dành riêng cho xe đạp đã đạt 4.300 km, tăng gấp 3 lần so với 7 năm trước. Xu hướng này, được thúc đẩy do đại dịch và các tiến bộ công nghệ, đã khiến nhiều đô thị trong vùng đầu tư mạnh vào đường xe đạp, bãi đỗ chuyên dụng, hệ thống xe đạp công cộng và các chương trình đào tạo an toàn giao thông .

Thủ đô Paris là địa phương dẫn đầu với 180 km đường xe đạp mới được triển khai từ năm 2021. Thành phố Charenton-le-Pont (tỉnh Val-de-Marne) đã mở hơn 10 km đường, trong khi thành phố Massy (tỉnh Essonne) lắp đặt bãi đỗ xe đạp tại các khu nhà ở xã hội . Ông Louis Belenfant, Giám đốc Hiệp hội “Vélo Ile-de-France”, nhận xét: “Sự tiến bộ diễn ra ở khắp nơi, dù vẫn có những đô thị đầu tư hạn chế hơn”.

Ảnh hưởng từ chính sách trên của thủ đô Paris cũng lan tỏa mạnh, đặc biệt trong các đô thị vùng ven. Thị trưởng của Charenton-le-Pont, ông Hervé Gicquel, cho biết khoảng 15 – 20% các hình thức di chuyển mới tại địa phương có liên quan đến xe đạp hoặc kết hợp với phương tiện công cộng. Tại Massy, Thị trưởng Nicolas Samsoen thừa nhận “thói quen đi lại đã thay đổi khi ô tô không còn là lựa chọn hiển nhiên như trước”.

Khoảng 40% người đi xe đạp cũng sở hữu thẻ giao thông công cộng và 58% có xe cơ giới, cho thấy xu hướng kết hợp nhiều phương tiện di chuyển. Theo bà Pauline Chazal, chuyên gia về di chuyển và hậu cần của Apur, việc mở rộng mạng lưới giao thông công cộng Grand Paris Express đang thúc đẩy thêm nhu cầu lắp đặt khu vực đỗ xe đạp an toàn quanh các ga tàu, với hệ thống khóa, bãi gửi và trụ móc cố định.

Song song đó, sự gia tăng nhanh chóng của người đi xe đạp cũng làm bộc lộ những căng thẳng trong không gian đô thị. Năm 2024, vùng Ile-de-France ghi nhận 18 trường hợp thiệt mạng do tai nạn xe đạp. Ông Belenfant cho rằng việc quy hoạch làn đường riêng biệt là “giải pháp căn bản cho an toàn”, trong khi Hiệp hội Xe đạp vùng thủ đô “Vélo Ile-de-France” lo ngại “xe đạp đang xâm lấn không gian công cộng” và kêu gọi hạn chế lưu thông ở những khu vực đông người, như sân ga.

Để tăng mức độ chấp nhận của người dân, Thị trưởng Massy Nicolas Samsoen nhấn mạnh cần có sự giáo dục và truyền thông. Ông thường xuyên xuất hiện trong các video khuyến khích người dân đi xe đạp. Theo giới quan sát, chủ đề giao thông xanh sẽ là một trong những trọng tâm của chiến dịch bầu cử đô thị Pháp diễn ra ngày 15 và 22/3/2026.

Tuy nhiên, mở rộng hạ tầng xe đạp đòi hỏi chi phí đáng kể. Các địa phương đang trông cậy vào cơ chế đồng tài trợ giữa thành phố, vùng, tỉnh và Nhà nước. Tại Charenton-le-Pont, dự án đường xe đạp chính trên phố của Paris có tổng vốn đầu tư 3 triệu euro, trong đó thành phố chỉ chịu phần nhỏ, tỉnh đóng góp 20% và phần còn lại được vùng Ile-de-France, chính quyền đô thị Paris và Nhà nước hỗ trợ. Tuy nhiên, tình hình tài chính địa phương đang gặp khó có thể sẽ ảnh hưởng đến khả năng duy trì nguồn đầu tư này trong những năm tới.