“Vùng đất thiêng” trong khu rừng lim

Ít ai ngờ chỉ cách Hà Nội gần 100 cây số, tại vùng An Lạc, huyện Chí Linh (Hải Dương) lại có một khu rừng lim ngàn năm tuổi. Những truyền thuyết lịch sử của vùng đất đã gắn với rừng lim khiến khu rừng không chỉ là nơi để du khách bốn phương đến tham quan, ngắm cảnh, mà còn trở thành “ vùng đất thiêng” trong lòng người dân địa phương.

Kỳ thú rừng ngàn tuổi

Khu rừng còn có tên là rừng lim đền Cao, hiện còn hàng chục gốc lim cổ thụ, mỗi gốc mang một hình thế nhuốm vẻ rêu phong thời gian. Rừng lim đền Cao có từ bao giờ, người cao tuổi nhất làng cũng không nhớ được. Chỉ nghe các cụ truyền nhau, nó có từ lâu lắm rồi. Cụ Dương Văn Luyện, một người dân địa phương cho biết: “Từ khi tôi còn là đứa trẻ con chăn trâu, cắt cỏ đã thấy rừng lim cổ thụ thế này. Hỏi bố tôi, ông nội tôi thì mọi người đều nói nhiều đời trước người ta đã thấy rừng lim cổ thụ như thế”.

Có người cho rằng, tuổi của rừng lim có thể đạt 300 – 400 năm nhưng có cụ già khẳng định, rừng lim có đến 800 – 900 năm tuổi. Theo nhận định của một nhà sử học, rừng lim có thể được trồng vào thời Tiền Lê.

Cũng có thông tin cho rằng 54 cây lim còn sót lại trong khu rừng hôm nay là một phần của rừng lim trước kia trải rộng đến tận phía Quảng Ninh. Sở dĩ có nhận định này vì hiện nay, ở khu vực huyện Yên Hưng (tỉnh Quảng Ninh, cách đó hàng chục km) còn có 2 cây lim rừng cổ thụ cùng họ với những cây cổ thụ trong rừng lim đền Cao. Nhiều người già cho rằng 2 cây đó trước từng thuộc vào rừng lim. Và rất có thể, đây là “hậu duệ” của rừng lim mà Ngô Quyền sai quân chặt cây, vót nhọn đầu rồi bọc sắt cắm xuống cửa sông Bạch Đằng làm nên chiến thắng lịch sử đánh tan quân Nam Hán năm 938…

Giải mã “đền thiêng”

Khu rừng nổi tiếng không chỉ vì những cây gỗ ngàn năm tuổi, mà còn được nhiều người biết đến vì ngôi đền tọa lạc trong khu vực. Bước qua 113 bậc tam cấp, người ta sẽ đặt chân lên ngôi đền cổ kính, thấp thoáng trong vẻ u tịch của rừng Lim. Đền Cao tọa lạc trên đỉnh núi Thiên Bồng thuộc dãy núi Voi, trước mặt là dòng Nguyệt Giang mềm mại uốn lượn ôm ấp trọn vùng đất này. Theo truyền thuyết, đó là vùng đất thiêng, nơi tụ hội của 99 ngọn núi lớn nhỏ.

Trong tâm trí của người dân địa phương, đền Cao là một ngôi đền thiêng. Cụ Dương Văn Luyện (80 tuổi), Trưởng ban khánh tiết đền Cao cho biết: Ngày xưa, đền Cao chỉ là một ngôi cổ miếu nhưng theo quan niệm của người địa phương, đền là nơi linh thiêng vì lưu giữ các sắc phong liên quan đến 5 vị tướng người địa phương ngày xưa.

Voi đá trước cửa đền Cao trên núi Thiên Bồng

Ngôi đền càng trở nên bí ẩn hơn khi người ta chỉ biết thông tin đến thế, chứ không biết đền là nơi thờ phụng ai. “Vì lời nguyền giữ “bí mật” nên khi khấn, chỉ được lẩm nhẩm gọi các ngài là “bề trên”, là “đại vương”, chứ tuyệt nhiên không một ai biết sự tích và tên tuổi của các “ngài”", cụ Diệm nói.

Bí mật đã được tiết lộ khi năm 1988, cụ Dương Văn Diệm, thủ nhang trưởng ban khánh tiết mới họp bàn với các cụ già trong làng, quyết định mở các sắc phong đã được đời nối đời lưu giữ trong cung cấm. Khi đó, ngôi đền mới được xếp hạng Di tích lịch sử và một phần thân thế của các danh tướng được thờ phụng trong đền được hé lộ.

Theo đó, truyền thuyết cho rằng vào thời Đinh, có hai vợ chồng họ Vương sống với nhau đã lâu nhưng chưa có con. Khi đến vùng đất An Lạc ngày nay, ông bà thấy đây là một vùng đất bình yên, thuần hậu, nên đã ở lại sinh cơ lập và sinh được 5 người con. 5 người con lớn lên học hành binh thư chữ nghĩa rất tinh thông. Năm 981, quân Tống xâm lấn bờ cõi nước ta. Nhà vua truyền hịch đi khắp nơi tìm người hiền tài ra phò vua giúp nước. Lúc này, năm người con họ Vương đang có tang cha mẹ nên không dám về triều ứng thí. Đến khi nhà Vua đem quân đi đánh giặc qua vùng này, đã cho lập đồn trại đóng quân tại đây và chiêu dụng năm chị em. Khi ấy, 5 vị tướng cầm quân, giáp chiến một trận cực kì ác liệt. Quân giặc thua to. Chưa nhận tiệc khao mừng thì 5 ngài đều thăng hoá về trời. Nhân dân kéo đến xem thì đã thấy mối đất đùn thành những ngôi mộ lớn liền lập đền hương khói. Đền có từ ngày ấy.

“Báu vật” vùng An Lạc

Có lẽ vì tấm lòng tri ân với người xưa giúp nước nên người dân địa phương đã “thần thoại hóa” những câu chuyện xung quanh khu rừng và ngôi đền này. Rừng được “nhân cách hóa” như người thật.

Trong câu chuyện với chúng tôi, nhiều người dân kể lại những tình huống thực hư mờ ảo về “vùng đất thiêng”. Nào là thời chiến tranh chống Pháp, đất An Lạc cũng từng chịu nhiều trận càn của giặc, hàng trăm quả đại bác, hàng chục tấn bom, phá tan hoang làng xóm nhưng không quả nào rơi vào ngôi đền và rừng lim. Rồi đến thời máy bay Mĩ ném bom miền Bắc, có 8 quả bom trút xuống khu vực đền nhưng đều rơi ra đồng bãi…

Thực hư về “rừng thiêng” như thế nào chưa rõ, nhưng theo một người già ở làng, cánh rừng lim nhờ đó không bị người ta xâm hại, dù gỗ lim có giá thuộc loại cao ngất ngưởng trên thị trường. Thời bao cấp, một số cán bộ xã định khai thác rừng lim đóng bàn, ghế. Khi các cụ trong thôn phát hiện ra, họ cử người ôm từng gốc cây để ngăn cản. Các cụ tuyên bố: “Có cưa thì cưa vào chúng tôi, chứ không được động đến rừng lim”.

Cụ Dương Thị Phu cho hay: “Thậm chí, đến cả củi khô rụng trong rừng, cho cũng không ai lấy, bán không ai mua, nhà đền phải nhặt bó thành bó rồi đốt ở đền”. Và như thế, rừng lim ngàn tuổi đã trở thành một “báu vật” của người địa phương.

VGT(Theo Đời sống & Pháp luật)