Vùng ADIZ: Trung Quốc lên giọng với Nhật, dò ý Mỹ

Trung Quốc nói rằng, Nhật Bản đã cố tình chính trị hóa các vấn đề liên quan, điều này không có lợi cho sự hợp tác giữa 2 nước.

Chỉ trích Nhật, rụt rè với Mỹ

Ngày 2/12, Trung Quốc chỉ trích Nhật Bản đã không tuân thủ yêu cầu là phải thông báo cho nước này khi máy bay bay qua Vùng nhận diện phòng không ( ADIZ ) mà Bắc Kinh vừa thiết lập trên biển Hoa Đông.

Trước đó, ngày 1/12, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết, nước này sẽ không thông báo cho Trung Quốc khi bay qua ADIZ mà Bắc Kinh thiết lập.

Phát biểu tại cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi đã chỉ trích động thái này của Nhật Bản.

Ông Hồng Lỗi nói: “Nhật Bản đã cố tình chính trị hóa các vấn đề liên quan. Điều này không có lợi cho sự hợp tác trong lĩnh vực hàng không dân sự giữa hai nước. Chúng tôi hy vọng, Nhật Bản sẽ chấm dứt hành động sai lầm này đồng thời chấm dứt các chỉ trích vô lý của mình”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc

Thủ tướng Nhật Bản cũng cho biết, Tokyo quyết tâm bảo vệ lãnh thổ, vùng biển và vùng trời của mình, đồng thời tiếp tục yêu cầu Trung Quốc xóa bỏ ADIZ mới công bố.

Tuy nhiên, xét cho cùng, hành động của Mỹ mới thể hiện rõ việc thách thức Trung Quốc trong vùng nóng nước này vừa lập.

Cụ thể, Washington đã điều 2 máy bay B-52 bay vào ADIZ vào ngày 25/11 và tuyên bố sẽ không thực hiện những quy tắc mà Bắc Kinh đề ra ở khu vực này.

Lại tiếp tục thách thức Trung Quốc, ngày 1/12 Washington đã triển khai chiếc máy bay tuần tra hiện đại P-8 Poseidon đầu tiên tới vùng biển Hoa Đông để tăng cường khả năng săn tàu ngầm và các tàu thuyền khác trên các vùng biển gần Trung Quốc.

Tổng cộng 6 chiếc P-8 Poseidon sẽ được chuyển giao cho căn cứ không quân Kadena trên đảo Okinawa của Nhật Bản trong tháng này.

Phát ngôn viên của Hải quân Mỹ cho hay, nhiệm vụ của các máy bay này là tuần tra vùng biển phía Tây các hòn đảo chính của Nhật Bản. P-8 Poseidon sở hữu hệ thống radar tối tân nhất hiện nay cùng với ngư lôi và tên lửa chống ngầm, chống hạm. Nó có thể bay với quãng đường xa hơn và thời gian hoạt động dài hơn máy bay P-3 Orion kỳ cựu.

Máy bay P-8 Poseidon (trái) bay cạnh chiếc P-3 Orion trong một cuộc diễn tập

Sự triển khai này diễn ra trước chuyến thăm Nhật Bản của Phó Tổng thống Joe Biden một ngày.

Bất chấp sự cảnh báo của Trung Quốc trước việc các nước phải khai báo lịch trình bay vào vùng ADIZ, Mỹ ngày càng lộ rõ sự thách thức và làm tới những điều trước đó mình đã tuyên bố là bảo vệ đồng minh.

Tuy nhiên, đáp lại, phản ứng của Trung Quốc được cho là khá yếu ớt.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Cảnh Nhạn Sinh nói: “Quân đội Trung Quốc đã giám sát toàn bộ diễn biến, tiến hành nhận dạng kịp thời và xác định chủng loại máy bay của Mỹ. Trung Quốc có năng lực kiểm soát không phận này một cách hiệu quả”. Ngoài tuyên bố trên, Trung Quốc không đưa ra phản ứng gay gắt nào.

Trung Quốc muốn đàm phán với Mỹ?

Ngày 1/12, Phó tổng thống Mỹ Joe Biden đã chính thức lên đường công du châu Á. Trong khi hợp tác kinh tế Mỹ – Trung và các thỏa thuận thương mại là vấn đề trọng tâm, căng thẳng trên biển Hoa Đông mới đây dự kiến sẽ bao trùm tất cả.

Theo thông báo của Nhà Trắng, trong chuyến thăm, ông Biden sẽ dừng chân tại Bắc Kinh và nêu bật “những vấn đề gây lo ngại, bao gồm cả căng thẳng trong khu vực”.

Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden

“Tôi không cho rằng chúng ta có thể xem nhẹ tầm quan trọng của vấn đề này”, Thomas Knig, một điều phối viên chương trình Trung Quốc tại Hội đồng châu Âu về quan hệ đối ngoại khẳng định.

“Lần đầu tiên Trung Quốc đã đối đầu với Mỹ trong khu vực. Trung Quốc đã nhận ra rằng giờ họ đã là một phần của cuộc chơi, và họ sẽ thử sức tại các vùng biển như họ từng làm trước đây”.

Knig tin rằng Bắc Kinh đã tính toán sai trong bước đi mới nhất. “Chắc chắn rằng họ đã không ngờ đến những phản ứng như thế này từ một chính quyền Washington vốn thường tỏ ra xã giao”, ông Konig nói.

“Tôi cũng thấy ngạc nhiên, bởi Mỹ trước đây thường nói rằng quần đảo Senkaku là vấn đề trong khu vực. Nhưng cá nhân tôi thì cho rằng Mỹ đã có bước đi đúng, bởi vùng nhận diện phòng không này có thể trở thành thách thức với các lợi ích của Mỹ trong khu vực. Nhưng cũng có thể với người khác thì phản ứng của Mỹ là vô trách nhiệm, bởi những máy bay đó có thể đã bị bắn hạ”.

Đối với Trung Quốc, chuyên gia này tin rằng: “Họ không thực sự hiểu rõ mình muốn gì khi thành lập vùng nhận diện phòng không đó. Còn tôi tin rằng nó đã tạo ra tác dụng ngược. Đó thực sự là một động thái thiếu chín chắn bởi nó quá quyết liệt”.

Nhưng những sự vụng về dường như là không thể tránh khỏi trong bối cảnh Trung Quốc mới chỉ vừa triển khai chính sách đối ngoại quyết đoán hơn. Knig nghĩ rằng những vụ việc như trên là dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự thay đổi trong quá trình trở nên quyết đoán hơn của Trung Quốc.

“Trung Quốc vẫn đang tiếp tục hoài nghi rằng Mỹ đang bao vây họ, còn Mỹ thì nghi ngờ rằng mục tiêu cuối cùng của Trung Quốc là khu vực châu Á – Thái Bình Dương”, chuyên gia về Trung Quốc Rod Wye, đến từ cơ quan nghiên cứu Chatham House của Anh cho biết.

Mặt khác, cả hai bên đều mong muốn duy trì mối quan hệ kinh tế tốt đẹp. Do đó, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đôi khi có vẻ hơi kỳ cục. Dù sao Trung Quốc cũng đang có kế hoạch tham gia vào một cuộc tập trận lớn trên Thái Bình Dương, cùng hải quân Mỹ và các đồng minh của Mỹ trong khu vực vào năm 2014.

Theo Đất Việt