Vụ khách hàng mất nửa tỷ đồng: “Giật mình” công nghệ ngân hàng

Nửa tỷ đồng của khách hàng trong tài khoản Vietcombank bốc hơi trong khi chủ tài khoản không thực hiện giao dịch, dấy lên nỗi lo ngại về giao dịch ngân hàng trực tuyến .

Lo ngại càng có tính dây chuyền khi trước đó là vụ Hacker truy cập hệ thống VietnamAirlines và một số website quan trọng khác…

Mất tiền ở Vietcombank: Vì sao khủng hoảng?

Sự cố xảy ra tại Vietcombank đã hé lộ những lỗ hổng bảo mật của ngân hàng, gây chú ý nhất trên từ trước đến nay, gây khủng hoảng tâm lí người dùng cũng như khủng hoảng truyền thông đối với chính Vietcombank. Gắn với đó là nỗi e ngại các dịch vụ sử dụng công nghệ (trực tuyến) của các đơn vị này. Nguyên do là bởi:

Thứ nhất, vụ khách hàng mất tiền này có trị giá khá lớn: 500 triệu đồng trong tài khoản được chuyển đến tài khoản lạ (dù Vietcombank đã kịp khoanh 300 triệu đồng).

Thứ hai, phản ứng ban đầu của Vietcombank khi đổ lỗi cho khách hàng khiến ngân hàng “mất điểm” trong ứng xử , đẩy vụ việc đi xa hơn. Quan ngại nhất là khiến các thượng đế đang có tiền tại tài khoản Vietcombank lo lắng rằng họ sẽ không được bảo vệ tài sản của mình nếu tiền mất không lý do và không do lỗi ngân hàng. Dù đến thời điểm này Vietcombank đã có phát ngôn “sửa sai” để khách hàng yên tâm, nhưng sự bất an của người dùng cũng không thể một sớm một chiều mất đi. Nhiều người dùng cho biết họ đang muốn xem lại các điều khoản quy định, thỏa thuận của các nhà băng, đặc biệt về quyền lợi bảo vệ tài sản của họ khi có mở tài khoản ở các ngân hàng nói chung.

Thứ ba, Vietcombank là ngân hàng lớn, được sự hỗ trợ từ đối tác Nhật với tư cách cổ đông chiến lược , mà người Nhật, công nghệ Nhật, năng lực quản trị Nhật…đối với thị trường VN xét về tâm lí vẫn là một thước đo chuẩn mực, xếp hạng cao cấp cỡ “premium”. Về mặt định hướng Vietcombank là ngân hàng nằm trong Top đầu các ngân hàng được chọn để thí điểm áp dụng chuẩn Basel II. Đây cũng là ngân hàng duy nhất đang áp dụng chuẩn mực phân loại nợ xấu quốc tế. Nói thế nào thì một ngân hàng lớn như vậy, khi xuất hiện vụ việc liên quan đến công nghệ và bảo mật/ bảo vệ tài sản khách hàng, tác động đến thị trường sẽ diễn ra theo dạng rộng với suy diễn tâm lí: Ông lớn còn vậy, những ngân hàng nhỏ thì sao?

Công nghệ ngân hàng: Yếu nền tảng thay thiếu chất quản trị?

Trong một hội thảo về công nghệ ngân hàng hồi đầu năm 2016, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế khẳng định, xét về mặt công nghệ, các ngân hàng Việt nói chung đã có những nỗ lực nhất định, mạnh dạn đầu tư và cập nhật xu hướng. Tuy nhiên, mức độ đầu tư cho công nghệ tính trên tổng mức đầu tư vẫn chưa cao, chỉ chiếm 5% trên tổng danh mục đầu tư. Ông Lực dẫn ra mức chi phí cho công nghệ ngân hàng của một số quốc gia, ví dụ Singapore mỗi năm bỏ ra 200 triệu USD để nâng cấp hệ thống và con số này lên đến 7,3 tỷ USD một năm đối với các nước thuộc khu vực châu Á Thái Bình Dương. Trong khi đó, thống kê của các chuyên gia dựa trên nguồn số liệu được tổng hợp dựa trên báo cáo của 13 ngân hàng thương mại và 2 trường đại học trong hệ thống ngân hàng, chưa kể dự án đầu tư FSMINS của NHNN 70 triệu USD, tổng mức đầu tư cho công nghệ của hệ thống ngân hàng Việt năm 2015 chỉ ở mức 2.550 tỷ đồng.

Ông Phạm Xuân Hoè – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược ngân hàng cho biết ở các ngân hàng quy mô nhỏ, việc thiếu vốn còn có thể dẫn đến đầu tư công nghệ thấp (chi phí thấp), khi đó hiệu suất sử dụng nguồn lực – một phần đầu tư chiếm tỷ suất không nhỏ. Cũng theo ông Hòe thì những thách thức đáng ngại tiếp theo đối với phát triển công nghệ của hệ thống ngân hàng, là chính sách quản lý chưa theo kịp sự phát triển sản phẩm dịch vụ ngân hàng điện tử. Bên cạnh đó, rủi ro về IT là nguy cơ tiềm ẩn rất lớn: tấn công mạng, lợi dụng sơ hở để phạm tội, bảo mật thông tin, sai sót trong tác nghiệp. Cuối cùng là nguồn nhân lực IT của các ngân hàng VN còn ít, chất lượng nguồn nhân lực nghiệp vụ nắm bắt vận hành IT chưa tốt có thể dẫn đến nhiều sai sót” – ông Hòe nhấn mạnh.

Bên cạnh thực tế là ngân hàng Việt đang yếu nền tảng và thiếu về năng lực quản trị công nghệ (như đã dẫn), mà chính người dùng cũng đang yếu và thiếu những hiểu biết để bảo mật và bảo vệ tài sản của mình. Người dùng yếu và thiếu hiểu biết, nói đi vẫn nói lại, phải chăng là trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ, chưa trang bị kiến thức, sự hợp tác để có tương tác chất lượng giữa “thượng đế” với chính nhà băng?

Theo Diên đan doanh nghiêp