Virus SARS-CoV-2 biến đổi chậm hơn virus cúm 4 lần: Thuận lợi để phát triển vắc xin?
Tại Việt Nam virus SARS-CoV-2 đã biến đổi thành 2 nhóm khác nhau, việc tiến hoá của virus theo chuyên gia đó là rất bình thường.
Ảnh minh họa
Virus biến đổi chậm thuận lợi cho việc làm vắc xin
Mới đây, các nhà khoa học tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã chia sẻ virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19 tại Việt Nam đã có sự biến đổi, tiến hoá. Theo đó, virus có sự khác biệt giữa 2 nhóm: nhóm 1 là những người mắc bệnh từ Vũ Hán trở về (16 người) đã điều trị khỏi ở giai đoạn 1; nhóm 2 là những người mắc bệnh từ Châu Âu trở về.
PGS.TS Nguyễn Huy Nga , Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, Trưởng khoa Y tế Công cộng và Điều dưỡng, Đại học Quang Trung cho biết: “Việc biến đổi của vi rút trong đại dịch là bình thường. Virus biến đổi nhiều lần để tiến hóa nhằm thích nghi với môi trường mới.
Việc biến đổi của virus SARS-CoV-2 hiện nay theo các nhà nghiên cứu quốc tế thì chưa ảnh hưởng gì tới dịch tễ học lây truyền bệnh trên thế giới và ở Việt Nam cũng vậy. Các biện pháp chống dịch vẫn theo quy trình trước đó”.
Bất cứ virus nào cũng sẽ tiến hóa và trong quá trình tiến hóa thì chúng phải biến đổi. Đối với bệnh Covid-19 thì đã có sáng kiến quốc tế nhằm trao đổi các bộ gen của virus trong quá trình giải trình tự gen để theo dõi quá trình lan truyền và lịch sử tiến hóa của nó.
“SARS-CoV-2 là một loại vi rút RNA nên quá trình giải trình tự gen này phức tạp hơn nhưng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương của ta đã làm được.
Tuy nhiên, có một thông tin tốt lành là các nhà khoa học đã phát hiện thấy SARS-CoV-2 biến đổi chậm hơn nhiều so với các vi rút cúm mùa. Dự báo vi rút SARS-CoV-2 trong một năm biến đổi không đến 25 lần, trong khi đó hầu hết các loại virus cúm mùa có đến hơn 50 lần biến đổi.
Gen của vi rút SARS-CoV-2 lớn gấp đôi gen virus cúm mùa nên vi rút cúm mùa có thể biến đổi nhanh gấp 4 lần virus gây bệnh Covid-19. Chính yếu tố này cho ta hy vọng là có thể phát triển được một loại vắc xin có hiệu quả phòng bệnh lâu dài hơn cùm mùa”, PGS. Huy Nga nói.
Đỉnh dịch có hay không không phụ thuộc vào công tác khống chế dịch
Video đang HOT
Bệnh Covid-19 hiện nay đã ghi nhận ca mắc ở hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Dịch bệnh Covid-19 lây lan nhanh ảnh hưởng tới đời sống, kinh tế, chính trị, xã hội của toàn cầu. Một số nước đang chịu tổn thất nặng nề nhất của dịch bệnh có thể kể tới các nước Châu Âu, Mỹ… và trước đó là Trung Quốc.
Hiện nay, Việt Nam đã xuất hiện các ca bệnh khó xác định nguồn lây do bệnh đã có trong cộng đồng cho nên rất nhiều người lo ngại đỉnh dịch sẽ xuất hiện. Đặc biệt, sau ổ dịch tại Bệnh viện Bạch Mai, Công ty Trường Sinh, quán bar Buddha thì mới đây xuất hiện thêm ổ dịch tại Hà Lôi, Mê Linh, Hà Nội.
Tuy nhiên, theo PGS Huy Nga vấn đề đỉnh dịch không liên quan nhiều đến nguồn lây mà phụ thuộc vào công tác khống chế dịch. Nếu chúng ta chống dịch tốt, thực hiện nghiêm việc giãn cách xã hội thì khi đó số ca bệnh mới trong cộng đồng phát hiện hàng ngày thấp dần so với trước 1/4/2020 và cho đến khi ngừng hẳn.
PGS.Huy Nga cho biết thêm: “Thời gian kết thúc dịch không phụ thuộc vào có đỉnh dịch hay không mà phụ thuộc vào việc chúng ta cắt đứt nguồn lây trong cộng đồng bằng biện pháp giãn cách xã hội và bao vây, khống chế ổ dịch mới”.
Bộ Y tế đưa ra 10 biện pháp đơn giản để phòng, chống dịch hiệu quả như sau:
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình dịch bệnh Covid-19, Bộ Y tế đẫ đưa ra 10 biện pháp đơn giản để phòng, chống dịch hiệu quả như sau:
1. Không đi ra ngoài khi không thật sự cần thiết. Không tập trung quá 2 người tại nơi công cộng.
2. Luôn đeo khẩu trang khi đi ra ngoài kể cả khi làm việc; luôn đứng cách xa người khác 2 mét.
3. Luôn rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy hoặc bằng dung dịch sát khuẩn nhất là sau khi sờ tay vào bất cứ vật dụng nào và sau khi gặp, nói chuyện với người khác và khi về nhà.
4. Không bắt tay khi gặp người khác, không đưa tay lên mắt, mũi miệng.
5. Thường xuyên súc miệng bằng nước muối hoặc nước súc miệng; giữ ấm vùng ngực cổ, uống nước ấm. Thay quần áo khi về nhà và quần áo thay ra cần được ngâm với xà phòng.
6. Ăn uống đủ chất, ăn chín, uống chín, tập luyện thể thao phù hợp, sinh hoạt lành mạnh. Thường xuyên vệ sinh, giữ thông thoáng nhà cửa, lau rửa các bề mặt hay tiếp xúc.
7. Nếu phải cách ly thì phải ở nhà, hạn chế gặp người trong nhà, thực hiện theo các hướng dẫn cách ly của cơ quan y tế.
8. Không nên đến cơ sở y tế nếu không phải cấp cứu. Hãy hỏi cán bộ y tế bằng điện thoại hoặc qua mạng trước khi muốn đi khám bệnh.
9. Khai báo y tế qua ứng dụng (https://ncovi.vn) cho mình và cho người thân trong nhà; theo dõi sức khỏe hàng ngày và báo ngay cho cơ quan y tế hoặc trên ứng dụng NCOVI.
10. Không mời khách đến nhà và cũng không nên đến nhà người khác. Cuộc sống sẽ còn nhiều dịp để gặp nhau.
Ngọc Minh
PGS.TS Nguyễn Huy Nga: Đường lây của virus SARS-CoV-2 và 3 cách giúp chúng ta chiến thắng đại dịch
Để cắt đứt con đường lây lan của virus không còn cách nào khác là áp dụng ba biện pháp chính là đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên với xà phòng, giãn cách với người khác trên 2m.
Trong thời gian gần đây các bạn quan tâm đến Đại dịch Covid-19 đang tranh luận sôi nổi về các đường lây truyền của virus SARS-CoV-2.
Quan điểm của Tổ chức Y tế thế giới là virus bệnh Covid-19 lây truyền qua đường giọt bắn (droplet) và đường tiếp xúc. Nhưng một số quan điểm lại cho rằng nó lây truyền qua đường không khí (airborne) và tiếp xúc.
Để nói lại cho rõ về vấn đề này tôi muốn đóng góp một số ý kiến của mình.
Trước hết chúng ta cùng thống nhất lại quan điểm con đường lây nhiễm.
Tổ chức Y tế giới trong tài liệu hướng dẫn phòng chống đại dịch năm 2014 có đưa ra khái niệm rằng các bệnh truyền nhiễm hô hấp có thể lan truyền thông qua giọt bắn với các kích thước khác nhau khi các giọt mịn có đường kính lớn hơn 5-10 micromet thì gọi là giọt bắn (droplet) và khi các giọt mịn có đường kính bé hơn 5 micromet thì gọi là giọt nhân (nuclei). Khi virus lây nhiễm qua các giọt nhân thì người ta gọi là lây nhiễm qua không khí.
Ảnh PGS.TS Nguyễn Huy Nga.
Theo các bằng chứng hiện nay thì virus gây bệnh Covid-19 chủ yếu truyền từ người sang người qua các giọt bắn hô hấp và các con đường tiếp xúc.
Một phân tích tại 75.465 ca bệnh Covid-19 ở Trung Quốc của một nhóm các nhà dịch tễ học hàng đầu của Trung tâm bệnh truyền nhiễm quốc gia Singapore công bố ngày 4 tháng 3 năm 2020 thì không có ca nào lây nhiễm qua con đường không khí (giọt nhân).
Lây nhiễm qua giọt bắn xảy ra khi người ta tiếp xúc gần với người bị bệnh bô hấp (trong vòng dưới 2 m, chủ yếu là dưới 1m) có các hiện tượng ho, hắt hơi, khạc nhổ... và do đó có nguy cơ các màng nhầy trong miệng, mũi hoặc củng mạc của họ bị phơi nhiễm các giọt có thể mang theo virus.
Việc lan truyền cũng có thể xảy ra thông qua các vật thể môi trường trung gian xung quanh người bệnh khi các giọt bắn chưa virus bám lên bề mặt. Như vậy việc lây bệnh có thể xảy ra trực tiếp khi tiếp xúc với bệnh nhân và gián tiếp khi tiếp xúc với các vật thể môi trường trung gian sử dụng cho người bệnh như ống nghe, nhiệt kế.
Virus cũng có thể lan truyền khi ta sờ lên các bề mặt có virus nằm trong các giọt bắn bám vào như nút ấn cầu thang máy, điện thoại, vô lăng, khẩu trang... Sau đó ta đưa tay sở lên mặt, miệng, mũi, mắt thì virus có cơ hội xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh.
Lan truyền qua không khí khác với lan truyền qua giọt bắn đó là sự có mặt của vi sinh vật trong hạt nhân, thông thường là các hạt nhỏ hơn 5 micromet, có thể tồn tại một thời gian lâu trong không khí rồi được truyền qua người khác với khoảng cách lớn hơn 1 mét.
Trong trường hợp Covid-19 sự lan truyền qua không khí chỉ xảy ra trong những điều kiện và hoàn cảnh đặc biệt mà trong đó các thủ thuật hoặc các biện pháp hỗ trợ điều trị được tiến hành có tạo ra aerosol (khí dung) như đặt ống nội khí quản, chụp khí quản, hút dịch hở, thực hiện điều trị phun khí dung, thổi thông khí quản, thao tác lật bệnh nhân nằm sấp lại, tháo máy thở từ bệnh nhân, lọc máu dưỡng khí, mở khí quản, hồi sức tim phổi...
Đã có một vài bằng chứng là Covid-19 có thể lan truyền qua đường tiêu hóa và virus có mặt trong phân. Nhưng cho đến giờ thì cũng chỉ có một nghiên cứu đó từ một mẫu phân. Tuy vậy, cho đến nay chưa có báo cáo nào về sự lan truyền Covid-19 quan đường phân-miệng.
Như vậy để cắt đứt con đường lan truyền của virus và để bảo vệ bản thân khỏi bệnh Covid-19 mỗi chúng ta cần thực hiện ba biện pháp chính là đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc chất sát khuẩn, thực hiện giãn cách với người khác trên 2m.
PGS. TS Nguyễn Huy Nga, Trưởng khoa Y tế Công cộng và Điều dưỡng - ĐH Quang Trung; Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế)
Dịch Covid-19 sẽ kéo dài tới khi nào, có biến mất như SARS: Phân tích của chuyên gia dịch tễ Theo nhận định chuyên gia dịch tễ, bệnh Covid-19 tại Việt Nam sẽ dịu vào cuối tháng 4 hoặc đầu tháng 5 nếu làm tốt các biện pháp ngăn chặn như hiện nay. Số ca mắc Covid-19 liên tục tăng là điều dễ hiểu Tính tới thời điểm hiện tại, Việt Nam ghi nhận 91 trường hợp nhiễm Covid-19. Nguồn bệnh chủ yếu...