Vĩnh biệt già làng huyền thoại Tây Nguyên

Mai Hoàng Minh17:54 27/12/2012

Sáng 26/12, đông đảo người dân và đại diên nhiêu cơ quan tỉnh Đắk Lắk đã vê buôn Ako Đhông, TP Buôn Ma Thuôt, Đắk Lắk đê thắp hương tiên đưa ông Amarin, già làng nôi tiêng của Tây nguyên.

Già làng Amarin được xem như huyên thoại của Tây nguyên, ông là người đàn ông Ê Đê thông minh và học vân giỏi giang hơn người, từng đi nhiêu nơi trên thê giới và được nhắc đên trong nhiêu tài liêu nghiên cứu, sách vở viêt vê văn hóa Tây nguyên.

Những năm 1955, khi Amarin còn là môt chàng trai Ê Đê vạm vỡ ông đã mang cung tên, câm giáo dân vợ con đi tìm miên đât hứa. Sau nhiêu ngày đi bô, Amarin đên môt ngôi làng tại thị xã Buôn Ma Thuôt và xin gia nhâp vào đây (nay là buôn Ako Đhông, nơi ông ở hiên tại). Thây đât đai màu mỡ, ông đã quay vê dân buôn làng ở M’Đrắk lên cùng sinh sông.

Ngôi nhà nơi Amarin sinh sông tại buôn cô Akô Đhông, TP Buôn Ma Thuôt

Với trí thông minh, Amarin đã theo vào các đôn điên của người Pháp đê theo học cách trông cà phê rôi vê hướng dân bà con cùng làm. Chính ông là người Ê Đê đầu tiên biêt trông cây cà phê – loài cây chủ lực góp phân làm đôi thay diên mạo Tây nguyên hiên nay.

Sau khi học cách trông cà phê của người Pháp, ông đã đi tìm cây cà phê mọc dại ở các nơi vê trông và gây dựng giông, lâp đồn điền cà phê Ako Đhông đầu tiên của người Ê Đê tại buôn. Ông là biêu tượng, niêm tự hào và là người già làng chung của công đông người Ê Đê tại Tây nguyên.

Ngôi nhà nơi Amarin sinh sông tại buôn cô Akô Đhông, TP Buôn Ma Thuôt

Video đang HOT

Đôi công chiêng phục vụ tang lê già làng Amarin

Nghĩa trang nơi già làng Amarin yên nghỉ

Theo ghi chép của gia đình, Amarin (tên thường gọi là già làng Amah-rin), tên thât là Y Diêm Niê, sinh năm 1931 tại huyên M’Đrắk, tỉnh Đắk Lắk. Năm nay Amarin bước qua tuôi 82.

Anh Y Vang Arul – con trai thứ ba của Amarin (50 tuôi) – cho biêt khoảng ba tháng trước khi mât, cha ông vân rât minh mân. Chiêu nào cũng đi dạo quanh hô sinh thái trong buôn đê ngắm nhìn những ngôi nhà dài cô mà ông đã thuyêt phục bà con giữ gìn, bảo tôn.

Tháng 9/2012, trong môt lân mắc mưa, Amarin bị cảm lạnh và phải nhâp viên. Gia đình và các bác sĩ đã chuyên ông xuông Bênh viên Chợ Rây (TP.HCM) chữa trị nhưng ông không qua khỏi. 11h đêm đúng vào đêm Noel 24/12, Amarin đã trút hơi thở cuôi cùng tại nhà riêng.

Lê viêng vị già làng của người Ê Đê được bắt đâu vào ngày 25/12. Linh cửu của ông Amarin sẽ được di quan từ buôn cô Ako Đhông ra nhà thờ chánh tòa (TP Buôn Ma Thuôt) và trở vê nghĩa địa trong buôn Ako Đhông đê chôn cât.

Anh Y Vang Arul cho biêt lê tang của cha anh sẽ được tô chức theo nghi lê của người Ê Đê, trong lê tang sẽ có uông rượu cân, đánh chiêng. Dự kiên gia đình cũng mời 20 nghê nhân người dân tôc Jarai đê qua múa xoang trong tang lê.

Theo 24h

Nữ sinh nghèo người Ê-đê học giỏi nhất trường

8 năm qua, cô học trò người Ê-đê, H'Lê Na Niê là HS xuất sắc của trường THCS Nguyễn Tất Thành (huyện Cư M'Gar, tỉnh Đắk Lắk). Đặc biệt, học kỳ I vừa qua, bạn đạt điểm tổng kết 9,2 cao nhất khối lớp 8 của trường này.

H'Lê Na Niê hiện là HS lớp 8A4, trường THCS Nguyễn Tất Thành.

"Học để thoát nghèo..."

Sinh ra trong một gia đình người đồng bào dân tộc Ê-đê ở buôn Mâp (xã Ea Pôk, huyện Cư M'Gar) nghèo nàn. H'Lê Na Niê là con gái đầu trong gia đình có 4 anh em, bố mẹ quanh năm suốt tháng đầu tắt mặt tối gùi bắp, gùi đậu trên rẫy nhưng nghèo vẫn cứ hoàn nghèo. Thương bố mẹ, nhiều lúc H'Lê Na Niê muốn bỏ học theo mẹ lên nương cuốc đất kiếm thêm bát ngô, bát khoai mưu sinh qua ngày. Thế rồi lại nghĩ đó không phải là con đường tốt, H'Lê Na Niê lại cắp sách đến trường tìm con chữ trong tình thương bố mẹ, các em vô bờ bến. Buôn nghèo, gia đình nghèo từ thế hệ này qua thế hệ khác nhiều lúc khiến H'Lê Na Niê suy nghĩ trong cái đầu làm sao thoát nghèo. Thế rồi bạn tìm thấy niềm vui, hy vọng từ việc đến trường qua từng bài học thầy cô truyền dạy.

Là người đồng bào dân tộc Ê-đê vốn ít tiếp xúc với cái lạ, cái mới và cũng ít biết về cuộc sống thế giới xung quanh nhưng H'Lê Na Niê vốn rất thông minh, nhanh trí và đặc biệt ứng xử rất giỏi. So với chúng bạn cùng trang lứa ở buôn Mâp vì hoàn cảnh gia đình không may được đến trường, H'Lê Na Niê thấu hiểu điều đó, cô học trò người đồng bào Ê-đê cố gắng vươn lên bằng con đường học tập, thi cử để khẳng định mình và để không phụ lòng bố mẹ. "Mình được may mắn đến trường đi học thì phải học cho giỏi để không phụ lòng ba, mẹ trên nương, trên rẫy chứ" - H'Lê Na Niê rắn rỏi nói.

8 năm qua, cô học trò có dáng người thấp bé ấy là HS xuất sắc của trường THCS Nguyễn Tất Thành. Đặc biệt, học kỳ I vừa qua, bạn đạt điểm tổng kết 9,2 cao nhất khối lớp 8 của trường. Trong đó, một số môn nổi trội như Ngữ văn 9,3 Toán 9,5 Sinh vật 9,4 Địa lý 9,8... Một thành tích học tập hiếm thấy và đáng khen với một HS người đồng bào dân tộc thiểu số. Với thành tích học tập nổi trội trên, vừa qua H'Lê Na Niê đã nhận được một số học bổng, giấy khen của Phòng GD-ĐT huyện Cư M'Gar, Sở GD-ĐT tỉnh Đắk Lắk và các đơn vị khuyến học. "Học kỳ II năm ngoái mình nhận được học bổng 5 triệu đồng trong lễ kỷ niệm Festival cà phê được tổ chức tại địa phương" - H'Lê Na Niê khoe.

Trong các môn học ở trường, H'Lê Na Niê cho biết bạn cảm thấy thích và hứng thú đối với môn Ngữ văn và môn Sinh học. "Học Ngữ văn giúp ta cảm nhận được những vần thơ hay, thấy yêu cuộc sống này hơn. Môn Sinh học lại giúp ta biết nhiều điều về thế giới tự nhiên, thế giới động vật" - H'Lê Na Niê chia sẻ.

Đáng nói, H'Lê Na Niê đâu chỉ có mỗi việc học, kết thúc giờ học ở trường, bạn lại về chăm sóc 3 đứa em nhỏ ngây dại, tất tả lo cơm nước mang lên nương, lên rẫy cho bố mẹ làm xa nhà hơn 5km đường đồi gập ghềnh, ngoằn nghoèo. "Phải thế thôi chứ làm chị đầu trong nhà không lo cho các em thì ai lo, trong khi bố mẹ trên rẫy tối khuya mới về" - H'Lê Na Niê cho hay. "Vì không có thời gian rỗi, mình tranh thủ học mọi lúc, mọi nơi khi có thể" - cô học trò người Ê-đê cho biết thêm.

Để đạt kết quả cao trong các kỳ thi, theo cô học trò người đồng bào dân tộc thiểu số này, học phải có mục đích rõ ràng, không nên học lệch, học tủ khi thi và phải làm bài tập thường xuyên để củng cố kiến thức trên lớp.

Ước mơ làm bác sỹ chữa bệnh cho buôn làng

Nơi buôn Mâp của bạn, hồi nhỏ H'Lê Na Niê thường chứng kiến người buôn mình ốm đau, bệnh tật nhưng vì nghèo không có tiền đi viện, đi trạm chữa trị, nhiều người phó thác số phận nằm nhà đợi chết. Chứng kiến cảnh đau lòng đó, trái tim trẻ thơ của H'Lê Na Niê nhiều lúc thắt lại. Bạn mong muốn học giỏi, thi cử đỗ đạt trở thành bác sỹ giúp đỡ người buôn mình.

"Mình biết sẽ rất khó khăn để thực hiện ước mơ đó nhưng mình sẽ không từ bỏ nó. Được làm bác sỹ chữa bệnh cứu người là hạnh phúc mình mơ ước hồi nhỏ. Người buôn mình còn khổ lắm, nghèo lắm..., họ cần được chăm sóc, chữa trị khi gặp phải bệnh tật nguy nan, tốn kém" - H'Lê Na Niê nói về ước mơ của mình.

Trao đổi với chúng tớ, thầy Trần Mảnh - phó hiệu trưởng trường THCS Nguyễn Tất Thành cho biết: "Là người đồng bào dân tộc thiểu số người Ê-đê, gia đình lại nghèo nhưng H'Lê Na Niê học rất giỏi, nhanh nhẹn và thông minh. Em học đều các môn, hầu như trong lớp ít có HS nào đuổi kịp về điểm số. Đây là trường hợp HS người đồng bào dân tộc thiểu số đầu tiên ở trường có thành tích cao từ trước đến nay. Ngoài học tập, H'Lê Na Niê còn là Liên đội trưởng của trường, năng nổ, nhiệt tình trong các phong trào ngoài giờ. H'Lê Na Niê xứng đáng là tấm gương cho HS toàn trường học tập".

Chia tay chúng tớ, H'Lê Na Niê cho biết, trước mắt bạn sẽ cố gắng học tốt trong thời gian tới để thi đỗ vào trường THPT Chuyên Nguyễn Du (TP Buôn Ma Thuột) sau khi tốt nghiệp lớp 9. Con đường phía trước còn rất xa nhưng chúng tớ luôn chúc bạn sẽ đạt được ước mơ của mình.

Theo DT

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Sự thật ngỡ ngàng người đàn ông chui qua cửa kính taxi kêu cứu trên cao tốc00:46

Quán bún Hà Nội xin lỗi vụ bán 1,2 triệu đồng 3 bát bún riêu ngày Tết, nói chỉ là 'hiểu lầm'09:39

Vụ xe ôtô lao xuống mương 7 người tử vong: Công an công bố nguyên nhân ban đầu14:39

11 'quái xế' chạy vào cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu bị phạt 78 triệu đồng501:27

Tiết lộ về nữ doanh nhân ở Hải Dương nhảy xuống hồ cứu 3 cháu bé02:38

CSGT hú còi mở đường cho xe chở người bị điện giật nguy kịch đi cấp cứu01:10

Thông tin về ô tô 'tự di chuyển' ở sân bay Tân Sơn Nhất09:00

Lọ Lem diện áo nhỏ xíu, nhún nhảy hút triệu view, còn được bố ruột làm điều này!03:16

Mới sinh con 3 tháng, người mẹ trẻ không có đối thủ trên sới vật02:34

Đi ngược chiều trên cao tốc, nữ tài xế bị phạt 19 triệu đồng01:30

Drama Bộ Tứ Báo Thủ nghi thuê 2 tỷ dàn dựng, người tiết lộ xuất hiện công khai?03:15

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Xác minh clip cảnh sát giao thông gắt gỏng, chửi thề với cô gái ở TPHCM

17:33:41 09/02/2025

Một clip đang được chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy cảnh sát giao thông (CSGT) ở TPHCM có hành vi gắt gỏng, chửi một cô gái khá nặng lời.

Xe máy 'kẹp 3' đâm vào gốc cây làm 3 thanh niên tử vong tại chỗ

15:31:41 09/02/2025

Vào khoảng 1h18 ngày 9/2, một vụ tai nạn giao thông đã xảy ra tại đường Võ Nguyên Giáp thuộc tổ 3, phường Bình Minh, TPLào Cai, tỉnh Lào Cai khiến 3 người tử vong tại chỗ.

Một vận động viên tử vong và 2 người bị thương tại giải đua thuyền ở tỉnh Quảng Nam

15:11:54 09/02/2025

Ngày 9-2, lãnh đạo UBND xã Bình Triều (huyện Thăng Bình, Quảng Nam) xác nhận thông tin một vận động viên tử vong trong quá tham gia giải đua thuyền được tổ chức trên địa bàn xã.

Dừng xe máy mặc áo mưa có thể bị phạt tới 14 triệu đồng

15:06:21 09/02/2025

Quy định pháp luật hiện hành không cấm việc dừng xe để mặc áo mưa, nhưng nếu dừng xe tại vị trí không cho phép, gây ảnh hưởng tới người tham gia giao thông, lái xe có thể bị xử phạt tối đa 14 triệu đồng.

Nữ sinh mất liên lạc ở TPHCM chính thức lên tiếng

09:39:47 09/02/2025

Trong thông báo trấn an gia đình, bạn bè và cộng đồng mạng, nữ sinh Lìu Ngọc Hằng mong muốn chấm dứt những tin đồn liên quan đến mình.

Lái xe "lố" 4 giờ nhưng không thể dừng vì ùn tắc, thiếu trạm nghỉ

08:54:04 09/02/2025

Hiệp hội Logistics TPHCM phản ánh tình huống tài xế lái xe liên tục quá số giờ quy định, nhưng không thể dừng vì kẹt xe hoặc cao tốc thiếu trạm dừng nghỉ.

Vụ trâu chết la liệt trong rừng: Phát hiện thêm 9 xác trâu

08:51:39 09/02/2025

Lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị phát hiện thêm 9 con trâu bị chết. Tất cả đều có các biểu hiện như những con trâu chết trước đó.

Nữ sinh Sơn La 17 tuổi mất tích: Gia đình nhận tin con gái ở Cần Thơ

13:58:17 08/02/2025

Theo mẹ cháu G., sáng 7/2, gia đình nhận được thông tin từ một chủ quán ăn tại TP Cần Thơ về việc nhìn thấy con gái chị đi ăn cùng một nam thanh niên.

Lật xe khách tại Phú Yên khiến 3 người chết, nhiều người bị thương

08:33:16 08/02/2025

Các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên đang triển khai cứu hộ, cứu nạn, giải quyết hiện trường vụ lật xe khách trên QL1A, hiện đã xác định 3 người tử vong

Người phụ nữ tìm được gia đình sau 32 năm bị lừa bán sang Trung Quốc

22:21:28 07/02/2025

Sau 32 năm bị lừa bán sang Trung Quốc, nhờ một thương lái, chị Hòa ở huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa đã tìm được manh mối, may mắn trở về đoàn tụ cùng gia đình trong niềm vui vỡ òa.

Bốn trận động đất liên tiếp trong sáng nay ở Kon Tum

22:10:18 07/02/2025

Theo thông tin từ Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, Viện Vật lý địa cầu, huyện Kon Plông vừa xảy ra 4 trận động đất trong sáng 7/2. Các trận động đất có độ lớn từ 2.5 đến 3.2.

Vụ khe co giãn cao tốc bị bung, nhiều xe nổ lốp: Cục Đường bộ chỉ đạo nóng

22:07:30 07/02/2025

Cục Đường bộ Việt Nam vừa có văn bản đề nghị Ban quản lý dự án 2 và nhà thầu khẩn trương khắc phục, sửa chữa khe co giãn bị bung bật trên cao tốc qua tỉnh Thanh Hóa.