Việt Nam nêu ‘hành động đơn phương trên Biển Đông’ tại hội nghị ASEAN – Trung Quốc

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cho rằng các hành động đơn phương ở Biển Đông làm gia tăng căng thẳng và xói mòn lòng tin, khi phát biểu tại hội nghị ASEAN – Trung Quốc.

Hội nghị lần thứ 19 Quan chức cao cấp ASEAN – Trung Quốc về thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (SOM DOC), trong khuôn khổ Hội nghị đặc biệt Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN – Trung Quốc, diễn ra tại Trùng Khánh hôm nay, theo thông cáo của Bộ Ngoại giao.

Đây là cuộc họp đầu tiên của quan chức cao cấp kể từ Hội nghị SOM DOC-18 ở Đà Lạt tháng 10/2019. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng dẫn đầu phái đoàn Việt Nam tham dự hội nghị lần này.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhận định dù duy trì hòa bình, ổn định, an ninh ở Biển Đông là lợi ích chung của ASEAN và Trung Quốc, các hành động đơn phương vẫn xảy ra, vi phạm quyền hợp pháp của các nước ven Biển Đông, làm gia tăng căng thẳng và xói mòn lòng tin, đi ngược lại các nỗ lực chung của ASEAN – Trung Quốc.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng dự Hội nghị SOM DOC-19 tại Trùng Khánh, Trung Quốc, hôm nay. Ảnh: Bộ Ngoại giao .

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng kêu gọi các bên thực hiện nghiêm túc, thiện chí Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và các cam kết đã có, tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), tạo môi trường thuận lợi cho đàm phán, xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và được ủng hộ rộng rãi.

Các nước ghi nhận dù chịu tác động của tình hình dịch bệnh phức tạp, ASEAN và Trung Quốc vẫn nỗ lực triển khai các hoạt động hợp tác trong khuôn khổ thực hiện DOC, trong đó có hợp tác bảo vệ môi trường biển, đảm bảo đối xử nhân đạo và công bằng đối với ngư dân.

Các nước cũng bày tỏ quan ngại về diễn biến phức tạp của tình hình Biển Đông thời gian qua, khẳng định các hoạt động đơn phương đi ngược lại luật pháp quốc tế không có lợi cho tiến trình hợp tác thực hiện DOC và đàm phán COC.

Các bên đồng thời khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, tôn trọng tự do, an ninh và an toàn hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình tranh chấp ở Biển Đông phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế, UNCLOS. ASEAN và Trung Quốc cam kết tiếp tục thực hiện nghiêm túc, thiện chí, đầy đủ, hiệu quả DOC.

Quan chức cao cấp ASEAN và Trung Quốc nhất trí thúc đẩy tiến trình đàm phán COC và chỉ đạo Nhóm công tác chung sớm nối lại đàm phán COC dưới hình thức phù hợp. Các nước tái khẳng định mong muốn đạt COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Trung Quốc đưa ra yêu sách chủ quyền “đường chín đoạn” phi pháp gần như bao phủ toàn bộ Biển Đông, bất chấp phán quyết bác bỏ của Tòa Trọng tài Thường trực tại The Hague, Hà Lan, hồi tháng 7/2016. Nước này gần đây có nhiều hành động đơn phương trên Biển Đông, khiến các quốc gia trong khu vực phản đối.

Philippines hồi tháng 3 cáo buộc hơn 200 tàu “dân quân biển” Trung Quốc tập trung neo đậu tại đá Ba Đầu trong lãnh hải đảo Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, nơi Manila cũng tuyên bố chủ quyền.

Sau khi nhiều nước lên tiếng bày tỏ lo ngại tình hình căng thẳng mới ở khu vực và phản đối động thái mang tính đe dọa của đội tàu Trung Quốc, phần lớn đội tàu này đã rời khỏi bãi Ba Đầu, tỏa ra các thực thể khác ở quần đảo Trường Sa, nhưng vẫn duy trì vài tàu neo đậu tại đây. Tuy nhiên, đến tháng 5, Philippines cáo buộc Trung Quốc tiếp tục điều thêm 100 tàu dân quân biển đến khu vực.

Hải cảnh Trung Quốc hồi tháng 4 tuyên bố sẽ thực thi lệnh cấm đánh bắt cá mùa hè từ ngày 1/5 đến 16/9, áp dụng tại khu vực Bột Hải, Hoàng Hải, biển Hoa Đông và vùng biển phía bắc vĩ độ 12 trên Biển Đông, trong đó gồm một phần vịnh Bắc bộ và quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Không quân Malaysia hồi tuần trước cũng thông báo 16 vận tải cơ Il-76 và Y-20 Trung Quốc xuất hiện cách bờ biển bang Sarawak khoảng 60 hải lý, buộc nước này điều máy bay chiến đấu lên giám sát.