“Việt Nam cần phải cao hơn bên cạnh người bạn Trung Quốc to béo”
Hình ảnh này được Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam ( VCCI) Vũ Tiến Lộc dùng để ngụ ý về yêu cầu xây dựng định hướng phát triển khác biệt, thoát sự lệ thuộc vào Trung Quốc của nền kinh tế Việt Nam. Thách thức này càng rõ ràng qua sự kiện tỷ giá gần đây.
Toàn cảnh Diễn đàn kinh tế mùa thu 2015 đang diễn ra.
Diễn đàn kinh tế mùa thu 2015 của UB Kinh tế của Quốc hội không ngừng tăng nhiệt qua các phiên thảo luận. Với chủ đề về thách thức hội nhập, chuyện ứng phó với tác động từ Trung Quốc khiến nhiều đại biểu, chuyên gia trăn trở.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Văn Thuấn cảnh báo, hội nhập mà không có đầy đủ sự chuẩn bị chủ động thì sẽ không phát triển bền vững được.
Ông Thuấn phân tích, thế giới thì biến đổi rất nhanh, thay đổi không ngừng, mà yếu tố đầu tiên thay đổi ghê gớm chính là Trung Quốc. Trung Quốc sau 40 năm cải cách, mọi chính sách hiện giờ đang tập trung để thực hiện giấc mộng Trung Hoa và với tiềm lực kinh tế mạnh như hiện tại, mục tiêu tham gia và điều tiết cuộc chơi của Trung Quốc với toàn thế giới là hiện thực. Trung Quốc đang từng bước thực hiện chiến lược đó, từ việc quốc tế hoá đồng Nhân dân tệ, chiến lược chiếm lĩnh, thống trị các vùng biển, thiết lập 1 hành lang – 1 con đường…
Việt Nam trong mối quan hệ với Trung Quốc, ông Thuấn nêu một thực tế, quan hệ phát triển nhanh đi liền với thâm hụt thương mại cũng tăng rất nhanh, đi liền với việc phụ thuộc, lệ thuộc vào nền kinh tế của nước này. Từ đó, mỗi biến động của Trung Quốc đều làm hoạt động điều hành của Việt Nam bị động, ông Thuấn lấy ví dụ về vấn đề điều chỉnh tỷ giá, việc thị trường chứng khoán nước này chao đảo vừa qua… tạo áp lực rất lớn cho Việt Nam.
Ông Thuấn phân tích, nếu không tính đầy đủ đến yếu tố Trung Quốc, Việt Nam thực sự còn phụ thuộc và bị động nhiều.
Đề tài này tiếp tục được tranh luận với nhiều ý kiến phát biểu tiếp trong phiên thảo luận tại Diễn đàn vào buổi chiều 27/8. Đây là một chủ đề được TS.Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khơi ra tranh luận.
Nguyên Bộ trưởng Thương mại Trương Đình Tuyển so sánh, câu chuyện của Việt Nam với Trung Quốc giống như cuộc khủng hoảng nợ công đang xảy ra tại Châu Âu, bắt đầu tư mối bất ổn của vùng lãnh thổ nhỏ bé là đảo SEAP. Quốc đảo này chỉ chiếm tỷ lệ 0,2% trong GDP của liên minh Châu Âu nhưng vấn đề phát sinh từ đây khiến cả nền kinh tế EU chao đảo.
Với nền kinh tế lớn như Trung Quốc, chiếm 1/3 tổng giá trị kinh tế toàn cầu mà xảy ra chuyện gì, ông Tuyển cho rằng, cả thế giới bị ảnh hưởng, trong đó Việt Nam sẽ chịu tác động đầu tiên và nặng nề nhất.
“Chủ nhiệm UB Kinh tế Nguyễn Văn Giàu từng khốn khổ để phản ứng chính sách tiền tệ khi có khủng hoảng (ông Giàu thời đó là Thống đốc NHNN). Giờ thì lãnh đạo đương nhiệm của NHNN cũng đang rất vất vả để phản ứng chính sách khi nền kinh tế Trung Quốc thay đổi” – ông Tuyển dẫn chứng.
Video đang HOT
Phân tích sâu hơn, nguyên Bộ trưởng Thương mại nêu nỗi lo nhất của ông là khả năng phản ứng chính sách phụ thuộc rất lớn vào môi trường, không gian vận hành chính sách. Và với bộ máy hiện hành, khó vận hành được một cách hiệu quả vì toàn bộ nguồn thu tạo ngân sách tạo ra được chỉ đủ lo để trả lương, chưa dùng để đầu tư phát triển được đáng bao nhiêu, tiền đầu tư đều phải đi vay. Trong bối cảnh đó, người làm chính sách có giỏi đến mấy cũng không có không gian để vận dụng, phản ứng chính sách.
TS.Trương Đình Tuyển: “Việt Nam nhất định phải tìm hướng đi khác, không thể áp dụng mãi mô hình đeo bám Trung Quốc”.
Nguy cơ đối với Việt Nam cao hơn so với nước láng giềng “big dad” này vì không gian phản ứng, vận hành chính sách của họ rộng lớn hơn nhiều khi nguồn dự trữ kinh tế rất lớn, đáng kể, năng lực nền kinh tế lớn trong khi việc phản ứng của Việt Nam, chỉ sai chệch một chút cũng là bước sai nguy hiểm.
TS.Trương Đình Tuyển phân tích, nếu Trung Quốc xác định phát triển một cách hoà bình, ổn định, hữu hảo và đóng góp tích cực với thế giới thì việc phát triển của nước này rất có lợi cho Việt Nam và Việt Nam cần khai thác lợi thế đó. Thực tế, trong một thời gian đủ dài, Việt Nam có thể lợi dụng sự dịch chuyển của Trung Quốc theo mô hình “đàn bướm bay”, con bay trước lên vị thế mới thì con bay sau có thể thế vào vị trí vừa bỏ ngỏ. Sự phát triển của ngành dệt may, da giày Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn cả Trung Quốc là một dẫn chứng. Tuy nhiên, không lấy gì đảm bảo được về cách thức phát triển tích cực, hoà hảo hay không của nước này.
Thách thức với Việt Nam, theo ông Tuyển là không thể áp dụng mãi mô hình “đeo bám” Trung Quốc, nhất định phải tìm hướng đi khác Trung Quốc vì cứ tiếp tục phát triển bằng nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc, công nghệ Trung Quốc… thì vẫn không thể làm gì vì chi phí sản xuất của họ quá thấp, họ có thị trường chủ động mà Việt Nam không thể cạnh tranh.
Tán thành quan điểm này, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc đặt vấn đề: “Việt Nam cần phải cao hơn bên cạnh người bạn Trung Quốc rất to béo”.
Nguyên lý thì như vậy nhưng chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực (đại diện Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam BIDV) nhắc nhở thực tế, không có chiến lược tìm hiểu đối tác, đối thủ, Việt Nam đang để cho Trung Quốc hiểu mình hơn là Việt Nam hiểu về người láng giềng vạm vỡ này.
P.Thảo
Theo Dantri
Tăng lương tối thiểu 2016: Cú sốc vì thất nghiệp gia tăng!
"Với tốc độ tăng năng suất lao động khoảng 3%, mức trượt giá của đồng tiền khoảng 1-3% hiện nay, mức tăng lương tối thiểu vùng khoảng 9-10% là hài hoà" - TS. Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp VN (VCCI) cảnh báo, lương năm 2016 tăng quá mức này không có lợi...
Mức tăng lương 9-10% là hài hoà?
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: "Lương tối thiểu năm 2016 tăng quá mức 9-10% sẽ không có lợi cho tạo việc làm, thất nghiệp sẽ gia tăng" (ảnh: Việt Hưng).
TS. Vũ Tiến Lộc có những trao đổi cụ thể về những những tranh luận gay gắt xung quanh cuộc đàm phán tăng lương tối thiểu vùng năm 2016 đã thu hút được sự quan tâm rộng rãi của dư luận, khi Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề xuất mức tăng là 16% còn phần lớn các hiệp hội doanh nghiệp trong và ngoài nước lại cho rằng, mức tăng chỉ khoảng 6 - 7% mới là hợp lý.
Nếu như các đề xuất của bên đại diện cho người lao động được dựa trên cơ sở mức sống tối thiểu, thể hiện những mong muốn về một cuộc sống tốt hơn cho người công nhân, thì những kiến nghị của bên đại diện cho người sử dụng lao động lại đứng trên góc độ khả năng chi trả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
Chủ tịch VCCI phân tích, rõ ràng là giữa mong muốn và khả năng vẫn còn một khoảng cách khá xa và mỗi bên cần phải có những nhượng bộ nhất định để tiến tới những lợi ích chung mang tính tổng thể. Các đề xuất khối doanh nghiệp đưa ra được dựa trên quy luật phát triển của kinh tế thị trường. Theo đó, tốc độ tăng lương cần bám sát tốc độ tăng năng suất lao động cộng với tốc độ mất giá của đồng tiền. Nếu tốc độ tăng lương vượt quá xa so với tổng của hai biến số này, doanh nghiệp sẽ rơi vào tình trạng thua lỗ, thậm chí phá sản, tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại và thất nghiệp sẽ gia tăng.
Ông Lộc cho biết, một số tổ chức quốc tế cũng ủng hộ đề xuất của các hiệp hội doanh nghiệp tại Việt Nam. Nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thế giới đã khuyến cáo, Việt Nam tăng lương tối thiểu thì giảm tăng việc làm. Tổ chức Lao động Quốc tế cũng tính toán, năng suất lao động của Việt Nam đang ở mức thấp nhất trong khu vực (chỉ bằng 1/15 của Singapore, 1/5 của Malaixia và 2/5 của Thái Lan). Với năng suất lao động của Việt Nam trong thập kỷ qua chỉ tăng khoảng 3%/năm, lạm phát hiện nay dưới 1% và dự báo cả năm 2015 và 2016 ở mức dưới 3%, mức tăng lương tối thiểu vùng 6-7% cho năm 2016 là phù hợp.
Dù vậy, Chủ tịch VCCI vẫn khẳng định, mức sống của người công nhân hiện nay còn thấp, cuộc sống của người công nhân hiện nay còn nhiều khó khăn và các doanh nghiệp cũng cần phải có trách nhiệm nhất định trong việc đưa mức tiền lương tối thiểu tiếp cận mức sống tối thiểu.
"Trên quan điểm của VCCI, với tốc độ tăng năng suất lao động hiện nay khoảng 3%, tốc độ trượt giá của đồng tiền khoảng 1-3%, một mức tăng lương tối thiểu vùng khoảng 9-10% là hài hoà. Nếu lương tối thiểu năm 2016 tăng quá mức này, sẽ không có lợi cho việc tạo thêm việc làm mới cho người lao động và thất nghiệp sẽ gia tăng" - ông Lộc nói.
Trên thực tế, tốc độ tăng lương tối thiểu tại Việt Nam trong thời gian qua là rất cao. Các số liệu cho thấy, tiền lương tối thiểu đã tăng từ mức 350.000 đồng/tháng vào năm 2005 lên mức 2.150.000 đồng/tháng vào năm 2015 (đối với vùng IV). Tổng mức tăng chung trong cả giai đoạn là 6,14 lần, tương đương mức tăng trung bình khoảng 20%/năm.
Trong khi đó, mức tăng năng suất lao động kể từ năm 2005 đến nay trung bình chỉ khoảng 3%/năm. Nếu cộng thêm mức độ trượt giá của tiền đồng trong giai đoạn 2005-2015 ở mức gần 10%/năm, khoảng cách giữa tốc độ tăng lương và tốc độ tăng năng suất lao động vẫn là một con số rất lớn.
TS. Vũ Tiến Lộc lo: "Chắc chắn là các doanh nghiệp Việt Nam không thể chịu đựng được một mức tăng lương cao và kéo dài như vậy. Các số liệu về việc làm tại Việt Nam gần đây cho thấy, các tác động tiêu cực của việc tăng lương cao và kéo dài ngày càng lớn".
Ngày 20/7/2015, Viện Lao động và Xã hội công bố bản tin cập nhật thị trường lao động Quý I/2015 cho thấy tỷ lệ thất nghiệp và tỉ lệ thiếu việc làm trong nền kinh tế đang gia tăng. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động của cả nước là 2,43% tăng 0,22% so với cùng kỳ năm 2014. Cả nước hiện có hàng triệu người thất nghiệp và thiếu việc làm. Riêng tỷ lệ thất nghiệp ở nông thôn đã gia tăng 0,42% so với cùng kỳ năm trước và gấp đôi tỷ lệ gia tăng thất nghiệp chung.
Nếu như trước đây, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội giải thích tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam thấp là do những người không tìm được việc làm ở thành thị đã trở về nông thôn để tham gia sản xuất nông nghiệp, thì đến nay, ông Lộc cảnh báo "nông thôn cũng không còn là chốn để những người thất nghiệp có thể dung thân".
Tăng lương 16% - cú sốc tương đương phá giá tiền
Với các DN sử dụng nhiều lao động như da giày, dệt may... tăng lương thêm 16% sẽ làm giá thành sản phẩm tăng 5%.
Theo phân tích của người đứng đầu VCCI, việc tạo thêm nhiều việc làm mới cho nền kinh tế, đặc biệt cho người lao động ở nông thôn đã trở thành vấn đề rất cấp bách và thậm chí là vấn đề cần quan tâm bậc nhất ở Việt Nam. Và việc tăng lương tối thiểu ở mức quá cao sẽ không có lợi cho việc đạt được mục tiêu này vì một mặt, tăng lương sẽ không khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mới, tạo việc làm. Mặt khác, đối với các doanh nghiệp còn đang hoạt động, đã có đến gần 70% không có lãi, việc tăng lương tối thiểu không hợp lý sẽ làm gia tăng tình trạng thua lỗ của các doanh nghiệp, buộc họ phải thu hẹp sản xuất, đẩy người lao động đang có việc làm ở thành thị trở lại nông thôn, làm tiếp tục gia tăng tình trạng thất nghiệp và gây bất ổn xã hội.
Đại diện tổ chức của các DN vừa và nhỏ lo ngại, tình hình việc làm của người lao động ở nông thôn sẽ còn cấp bách hơn khi Việt Nam ký kết TPP. Nếu TPP được ký kết, ngành chăn nuôi - khu vực có đến 10 triệu lao động đang làm việc, sẽ chịu thiệt hại nặng nề nhất do cạnh tranh từ bên ngoài.
Bởi vậy, nếu các khu vực sản xuất khác như dệt may, da giày, lắp ráp điện tử, thủy sản... (những ngành thâm dụng lao động và được hưởng lợi từ TPP) cũng không thể tạo thêm nhiều việc làm mới do chi phí nhân công cao, tăng trưởng đầu tư thấp, thất nghiệp thì thiếu việc làm sẽ là vấn đề nhắc nhối đối với nền kinh tế, chính trị và xã hội Việt Nam trong thời gian tới.
Dẫn chứng từ kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc tăng lương tối thiểu, ông Lộc cho biết, do chi phí tiền lương tại Trung Quốc đã tăng khoảng 10%/năm trong vòng một thập kỷ qua, nên sức cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc trên thị trường thế giới ngày càng bị suy giảm. Hệ quả là các nhà đầu tư nước ngoài đang rời khỏi Trung quốc. Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc gần đây đã giảm xuống mức còn 7% so với mức 10% trước kia, còn xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 7/2015 vừa qua đã giảm tới 8,9% so với một năm trước đó. Chính vì vậy, mới đây, Trung Quốc buộc phải thực hiện phá giá đồng nhân dân tệ để thúc đẩy xuất khẩu và tạo việc làm cho công nhân.
Nói thêm về sự kiện Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ 4,5% vừa qua, TS.Vũ Tiến Lộc cho rằng, nỗi lo hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc tràn qua biên giớivào Việt Nam tăng cao hơn bao giờ hết. Để nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam cuối cùng, Ngân hàng Nhà nước buộc phải quyết định điều chỉnh tỷ giá thêm 1% cùng với việc nới rộng biên độ giao dịch từ /- 1% lên /- 3%.
Từ những nguy cơ chỉ ra, Chủ tịch VCCI bày tỏ băn khoăn vì các tác động của đề xuất tăng lương tối thiểu vùng thêm 16% từ phía Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đến sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam lại chưa được phân tích thấu đáo.
"Đối với các doanh nghiệp mà chi phí lao độngchiếm trên 30% tổng chi phí, việc tăng lương thêm 16% sẽ khiến cho giá thành tăng thêm khoảng 5%. Với họ, đây chẳng khác gì một cú sốc phá giá đồng nhân dân tệ lần thứ hai!" - ông Lộc kêu gọi trách nhiệm của những người tham gia đàm phán tiền lương về sự cấp bách của yêu cầu tạo việc làm cho người lao động, hướng đến mục tiêu lớn là ngăn chặn tình trạng thất nghiệp đang gia tăng hiện nay.
P.Thảo
Theo Dantri
Chưa 'chốt' được lương tối thiểu Sau một ngày căng thẳng, chiều qua 5.8, các thành viên Hội đồng tiền lương quốc gia vẫn chưa thống nhất được phương án lương tối thiểu 2016 do mức dự kiến đưa ra giữa các bên chênh lệch quá lớn. Lương tối thiểu hiện vẫn chưa đáp ứng được đời sống của người lao động - Ảnh: T.Hằng Đầu tháng 7.2015, ông...