Viết bộ sách giáo khoa mới: Bộ GDĐT “vừa đá bóng, vừa thổi còi”?

Chiều 11.11, Quốc hội thảo luận ở tổ về đề án đổi mới chương trình, SGK. Hai vấn đề biên soạn SGK theo hướng nào và phương án tổ chức biên soạn sách như thế nào để đảm bảo chất lượng và sự khách quan, công bằng được ĐBQH tập trung cho ý kiên.

Học sinh sẽ được lựa chọn một hay nhiều bộ SGK? Ảnh: HẢI NGUYỄN

Mụ mẫm vì chương trình học quá tải!

ĐB Bùi Thị An (Hà Nội) cho rằng, một thực tế rất đáng báo động hiện nay là HS đang ngày càng bị quá tải trước áp lực học hành. Bà nói: “Đây không phải là mục tiêu giáo dục của chúng ta mà phải biến các em thành khỏe mạnh, có trí tuệ, năng động, tự tin vào cuộc sống. Thế hệ đó mới xây dựng Việt Nam ta. Một trong các nguyên nhân khiến các em trở nên mụ mẫm là do sự “góp phần” của SGK hiện hành”.

Bà An còn nhấn mạnh thêm nhiều vấn nạn kéo theo như tình trạng thầy dạy thêm, trò học thêm phát sinh các phức tạp về kinh tế và tạo ra các mối quan hệ mà theo bà là không mấy “vui vẻ” giữa thầy và trò. Vì thế, cần phải giảm tải ít nhất 1/2 khối lượng SGK hiện nay.

Theo ĐB Huỳnh Minh Thiện (TP HCM) vấn đề đặt ra là thay đổi toàn bộ SGK hay chỉ thay những quyển không phù hợp và nêu: “Sẽ lãng phí nếu làm lại nội dung của những SGK còn tốt. Tôi đề nghị phải đánh giá sách hiện hành, giữ cái gì phù hợp, thay cái gì không phù hợp. Việc tích hợp cao trong lĩnh vực giáo dục tiểu học, THCS, phân hoá mạnh ở THPT, phù hợp với giáo dục 2 giai đoạn, đánh giá được thì sẽ biết nên làm như thế nào”.

Bộ không buông việc viết SGK?

Nhiều ĐBQH tỏ ra lo ngại về vai trò của Bộ GDĐT với phương án bộ sẽ đứng ra tổ chức biên soạn một bộ SGK độc lập, đồng thời kêu gọi các tổ chức cá nhân khác cùng tham gia viết sách như một cách xã hội hóa viết SGK. Hầu hết ĐBQH đoàn TP HCM tỏ ra không đồng tình với phương án này. Lo rằng việc bộ tham gia tổ chức viết sách sẽ chỉ như “bình mới rượu cũ”, bộ không nên đứng ra chủ trì viết SGK, vì bộ cũng phải nhờ đến chuyên gia. Nên làm một cách bình đẳng, theo hướng bộ chỉ nên xây dựng chương trình khung, tổ chức thẩm định công bằng khoa học.

ĐB Phong Lan bày tỏ lo ngại về việc sau khi thẩm định các bộ sách, các trường sẽ chọn bộ SGK nào: “Cần phải có những quy định tránh tình trạng độc quyền SGK như chọn thuốc vào bệnh viện. Phải đảm bảo chọn vì lợi ích của HS, bởi dù muốn hay không cũng sẽ có tình trạng NXB đưa hoa hồng, ăn chia, không tận dụng được cơ chế thị trường mà biến thành thương mại hoá giáo dục”.

ĐB Phạm Xuân Thăng (Hải Dương) đồng tình cao về việc sẽ có một chương trình nhiều SGK, song ông không ủng hộ việc Bộ GDĐT biên soạn riêng một bộ SGK. Ông Thăng nói: “Bộ Giáo dục xây dựng thẩm định bán đấu giá sẽ tạo ra định hướng cứng. Như thế các trường, phòng giáo dục sẽ ưu tiên chọn sách của bộ khiến các cá nhân khác sẽ không có động lực biên soạn. Nhưng quan trọng điều đó sẽ dẫn đến việc “cóp” lại sách, tức là vỏ bên ngoài thì khác nhưng ruột vẫn vậy gây rối cho công tác quản lý. Vì thế bộ chỉ xây dựng khung, từng chương bài”.

Bộ trưởng Bộ GDĐT Phạm Vũ Luận khẳng định, có lý do chính đáng để Bộ GDĐT chủ động biên soạn SGK độc lập, đồng thời sẽ không có chuyện bộ “vừa đá bóng, vừa thổi còi”. Theo Bộ trưởng Luận, từ trước đến nay bộ chưa bao giờ đứng ra viết sách mà chỉ tổ chức, giao cho NXB GD triển khai biên soạn. “Phương án bộ đứng ra tổ chức viết SGK nhằm hoàn thành nhiệm vụ chính trị trước mắt của bộ là phải chủ động có một bộ sách, đồng thời khuyến khích các đơn vị khác cùng tham gia. Thực tế, không phải lúc nào cũng có người sẵn sàng viết. Có người nói giỏi, nhưng thực tế sách của họ viết không dùng được. Tôi thành tâm muốn có nhiều bộ sách, và điều mà tôi lo không phải là bộ không dùng sách của các tổ chức viết ra mà là lo có ai viết không, sách viết có đảm bảo chất lượng không” – ông chia sẻ.

Về thẩm định SGK, ông Luận cho hay việc này không hoàn toàn do bộ mà bao gồm nhiều nhà giáo, khoa học, chuyên gia, nhà hoạt động VHXH có uy tín… cùng tham gia thẩm định. Đây là hội đồng thẩm định độc lập, không phụ thuộc vào Bộ GDĐT hay bộ ngành nào, bộ chỉ được giao đứng ra tổ chức thành lập hội đồng này. Dựa trên kết quả thẩm định độc lập, bộ đang soạn thảo quy trình, quy tắc làm việc để tổ chức việc thẩm định một cách khách quan.

“Việc lựa chọn bộ sách của bộ hay không không ảnh hưởng đến các đơn vị sử dụng sách. Điều tôi lo là tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, tác động của nhà trường về ăn chia phần trăm, chưa chắc đã tốt nhất cho địa phương. Vì thế phải có quy chế. Các đại biểu hãy yên tâm một điều là không có chuyện vừa đá bóng vừa thổi còi ở đây”.

Theo ANTD