Viêm phổi ở trẻ nhỏ – căn bệnh nguy hiểm khó lường

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, trung bình cứ 20 giây lại có 1 trẻ tử vong vì viêm phổi, tại nước ta, mỗi năm có đến 2,9 triệu lượt trẻ dưới 5 tuổi mắc bệnh viêm phổi. Với con số đáng báo động này chúng ta đang là 1 trong 15 quốc gia chiếm 75% gánh nặng viêm phổi toàn cầu.

Có 2,9 triệu trẻ em dưới 5 tuổi mắc viêm phổi mỗi năm (Ảnh minh hoạ)

Nguyên nhân gây viêm phổi hay tái phát ở trẻ em

Hiện nay, nhiều người thường cho rằng, nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ em bắt nguồn từ vi khuẩn, virus. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng, đây chỉ là bề nổi, nguyên nhân sâu xa gây bệnh là do viêm, nhiễm trùng lâu ngày không được điều trị dứt điểm, từ đó kích thích quá trình tăng sinh, tái cấu trúc đường thở diễn ra. Điều này khiến cho niêm mạc tại phế nang, phế quản tăng sinh, phì đại và xơ hóa, sự đàn hồi của nhu mô phổi, phế nang do đó mà bị suy giảm. Hệ quả tất yếulà gây suy giảm hệ miễn dịch của đường hô hấp ở trẻ, khiến viêm phổi tái phát nhiều lần.

Từ đó quá trình viêm, tái cấu trúc trở thành một vòng xoắn bệnh lý lâu ngày, diễn ra liên tiếp không có điểm dừng, nếu không được điều trị tích cực sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm ở trẻ. Trẻ có các triệu chứng ho khan, ho có đờm, khó thở, sốt cao, đờm đặc….

Bên cạnh đó, tái cấu trúc đường thở còn làm cho niêm mạc phổi, phế quản tăng nhạy cảm với các tác nhân có hại, sức đề kháng suy giảm, khiến quá trình viêm, nhiễm trùng thường xuyên tái phát, nếu không được điều trị tận gốc sẽ trở thành mạn tính.

Các dấu hiệu nhận biết sớm nhất viêm phổi ở trẻ em

Viêm phổi ở trẻ em có thể xuất hiện nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Triệu chứng dễ nhận thấy nhất đó là ho, sốt, thở nhanh hay thở gắng sức.

- Thở nhanh liên tục: Trẻ được coi là thở nhanh nếu thở trên 60 lần/phút (đối với trẻ dưới 2 tháng tuổi), trên 50 lần/phút (đối với trẻ từ 2 tháng – 1 tuổi) hoặc trên 40 lần/phút (với trẻ trên 1 tuổi). Để kiểm tra nhịp thở của trẻ chính xác nhất, bạn nên đếm nhịp thở khi trẻ đang nằm yên và không hoạt động gắng sức. Dùng đồng hồ có kim giây để đếm trong vòng 1 phút.

Ho, sốt, thở nhanh, thở gắng sức,… là những biểu hiện của trẻ bị viêm phổi (ảnh minh hoạ)

- Trẻ thở gắng sức: Biểu hiện cánh mũi phập phồng, thở rên, co kéo cơ liên sườn (vị trí phần mềm giữa các xương sườn lõm vào khi trẻ hít vào), co rút hõm ức, rút lõm lồng ngực.

Thở nhanh và thở gắng sức là phản ứng bù trừ nhưng cơ thể trẻ không thể cố gắng mãi. Vì vậy nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể bị suy hô hấp, kiệt sức, nhịp thở chậm lại rồi ngưng thở.

- Sốt vừa đến sốt cao (với những trẻ có hệ miễn dịch yếu đôi khi không có biểu hiện này).

- Trẻ thường bị đau ngực trong lúc ho.

- Trẻ bị nôn không chỉ sau những cơn ho mạnh mà cả giữa các cơn ho.

- Trẻ tím tái quanh môi và ở mặt do bị thiếu oxy.

Nếu có một trong những triệu chứng trên thì nhiều khả năng trẻ đã bị viêm phổi, các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý theo dõi sức khỏe của trẻ. Vậy để điều trị viêm phổi ở trẻ hiệu quả, cần đáp ứng những mục tiêu gì?

Mục tiêu điều trị đẩy lùi viêm phổi ở trẻ em hiện nay

Như đã trình bày ở trên, nguyên nhân chính gây viêm phổi ở trẻ em là do tái cấu trúc niêm mạc đường thở. Do vậy, dù là đẩy lùi bằng phương pháp nào thì cũng cần đáp ứng được những mục tiêu sau:

Mục tiêu trước mắt

Cải thiện các triệu chứng của viêm phổi ở trẻ bằng cách giảm ho, long đờm, giúp thanh phế và phục hồi chức năng hô hấp.

Mục tiêu lâu dài

- Giải quyết nguyên nhân “gốc rễ” gây ra tình trạng viêm phổi ở trẻ em là chống tái cấu trúc, xơ hóa niêm mạc đường thở.

- Tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng cơ thể của trẻ, từ đó giúp phòng ngừa hiệu quả bệnh viêm phổi tái phát.

- Nâng cao thể trạng cho trẻ.

- An toàn khi sử dụng lâu dài.

Ưu nhược điểm của các phương pháp đẩy lùi viêm phổi ở trẻ em hiện nay

Hiện nay, có nhiều phương pháp được sử dụng để xử lý tình trạng viêm phổi ở trẻ em, phổ biến nhất là dùng thuốc và áp dụng những bài thuốc dân gian. Cả hai phương pháp đều có ưu, nhược điểm riêng. Do vậy, phụ huynh cần chú ý để có thể lựa chọn được cho bé giải pháp phù hợp nhất.

Phương pháp sử dụng thuốc

Dùng thuốc là phương pháp điều trị tình trạng viêm phổi ở trẻ em phổ biến hiện nay. Thông thường, chuyên gia sẽ chỉ định kháng sinh, thuốc chống viêm, thuốc giảm ho, long đờm để điều trị viêm phổi ở trẻ.

Có thể nhận thấy rằng, phương pháp này giúp cải thiện triệu chứng viêm phổi ở trẻ em, đáp ứng được mục tiêu điều trị trước mắt. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều lượng và theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Bài thuốc dân gian

Ngoài cách sử dụng thuốc kể trên thì từ xa xưa ông cha ta đã có nhiều bài thuốc giúp cải thiện tình trạng viêm phổi ở trẻ từ những nguyên liệu dân gian như: Xạ can, nhũ hương, bán biên liên, lá trầu không, củ cải trắng,…

Sử dụng bài thuốc dân gian có ưu điểm là nguyên liệu dễ tìm, chi phí thấp, an toàn với mọi đối tượng nhưng lại mất nhiều thời gian và công sức để thực hiện, hiệu quả đem lại không cao,…

Theo SK&ĐS