Vì sao Trung Quốc lập vùng nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông?

Trung Quốc công bố thành lập vùng nhận dạng phòng không mới tại biển Hoa Đông chủ yếu là nhằm khẳng định chủ quyền của mình với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và muốn Nhật phải thừa nhận đang có tranh chấp chủ quyền với Bắc Kinh, trang tin uy tín của Mỹ The Christian Science Monitor (CSM) cho biết hôm 25.11.

Quần đảo Senkaku/Điếu Ngư – Ảnh: Reuters

Nhật Bản đã lên tiếng khẳng định không công nhận vùng nhận dạng phòng không mới của Trung Quốc, với việc Ngoại trưởng Nhật Fumio Kishida gọi đây là một “hành động đơn phương” và “không thể chấp nhận được”.

Động thái của Bắc Kinh khiến một số nhà quan sát quốc tế lo ngại về nguy cơ xảy ra xung đột quân sự tại vùng tranh chấp giữa 2 nước.

“Những hành động bất ngờ tại vùng nhận dạng phòng không của Trung Quốc có thể dẫn đến xung đột”, CSM dẫn lời ông Wang Jinling, một cựu quan chức quân đội Trung Quốc, hiện đang là Giám đốc tổ chức nghiên cứu an ninh San Lue tại Bắc Kinh (Trung Quốc).

Tuy nhiên, ông Wang nói thêm rằng cũng khó có khả năng xảy ra xung đột vì “ý định của Trung Quốc (khi thiết lập vùng phòng không mới – PV) không nhằm mục đích phô trương sức mạnh quân sự hay gây xung đột, mà là khẳng định chủ quyền” đối với quần đảo đang tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư.

Ông Wang cho rằng “giờ không phải là lúc quân đội hai nước so kè sức mạnh, nhưng là lúc để lãnh đạo hai bên so tài về trí khôn”.

Một nhà phân tích quân sự giấu tên người Nhật cũng có cùng nhận định với ông Wang.

“Cả hai nước đều muốn tránh không để xảy ra sự cố xung quanh Senkaku”, vị này nói với CSM.

“Quân đội 2 nước đã cực kỳ cẩn trọng để không đụng độ nhau cả trên không lẫn trên biển kể từ sau khi hai nước cùng tuyên bố chủ quyền với quần đảo này vào tháng 9.2012 và chỉ điều động tàu tuần duyên để ngăn cản nhau”, chuyên gia quân sự Nhật bình luận.

Tuy nhiên, khi cả hai phía có tuyên bố chủ quyền chồng lấn trên không và cùng tuyên bố sẽ cho chiến đấu cơ xử lý các vụ vi phạm, thì nhiều khả năng có thể xảy ra sự cố, chuyên gia Nhật nói thêm.

Bắc Kinh cũng giải thích trong thông báo đăng tải trên trang web của bộ quốc phòng nước này hôm 23.11 rằng, cũng giống như Mỹ, Nhật và các nước khác, vùng nhận dạng phòng không mới của Trung Quốc được thiết lập để “bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và an ninh hàng không”.

Nếu máy bay nước ngoài bay vào không phận này từ chối khai báo danh tính hay không tuân theo các chỉ dẫn của phía Trung Quốc, thì quân đội nước này “sẽ áp dụng các biện pháp phòng thủ khẩn cấp để giải quyết”, Bắc Kinh cho hay.

“Đây là một lời nhắc nhở cho Nhật Bản rằng Trung Quốc thật sự nghiêm túc và sẵn sàng án ngữ tại đó cho đến khi họ có được một sự nhượng bộ”, CSM dẫn lời ông Denny Roy, một nhà phân tích tại Trung tâm Đông Tây, nơi nghiên cứu văn hóa các quốc gia châu Á -Thái Bình Dương của Mỹ.

“Họ muốn Nhật Bản thừa nhận rằng có một sự tranh chấp chủ quyền ở đây” và đang có những bước tiến đến việc cùng kiểm soát quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, chuyên gia Mỹ này nói thêm.

Một máy bay trinh sát Y-8 của Trung Quốc đang bay qua Thái Bình Dương – Ảnh: Reuters

Các quan chức tại Tokyo ngày càng tin rằng Bắc Kinh gây áp lực là nhằm thử thách quyết tâm của họ và nếu họ nhượng bộ về vấn đề Senkaku/Điếu Ngư, thì Trung Quốc sẽ lấn lướt các vấn đề khác, ông Denny phân tích.

Được biết, vào hôm 24.11, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cảnh báo tuyên bố thành lập vùng nhận diện phòng không mới của Trung Quốc “làm gia tăng rủi ro do hiểu lầm và tính toán sai”.

Nhiều chuyên gia quân sự quốc tế và Nhật Bản cảnh báo khả năng xảy ra sự cố do hiểu lầm và tính toán sai là rất cao vì radar của quân đội Trung Quốc không đủ tiên tiến để phát hiện tiêm kích bay qua quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở tầm thấp.

Quần đảo này nằm cách bờ biển Trung Quốc đến hơn 322 km.

Theo TNO