Vì sao Trung Quốc cấp khoản vay 5 tỷ USD cho Venezuela?

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro ngày 20/4 thông báo Trung Quốc đã đồng ý cấp khoản vay mới trị giá 5 tỷ USD cho quốc gia Nam Mỹ này.

Tổng thống Maduro trong chuyến thăm Bắc Kinh (Ảnh: EFE)

Trong một tuyên bố, Tổng thống Maduro cho biết khoản vay mới được cấp sẽ được chính phủ Venezuela sử dụng “để phát triển kinh tế”. Tuy nhiên, ông không nêu chi tiết về kế hoạch phát triển kinh tế này.

Trong khi đó, giới chuyên gia đang có những tranh luận về việc liệu Trung Quốc cho vay để giải cứu Venezuela hay Bắc Kinh không muốn để mất những lợi ích mà nước này gây dựng được tại khu vực Nam Mỹ thời gian qua?.

Kinh tế Venezuela đang gặp khó khăn kể từ sau khi giá dầu tụt dốc hồi năm ngoái. Theo số liệu được Bộ Dầu khí Venezuela công bố, giá dầu ở nước này đã giảm gần 50% trong thời gian qua, từ 97 USD/thùng hồi tháng 4/2014 xuống còn 50 USD/thùng vào thời điểm hiện tại.

Trước đó, Tổng thống Maduro đã công du tới Trung Quốc, Nga và một số nước trong OPEC để thảo luận về các biện pháp nhằm ngăn chặn đà trượt dốc của giá dầu.

Tại Bắc Kinh, Tổng thống Maduro đã thảo luận về việc sẽ tiếp tục bán dầu cho Trung Quốc, đổi lại một gói hỗ trợ tài chính. Kể từ năm 2007, Trung Quốc đã cấp khoản vay trị giá hơn 50 tỷ USD cho Venezuela trong một thỏa thuận gọi là “tiền dầu trả trước”.

Cụ thể, Venezuela sẽ thanh toán nợ cho Trung Quốc bằng khí đốt và dầu mở được chuyển thằng từ các mỏ sang quốc gia châu Á, bảo đảm giúp Bắc Kinh có một nguồn cung ổn định, trong khi Caracas có ngân sách để phát triển các dự án kinh tế.

Tuy nhiên, Trung Quốc đang hạn chế mô hình tài chính quốc tế chấp nhận các dự án có tính rủi ro cao. Các học giả Xue Li và Xu Yanzhou cho rằng: “Những khoản đầu tư của Trung Quốc ở khu vực Mỹ Latinh mang lại lợi nhuận thấp hoặc thậm chí không có lợi nhuận, song Bắc Kinh không hề muốn không thu lại được gì mà còn bị lỗ nặng”.

Khi nói đền trường hợp của riêng Venezuela, hai học giả nêu trên cho rằng Trung Quốc nên cắt đứt nguồn tài chính: “Khoản đầu tư và cho vay của Trung Quốc cho Venezuela đã lên đến hơn 70 tỷ USD. Cân nhắc tình hình kinh tế và chính trị tại quốc gia Nam Mỹ này, thật khó để tiếp tục cấp thêm các khoản vay hay đầu tư nào khác”.

Vậy tại sao Bắc Kinh vẫn tiếp tục cho Venezuela vay thêm 5 tỷ USD? Giới phân tích cho rằng Trung Quốc đang cố gắng ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng ở Venezuela, quốc gia đã giúp Bắc Kinh có được một chỗ đứng về địa chính trị tại khu vực Mỹ Latinh nhiều năm qua.

Thời gian qua, truyền thông Trung Quốc đã tập trung đưa tin về căng thẳng giữa chính quyền của Tổng thống Maduro với Mỹ trước Hội nghị Thượng đỉnh các nước châu Mỹ tại Panama.

Rõ ràng, một cuộc khủng hoảng kinh tế thực sự tại Venezuela sẽ đe dọa tới lợi ích kinh tế và an ninh của Trung Quốc ở khu vực Mỹ Latinh. Dù khu vực này không phải là khu vực quan trọng trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc song về lâu dài, đây là một khu vực mà Bắc Kinh muốn hướng đến. Do đó, Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục có những biện pháp vừa đủ để trợ giúp nền kinh tế Venezuela.

Ngọc Anh

Theo Dantri/Diplomat