Vì sao Obama cần quốc hội gật đầu để đánh Syria?

Quyết định chờ sự phê chuẩn của quốc hội cho hành động quân sự nhằm vào Syria cho thấy Tổng thống Mỹ Barack Obama là người thực tế, cũng như sẵn sàng chấp nhận rủi ro một cách có tính toán.

Obama sẵn sàng chấp nhận rủi ro một cách có tính toán. Ảnh: AFP

Obama trở thành ông chủ Nhà Trắng để chấm dứt chứ không phải là châm ngòi cho các cuộc chiến. Điều này là rất rõ ràng, bởi khi có bài phát biểu quan trọng tại Đại học Quốc phòng ở Washington hôm 23/5, ông đã kêu gọi chấm dứt “cuộc chiến dai dẳng chống khủng bố” và “tình trạng thời chiến kéo dài” vốn đã tồn tại ở nước Mỹ kể từ sau vụ 11/9/2001.

Với quyết định xin phép sự phê chuẩn của quốc hội cho một hành động quân sự nhằm vào Syria, Obama muốn rời Nhà Trắng vào năm 2016 như là một tổng thống khiến việc những người kế nhiệm đơn phương phát động chiến tranh mà không có cái gật đầu của các nghị sĩ trở nên khó khăn hơn.

Suy nghĩ thực tế

Cũng với việc chờ sự chấp thuận của quốc hội, tổng thống Mỹ không chỉ được nhìn nhận là một người hiểu luật vì từng giảng dạy luật hiến pháp ở đại học Chicago, mà còn là một người thực tế.

Trong vài ngày trước, chính quyền Obama có thể luôn biện minh rằng việc tấn công chế độ Bashar al-Assad là vì những lý do nhân đạo, để ngăn chặn các cuộc thảm sát tiếp theo bằng vũ khí hóa học nhằm vào người dân Syria, bất chấp thực tế rằng không có sự cho phép ở tầm quốc tế nào đối với việc tấn công quốc gia Trung Đông và không có nghị quyết nào của quốc hội Mỹ cho phép hành động này.

Nhưng thái độ cương quyết kể trên không thể che đậy được một thực tế, đó là dư luận Mỹ dường như bị chia rẽ về việc Mỹ có nên tấn công Syria hay không.

Các hành động quân sự đơn phương của Mỹ tất nhiên là không có gì phải bàn cãi nếu nó diễn ra sau khi một thế lực hoặc một nhóm ngoại quốc tấn công vào các mục tiêu Mỹ.

Tổng thống Bill Clinton đã không cần chờ sự chấp thuận của quốc hội để ra lệnh bắn các tên lửa hành trình vào những trại huấn luyện của al-Qaeda tại Afghanistan hồi năm 1998, sau khi tổ chức khủng bố này tấn công vào hai đại sứ quán Mỹ ở châu Phi.

Tổng thống George H. W. Bush cũng không cần các nghị sĩ phê chuẩn việc tấn công Panama vào năm 1989, vì một lính thủy đánh bộ Mỹ trước đó đã bị giết và hàng chục nghìn người Mỹ khác đang sinh sống ở quốc gia Trung Mỹ bị đe dọa.

Tuy nhiên, Syria vẫn chưa tấn công bất cứ mục tiêu hay công dân Mỹ nào, vì vậy việc lấy cớ rằng tấn công chế độ Assad nhằm bảo vệ các sinh mạng và lợi ích của Mỹ trở thành chủ đề để bàn cãi. Điều này khiến chính quyền Obama phải tính đến việc có sự phê chuẩn từ các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hay Liên đoàn Arab.

Thế nhưng, Liên Hợp Quốc không phải là nơi Mỹ dễ có được sự đồng thuận, vì Nga và Trung Quốc vốn luôn nêu rõ rằng họ sẽ phủ quyết bất cứ nghị quyết nào về việc tấn công Syria.

Việc NATO sẽ phê chuẩn một cuộc tấn công vì lý do nhân đạo, như tổ chức này đã từng làm tại Kosovo vào năm 1999, ít có khả năng xảy ra. Thậm chí, nếu có một sự phê chuẩn như vậy, một thành viên chủ chốt của NATO là Anh cũng không thể tham gia vì quốc hội nước này đã bỏ phiếu chống lại hành động quân sự nhằm vào Syria.

Liên đoàn Arab, từng thông qua chiến dịch lật đổ lãnh đạo Moammar Gadhafi ở Libya hồi năm 2011, chưa cho thấy dấu hiệu của sự sẵn sàng chấp thuận một cuộc chiến nhằm vào Syria.

Chấp nhận rủi ro có tính toán

Quyết định chờ cái gật đầu của quốc hội còn cho thấy Obama là người sẵn sàng chấp nhận rủi ro một cách có tính toán.

Trong những vấn đề quan trọng mà cái giá phải trả là không nhỏ, Obama đã chứng minh rằng ông sẵn sàng đón nhận những rủi ro. Hai năm trước, tổng thống Mỹ phê chuẩn việc đội biệt kích SEAL của hải quân Mỹ thực hiện cuộc tìm diệt Osama bin Laden ở Pakistan. Obama làm điều này mà không cần lời khuyên của Phó tổng thống Joe Biden hay bộ trưởng quốc phòng khi đó, Robert Gates. Nếu chiến dịch đó thất bại giống như nhiều quan chức an ninh quốc gia cấp cao của Obama nhận định, có lẽ giờ ông đang dành thời gian ở nhà riêng tại Chicago hoặc sống ở quê nhà Hawaii.

Với Obama, sự phê chuẩn của quốc hội trong việc sử dụng vũ lực tại Syria sẽ mở đường cho ông một khi cần phải có những hành động quân sự trên bộ ở quốc gia Trung Đông. Nó cũng sẽ giúp ích cho Obama nếu ông cảm thấy phải có một cuộc đối đầu quân sự với Iran. Tất nhiên, nếu không có được sự phê chuẩn của các nghị sĩ, ông chủ Nhà Trắng sẽ phải chịu chung sự bẽ mặt như Thủ tướng Anh David Cameron từng chịu sau khi quốc hội Anh lắc đầu trước đề xuất tấn công Syria.

Tuy nhiên, Obama, một người của đảng Dân chủ, rõ ràng đã thử hình dung về việc cuộc bỏ phiếu ở quốc hội Mỹ có thể diễn ra như thế nào.

Ông có thể đã tính toán rằng các nghị sĩ Cộng hòa ở quốc hội sẽ phải giải thích với dư luận Mỹ lý do họ không đồng ý hành động quân sự nhằm vào Syria, dù vũ khí hóa học được sử dụng trên diện rộng ở nước này, trong khi vẫn luôn mô tả Iran (đồng minh gần gũi nhất của Syria) và chương trình hạt nhân của Tehran là một hiểm họa nghiêm trọng với thế giới.

Trong những ngày tới, chính quyền Obama sẽ khẳng định rằng nếu bỏ qua cho việc vũ khí hóa học được sử dụng liên tiếp và trên diện rộng ở Syria, nước Mỹ nên quên đi bất cứ cơ hội nào để làm chậm hoặc chấm dứt chương trình hạt nhân của Iran, điều mà đảng Cộng hòa vẫn luôn dành nhiều sự quan tâm.

Với những người thuộc đảng Dân chủ vốn luôn hoài nghi về các hành động quân sự Mỹ, Obama có thể chỉ đơn giản đặt câu hỏi: “Không phải là bây giờ thì lúc nào?”. Những người tự nhận là tôn thờ tự do có lý nào lại không can thiệp để chấm dứt việc sử dụng những vũ khí, vốn tồi tệ đến mức chúng đã bị cấm bởi thế giới văn minh trong gần một thế kỷ?

Theo VNE