Vì sao nhiều cựu lãnh đạo Bình Dương bị cách chức, khởi tố?

Nguyên Bí thư, Phó bí thư và Chủ tịch UBND Bình Dương cùng hơn 10 cựu cán bộ tỉnh này bị cách chức, khởi tố do liên quan những sai phạm tại Tổng công ty 3/2.

Ban Chấp hành Trung ương vừa quyết định kỷ luật Bí thư Bình Dương Trần Văn Nam bằng hình thức cách chức tất cả chức vụ trong Đảng nhiệm kỳ 2010-2015, 2015-2020 và 2020-2025.

Ông Nam cùng 9 cựu lãnh đạo tỉnh này bị xác định có liên quan đến những sai phạm tại Tổng công ty Sản xuất và Xuất nhập khẩu Bình Dương (Tổng công ty 3/2) thuộc Tỉnh ủy Bình Dương, gây hậu quả rất nghiêm trọng, thất thoát lớn ngân sách Nhà nước.

Mất “đất vàng” về tay tư nhân

Theo kết luận thanh tra, các khu đất 43 ha và 145 ha tại phường Hòa Phú, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, được UBND tỉnh giao cho Tổng công ty 3/2 quản lý và sử dụng để làm dự án.

Năm 2010, tổng công ty này liên kết với Công ty Bất động sản Âu Lạc (do bị can Nguyễn Quốc Hùng làm Giám đốc) thành lập liên doanh mới là Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Tân Phú để xây dựng dự án trên khu đất 43 ha.

Theo thỏa thuận, phía tổng công ty góp vốn 60 tỷ đồng, tương đương 30% vốn điều lệ. Còn Công ty Âu Lạc góp 70% vốn với số tiền 140 tỷ.

Cựu Bí thư Bình Dương Trần Văn Nam. Ảnh: H.T.

Đến năm 2016, Tổng công ty 3/2 ký hợp đồng chuyển nhượng khu đất 43 ha cho Công ty Tân Phú với giá hơn 250 tỷ đồng. Cơ quan thanh tra xác định việc chuyển nhượng diễn ra năm 2016 nhưng các bên đã lấy mức giá tại thời điểm góp vốn là năm 2010, thấp hơn rất nhiều so với quy định.

Năm 2017, Tổng công ty 3/2 hoàn tất việc thoái vốn, chuyển nhượng 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú cho Công ty Âu Lạc. Từ đó, quyền sở hữu khu đất 43 ha, vốn thuộc quản lý của Tỉnh ủy Bình Dương, rơi vào tay tư nhân.

Cơ quan chức năng kết luận việc chuyển nhượng khu đất 43 ha được thực hiện không đúng quy định về thẩm định giá, đấu giá tài sản gây thất thoát 126 tỷ đồng so với bảng giá đất quy định của UBND tỉnh Bình Dương thời điểm trên.

Tại dự án 145 ha, cơ quan thanh tra xác định khu đất này cũng được tỉnh Bình Dương giao cho Tổng công ty 3/2 quản lý. Năm 2007, tổng công ty ký hợp đồng liên doanh với 2 công ty của Hàn Quốc, thành lập Công ty CP Đầu tư và Phát triển Tân Thành để triển khai dự án sân golf trên toàn bộ khu đất.

Theo hợp đồng, Tổng công ty 3/2 góp vốn 30% bằng quyền sử dụng khu đất 145 ha đất, tương đương 9 triệu USD. Hai công ty của Hàn Quốc đăng ký góp 21 triệu USD và giữ 70% vốn điều lệ.

Sau 4 năm ký hợp đồng, các doanh nghiệp nước ngoài mới góp vốn thực tế được 5,2 triệu USD và không thể hoàn thiện dự án sân golf. Sau đó, 2 công ty của Hàn Quốc đã chuyển nhượng vốn góp cho 2 đơn vị khác là Công ty TNHH Phát Triển và Công ty cổ phần Hưng Vượng.

Qua nhiều lần chuyển nhượng lòng vòng, khu đất 145 ha cũng thuộc quyền sở hữu của các công ty tư nhân.

Cựu Bí thư Trần Văn Nam sai phạm gì?

Theo kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, ông Trần Văn Nam đã làm trái chủ trương của Tỉnh ủy, vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai, vốn, tài sản Nhà nước.

Năm 2012, khi đang là Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, ông Nam đã ký văn bản xác định giá đất để thực hiện nghĩa vụ tài chính không đúng quy định đối với khu đất được giao cho Tổng công ty 3/2.

Cựu Chủ tịch Bình Dương Trần Thanh Liêm (trái) và Phó chủ tịch Bình Dương Nguyễn Thanh Trúc. Ảnh: Bộ Công an.

Ông Nam cũng được xác định buông lỏng lãnh đạo, thiếu kiểm tra, giám sát; chỉ đạo hợp thức hóa tài liệu để che giấu vi phạm; gây thất thoát lớn tài sản, ngân sách Nhà nước.

Ngoài ra, tại một số cuộc họp của Thường trực Tỉnh ủy trong nhiệm kỳ 2015-2020, ông Nam còn bị xác định đã đồng ý cho Tổng công ty 3/2 chuyển nhượng vốn, tài sản trái quy định, gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước.

Ông Phạm Văn Cành, cựu Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy, là người chịu trách nhiệm trực tiếp trong quản lý đất, vốn Nhà nước tại Tổng công ty 3/2. Ông Cành bị xác định đã ký văn bản hợp thức hóa sai phạm trong việc chuyển nhượng đất là tài sản Nhà nước cho tư nhân.

Ông Cành cũng có trách nhiệm để xảy ra các vi phạm tại Tổng Công ty 3/2, chịu trách nhiệm về chủ trương cho thoái vốn Nhà nước tại tổng công ty này.

Còn ông Trần Thanh Liêm, cựu Chủ tịch tỉnh Bình Dương, chịu trách nhiệm là người đứng đầu, đã ký nhiều văn bản phê duyệt phương án cổ phần hóa, cho phép cơ cấu vốn cổ phần liên quan Tổng công ty 3/2. Ông Liêm cũng có trách nhiệm trong việc bổ sung văn bản để hợp thức hóa sai phạm trong việc chuyển nhượng dự án tại Tổng công ty 3/2.

Ngày 30/6, Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam ông Trần Thanh Liêm, ông Phạm Văn Cành và 4 cựu lãnh đạo, cán bộ UBND, Tỉnh ủy Bình Dương do liên quan những sai phạm tại Tổng công ty 3/2.

Trước đó, 11 bị can khác là cựu lãnh đạo, cán bộ ở tỉnh Bình Dương và Tổng công ty 3/2 cũng bị khởi tố. Trong đó có ông Lê Văn Trang (cựu Cục trưởng Cục Thuế tỉnh) và Nguyễn Văn Minh (Chủ tịch HĐQT Tổng công ty 3/2).