Vì sao người Việt nghèo mà không ‘thắt lưng buộc bụng’?
“Người Việt nghèo mà xài sang”, thoạt nhìn hiện tượng đó, có người lạc quan coi đó là dấu hiệu đáng mừng vì xã hội tiêu dùng phát triển.
Tuy nhiên, nếu suy ngẫm kỹ một chút thì không phải như vậy, thậm chí hiện tượng này phản ánh một thực tế hoàn toàn ngược lại.
Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam đưa thông tin: Mỗi năm, người Việt Nam tiêu thụ hết 3 tỷ lít bia, tương đương với 3 tỷ USD.
Con số này khiến nhiều người hết hồn nhưng chắc các “đệ tử lưu linh” thì vẫn “bình chân như vại”.
Bia tiêu thụ với số lượng lớn mang lại niềm vui cho các nhà sản xuất bao nhiêu thì lại khiến các nhà quản lý, nghiên cứu xã hội băn khoăn bấy nhiêu, nhất là trong vài năm gần đây, tình hình kinh tế ngày càng khó khăn mà lượng bia tiêu thụ vẫn cứ tăng đều hàng năm.
Theo Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Minh Phong, nếu xuất khẩu gạo của Việt Nam chỉ khoảng trên dưới 1 tỷ USD/năm, thì việc tiêu dùng tới 3 lần lượng t.iền tiêu dùng cho bia, cho thấy rõ ràng vấn đề cần phải suy nghĩ. Nếu số lượng t.iền được dùng trong bia được đầu tư cho phát triển kinh tế thực sự, cho xuất khẩu chắc chắn sẽ tạo ra được giá trị gia tăng tốt hơn.
Bia rượu chỉ nên làm cho đời sống con người thêm dư vị chứ không nên trở thành “tệ nạn”
Nhiều người nước ngoài đến Việt Nam lần đầu rất ngạc nhiên vì sao người Việt nghèo mà không “thắt lưng buộc bụng”, trái lại còn xài sang. Chiều vừa tắt nắng là các hàng quán trở nên nhộn nhịp. Khắp nơi chỗ nào cũng nghe tiếng “100%, dzô…” .
Video đang HOT
Trong khi đó, nước ta vẫn đang thuộc diện nghèo với đa phần là nông dân, có thu nhập thấp. Hàng xuất khẩu vẫn chủ yếu là bán nguyên vật liệu và gia công những mặt hàng tiêu dùng; nguồn đầu tư trong nước còn ít mà chủ yếu là vốn vay nước ngoài và các khoản viện trợ của các tổ chức tín dụng quốc tế thì cái danh “tiêu xài lạc quan nhất thế giới” thật không đáng để tự hào chút nào.
Lý giả cho hiện tượng “nghèo mà thích xài sang”, các chuyên gia cho rằng, từ ngàn xưa, người xưa đã đúc kết ra nguyên nhân: “nhà giàu ham mần, nhà bần ham ăn”. Cũng có người cho rằng, nguyên nhân của hiện tượng “nghèo mà không thắt lưng buột bụng” chủ yếu từ giáo dục. Do thiếu giáo dục của gia đình, nhà trường và xã hội nên mới xảy ra cớ sự như ngày hôm nay.
Thực tế thì trong những năm gần đây, thu nhập của người dân có phần khá hơn, do đó sức mua và chi tiêu cũng tăng theo; nhưng nhìn con số 3 tỷ lít bia tiêu thụ mỗi năm cho thấy mặt tiêu cực trong nếp sống của người Việt.
Lẽ ra, hết giờ làm việc người ta trở về nhà chăm sóc con cái, chia sẻ việc nhà với vợ hay nghỉ ngơi, đọc sách, báo, nghe nhạc, làm vườn, trang trí nhà cửa, tập thể thao, học một kỹ năng nào đó,…Nhưng hiện nay, nhiều gia đình khá giả vẫn xa lạ với thói quen đọc sách, báo, tham gia các hoạt động nhằm nâng cao trí tuệ, cảm xúc; thay vào đó người ta tìm đến quán nhậu hoặc những nơi ăn chơi xa xỉ.
Quả thật, với các nước trong vùng khí hậu nhiệt đới thì bia là thức uống được ưa chuộng để giải khát, tiệc tùng,…Ngày xưa “miếng trầu là đầu câu chuyện” nhưng ngày nay, không thể phủ nhận “ly bia là câu chuyện giao tế”. Nhiều thương vụ, hợp đồng được thỏa thuận trên bàn nhậu. Qua rượu bia, tình cảm gia đình, bạn bè xích lại gần nhau, thông hiểu và chia sẻ với nhau hơn,…Tuy nhiên, qua bia rượu cũng tạo cơ hội nảy sinh tiêu cực, say xỉn mất khả năng tự chủ dẫn đến xô xát, gây tai nạn giao thông, bạo lực gia đình,…thậm chí, nhiều “phi vụ” làm ăn được kết nối; bè phái, vây cánh được củng cố qua ăn nhậu; nhiều vụ tham ô, tham nhũng cũng chọn bàn nhậu làm nơi xuất phát và quan hệ con người cũng đầy vơi tùy theo từng độ nhậu.
Chưa kể, nếu cứ chìm ngập trong bia rượu, nòi giống “con rồng cháu tiên” sẽ ngày càng lười tư duy, suy giảm sức khỏe, năng lực sáng tạo, ngày càng thoái hóa trong khi người Việt Nam vốn dĩ đã nhỏ bé, thấp còi.
Việt Nam đang ở “top” đầu thế giới về tỷ lệ nạo phá thai, tai nạn giao thông, là “cường quốc dân số”, bây giờ là “cường quốc tiêu thụ bia rượu” (nhất Đông Nam Á, thứ 3 châu Á, chỉ sau Nhật Bản và Trung Quốc). Đã đến lúc phải loại trừ những thói quen xấu, xây dựng nếp sống văn minh. Sự lãng phí thời gian, t.iền của cho những cuộc vui bất tận vẫn là điều đáng để chúng ta nhìn lại mình. Bia rượu chỉ nên làm cho đời sống con người thêm dư vị chứ không nên trở thành “tệ nạn”.
Theo Đất Việt
Nghịch lý vàng - t.iền
Nghị định 24/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng có hai mục tiêu. Mục tiêu trước mắt là bình ổn, tránh những cơn sốt nóng, cơn hạ nhiệt, đảm bảo giá thị trường phù hợp với giá thế giới.
Đây là mục tiêu đúng và rất cần thiết. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện Nghị định 24 thành hai giai đoạn. Giai đoạn đầu là bình ổn theo nghĩa đảm bảo nguồn cung, còn yêu cầu phù hợp với giá vàng thế giới, bao gồm cả động thái lên, xuống cũng như mức sát giá thì bản thân NHNN cũng thừa nhận là chưa được.
Vấn đề này, theo NHNN có một lý do khách quan: Hiện nay, nhu cầu của thị trường rất lớn, nếu đảm bảo sát giá, Nhà nước sẽ phải bỏ ra một lượng ngoại tệ rất lớn để nhập khẩu vàng, và việc này sẽ gây thâm hụt ngoại tệ.
Hơn nữa, về góc độ lợi ích nhà nước, đây là cơ hội để tăng thu cho ngân sách, bởi mỗi một phiên đấu thầu trên dưới một tấn vàng, lãi được khoảng 100 tỷ đồng. Rõ ràng, trong bối cảnh ngân sách đang căng thẳng thì đây là nguồn thu tốt.
Tuy nhiên, cũng có hai yếu tố gây bức xúc trong xã hội. Một là từ phía các ngân hàng thương mại (NHTM). Trước đây, NHNN cho phép các NHTM huy động, kinh doanh vàng một cách hợp lệ, trong giả định giá vàng trong nước và thế giới liên thông. Bây giờ, NHNN đột ngột không cho các NHTM làm nữa và độc quyền, khiến các NHTM bị thiệt hại.
Thiệt hại này được NHNN cho là các NHTM phải trả giá vì trước đây đã có lời. Phía người dân cũng có hai nhóm chịu tác động, nhưng nhóm thiệt nhiều hơn phải mua vào giá cao trong khi có rất ít người bán ra, khác với việc NHNN nói giữ giá cao để bán giá cao. Cho nên, nói như NHNN là một cách, nhưng chưa phân biệt rõ các nguyên nhân cũng như lợi ích mang tính hợp lý.
Việc thực hiện các giải pháp của Nghị định 24 mang lại hai cái lợi nhất định. Thứ nhất, giúp việc kinh doanh vàng giảm xuống và những cơn sốt nóng, cơn hạ nhiệt cũng ít hơn. Người ta không còn coi vàng là thứ để kinh doanh như trước nữa. Chuyện những bà nội trợ mua đi bán lại một vài chỉ vàng bây giờ hầu như không còn.
Điều này, về góc độ ổn định là chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay. Thứ hai, nó tạo ra nguồn thu ngân sách bổ sung trong bối cảnh xuất hiện những tình huống ngoài dự kiến liên quan đến dự trữ ngoại tệ.
NHNN có thể biện bác về một nguồn nhập nào đấy, nhưng nếu tiếp tục dùng ngoại tệ mua vàng về để bán, nguồn ngoại tệ dự trữ chẳng mấy chốc sẽ hết. Trong tương lai, nếu tiếp tục độc quyền, NHNN có thể phải bán buôn vàng bằng ngoại tệ mới có nguồn ngoại tệ để cân đối ngoại hối, nếu không sẽ gây mất cân đối và điều này rất nguy hiểm.
Các giải pháp này ngoài việc chưa đạt được mục tiêu đề ra, còn gây hai hệ lụy lớn. Thứ nhất, rủi ro chính sách. Người mua vàng bị mua với giá đắt trong bối cảnh vừa bị dồn ứ về tổng cầu, vừa bị độc quyền sàn đấu giá cao, nên có thể lỗ lớn.
Thứ hai, nó gây ra sự bức xúc cho thị trường khi NHNN vừa ra lệnh về các thủ tục, vừa nhập khẩu vàng và độc quyền về giá. Điều này vi phạm chính những nguyên tắc về quản lý và quản trị kinh doanh, gây mất uy tín nhất định về mặt chủ trương chính sách, về sự thiếu nhất quán cũng như độ ổn định của chính sách, bởi hầu hết các can thiệp đều mang tính chất hành chính.
Thị trường vàng là thị trường đặc biệt, cho nên cần xem nó như một dạng thị trường hàng hóa đặc biệt, vì nó có nửa tính chất t.iền, nửa tính chất hàng.
Một điểm nữa, nó có thể gây ra sự mập mờ về chính sách, thậm chí là "cái nôi" để tham nhũng, bởi nó gắn với hai chi tiết. Một là, NHNN cho phép tạm xuất, tái nhập vàng của người dân gửi một cách không rõ ràng. Thứ hai, ra lệnh không điều tra về vàng và điều này đã được Chính phủ chấp thuận. Như vậy, dòng vàng luân chuyển rất bí mật. Những việc tạm xuất, tái nhập không có kiểm tra, giám sát có thể gắn với lạm dụng, bao gồm lạm dụng để buôn lậu vàng, lạm dụng để tiếp tục huy động vàng mà không ai cấm được, bởi vàng được coi như đồng t.iền quốc gia. Đây là kẽ hở rất lớn.
Một câu hỏi lớn được đặt ra, với những chính sách, giải pháp đã và đang thực hiện về thị trường vàng trong tương lai có đạt được mục tiêu đề ra không. Nhìn vào thực tế, điều này phụ thuộc vào hai yếu tố chính. Một là, bối cảnh thế giới và thị trường vàng thế giới.
Hai là, những quyết sách của Chính phủ. Nếu như những quyết sách của Chính phủ không thay đổi, chắc chắn thị trường vàng sẽ biến đổi theo hướng Nhà nước vẫn độc quyền và thương hiệu vàng SJC vẫn là thương hiệu chi phối.
Như vậy, lợi thế và giá cả khó sát với giá thế giới, chênh lệch không phải là 400 ngàn đồng/lượng như NHNN đã từng hứa, mà sẽ là trên 1,5 triệu đồng/lượng.
Theo TS. Nguyễn Minh Phong
Những chiêu cạnh tranh 'vô đối' giữa các ngân hàng Nhìn bên ngoài, ai cũng nghĩ, cán bộ ngân hàng thu nhập cao, "khủng", họ tha hồ được các chủ doanh nghiệp "bâu quanh" để "bấu víu", nhờ vả. Ra sức cạnh tranh nhưng thị phần của một số ngân hàng vẫn bị thu hẹp. Ảnh minh họa. Cuộc đua khốc liệt Nhìn bên ngoài, ai cũng nghĩ, cán bộ ngân hàng thu...
