Vì sao người Việt nghèo mà không ‘thắt lưng buộc bụng’?

“Người Việt nghèo mà xài sang”, thoạt nhìn hiện tượng đó, có người lạc quan coi đó là dấu hiệu đáng mừng vì xã hội tiêu dùng phát triển.

Tuy nhiên, nếu suy ngẫm kỹ một chút thì không phải như vậy, thậm chí hiện tượng này phản ánh một thực tế hoàn toàn ngược lại.

Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam đưa thông tin: Mỗi năm, người Việt Nam tiêu thụ hết 3 tỷ lít bia, tương đương với 3 tỷ USD.

Con số này khiến nhiều người hết hồn nhưng chắc các “đệ tử lưu linh” thì vẫn “bình chân như vại”.

Bia tiêu thụ với số lượng lớn mang lại niềm vui cho các nhà sản xuất bao nhiêu thì lại khiến các nhà quản lý, nghiên cứu xã hội băn khoăn bấy nhiêu, nhất là trong vài năm gần đây, tình hình kinh tế ngày càng khó khăn mà lượng bia tiêu thụ vẫn cứ tăng đều hàng năm.

Theo Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Minh Phong, nếu xuất khẩu gạo của Việt Nam chỉ khoảng trên dưới 1 tỷ USD/năm, thì việc tiêu dùng tới 3 lần lượng tiền tiêu dùng cho bia, cho thấy rõ ràng vấn đề cần phải suy nghĩ. Nếu số lượng tiền được dùng trong bia được đầu tư cho phát triển kinh tế thực sự, cho xuất khẩu chắc chắn sẽ tạo ra được giá trị gia tăng tốt hơn.

Bia rượu chỉ nên làm cho đời sống con người thêm dư vị chứ không nên trở thành “tệ nạn”

Nhiều người nước ngoài đến Việt Nam lần đầu rất ngạc nhiên vì sao người Việt nghèo mà không “thắt lưng buộc bụng”, trái lại còn xài sang. Chiều vừa tắt nắng là các hàng quán trở nên nhộn nhịp. Khắp nơi chỗ nào cũng nghe tiếng “100%, dzô…” .

Trong khi đó, nước ta vẫn đang thuộc diện nghèo với đa phần là nông dân, có thu nhập thấp. Hàng xuất khẩu vẫn chủ yếu là bán nguyên vật liệu và gia công những mặt hàng tiêu dùng; nguồn đầu tư trong nước còn ít mà chủ yếu là vốn vay nước ngoài và các khoản viện trợ của các tổ chức tín dụng quốc tế thì cái danh “tiêu xài lạc quan nhất thế giới” thật không đáng để tự hào chút nào.

Lý giả cho hiện tượng “nghèo mà thích xài sang”, các chuyên gia cho rằng, từ ngàn xưa, người xưa đã đúc kết ra nguyên nhân: “nhà giàu ham mần, nhà bần ham ăn”. Cũng có người cho rằng, nguyên nhân của hiện tượng “nghèo mà không thắt lưng buột bụng” chủ yếu từ giáo dục. Do thiếu giáo dục của gia đình, nhà trường và xã hội nên mới xảy ra cớ sự như ngày hôm nay.

Thực tế thì trong những năm gần đây, thu nhập của người dân có phần khá hơn, do đó sức mua và chi tiêu cũng tăng theo; nhưng nhìn con số 3 tỷ lít bia tiêu thụ mỗi năm cho thấy mặt tiêu cực trong nếp sống của người Việt.

Lẽ ra, hết giờ làm việc người ta trở về nhà chăm sóc con cái, chia sẻ việc nhà với vợ hay nghỉ ngơi, đọc sách, báo, nghe nhạc, làm vườn, trang trí nhà cửa, tập thể thao, học một kỹ năng nào đó,…Nhưng hiện nay, nhiều gia đình khá giả vẫn xa lạ với thói quen đọc sách, báo, tham gia các hoạt động nhằm nâng cao trí tuệ, cảm xúc; thay vào đó người ta tìm đến quán nhậu hoặc những nơi ăn chơi xa xỉ.

Quả thật, với các nước trong vùng khí hậu nhiệt đới thì bia là thức uống được ưa chuộng để giải khát, tiệc tùng,…Ngày xưa “miếng trầu là đầu câu chuyện” nhưng ngày nay, không thể phủ nhận “ly bia là câu chuyện giao tế”. Nhiều thương vụ, hợp đồng được thỏa thuận trên bàn nhậu. Qua rượu bia, tình cảm gia đình, bạn bè xích lại gần nhau, thông hiểu và chia sẻ với nhau hơn,…Tuy nhiên, qua bia rượu cũng tạo cơ hội nảy sinh tiêu cực, say xỉn mất khả năng tự chủ dẫn đến xô xát, gây tai nạn giao thông, bạo lực gia đình,…thậm chí, nhiều “phi vụ” làm ăn được kết nối; bè phái, vây cánh được củng cố qua ăn nhậu; nhiều vụ tham ô, tham nhũng cũng chọn bàn nhậu làm nơi xuất phát và quan hệ con người cũng đầy vơi tùy theo từng độ nhậu.

Chưa kể, nếu cứ chìm ngập trong bia rượu, nòi giống “con rồng cháu tiên” sẽ ngày càng lười tư duy, suy giảm sức khỏe, năng lực sáng tạo, ngày càng thoái hóa trong khi người Việt Nam vốn dĩ đã nhỏ bé, thấp còi.

Việt Nam đang ở “top” đầu thế giới về tỷ lệ nạo phá thai, tai nạn giao thông, là “cường quốc dân số”, bây giờ là “cường quốc tiêu thụ bia rượu” (nhất Đông Nam Á, thứ 3 châu Á, chỉ sau Nhật Bản và Trung Quốc). Đã đến lúc phải loại trừ những thói quen xấu, xây dựng nếp sống văn minh. Sự lãng phí thời gian, tiền của cho những cuộc vui bất tận vẫn là điều đáng để chúng ta nhìn lại mình. Bia rượu chỉ nên làm cho đời sống con người thêm dư vị chứ không nên trở thành “tệ nạn”.

Theo Đất Việt