Vì sao lệnh cấm vận Triều Tiên không ‘ép phê’?

Thượng viện Mỹ hôm 10.2 đã thông qua lệnh cấm vận mới chống lại Triều Tiên. Hạ viện Mỹ trước đó cũng đã làm điều tương tự. Nhưng có một lý do mà lệnh cấm vận sẽ không ‘ép phê’ với Triều Tiên: Trung Quốc.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un quan sát một cuộc thử tên lửa – Ảnh: Reuters

Báo USA Today ngày 10.2 dẫn lời ông Richard Fisher, Phó chủ tịch Trung tâm Đánh giá và Chiến lược quốc tế – một tổ chức tư vấn chính sách ở Mỹ – nhận định rằng Trung Quốc chính là ngân hàng trung ương của Triều Tiên. Mọi ngân hàng mà Triều Tiên dùng để giao dịch thương mại, nhập khẩu và các chương trình vũ khí đều “chạy” qua Trung Quốc.

Chính vì thế, ông Fisher kết luận: “Nếu không có sự tham gia của Trung Quốc, mọi sự cấm vận tài chính đều không đạt được hiệu quả tới nơi tới chốn”.

Các công ty Trung Quốc cũng là xương sống của nền kinh tế Triều Tiên. Nhưng khác với lệnh cấm vận mà trước đây Mỹ áp đặt lên Iran, trong đó trừng phạt cả những công ty nước ngoài làm ăn với Iran; lệnh trừng phạt mà quốc hội Mỹ vừa thông qua không trừng phạt đối tượng này.

Một phần lý do là vì rất khó phát hiện được những công ty này. Giáo sư George Lopez tại Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế (thuộc Đại học Notre Dame, Mỹ) giải thích rất nhiều công ty nước ngoài nghĩ là họ làm ăn với các công ty hợp pháp của Trung Quốc nhưng thật ra đó chỉ là trung gian cho Triều Tiên.

Còn trừng phạt các công ty Trung Quốc làm ăn với Triều Tiên là điều Mỹ không dám. Thị trường Trung Quốc khổng lồ quá quan trọng với nền kinh tế Mỹ.

Ông Fisher kết luận rằng Trung Quốc có liên quan rất nhiều tới các hành động của Triều Tiên. Chẳng hạn hồi năm 2011, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cho phép một công ty Trung Quốc cung cấp loại xe tải 16 bánh cho Triều Tiên. Đó là loại xe mà hiện Triều Tiên dùng để chuyên chở tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mà chính Bộ Quốc phòng Mỹ đánh giá là có thể mang đầu đạn hạt nhân bắn tới tận Seattle (Mỹ).

Đan Đông, thành phố của Trung Quốc nằm sát Triều Tiên – Ảnh: AFP

Ông Thomas Countryman, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, thì phát biểu rằng một khi Triều Tiên và Iran muốn mua công nghệ, thiết bị, vật liệu cao cấp phục vụ cho các chương trình hạt nhân và tên lửa của mình, “đại cửa hàng” mà họ tìm đến không nơi nào khác hơn là Trung Quốc, theo USA Today.

Ngoài các lợi ích lớn lao về kinh tế, Trung Quốc cũng có những lý do rất quan trọng về mặt chính trị để muốn duy trì chính quyền hiện nay ở nước láng giềng Triều Tiên. Triều Tiên là “vùng đệm” rất quan trọng ngăn cách đất Trung Quốc với Hàn Quốc, nơi Mỹ đặt căn cứ quân sự. Chắc chắn Trung Quốc không muốn nhìn thấy cảnh lính Mỹ lượn lờ ở ngay sát sườn của mình.

Chính quyền Triều Tiên sụp đổ, dân tình hỗn loạn tràn qua biên giới Trung Quốc là một viễn cảnh khác mà Trung Quốc tìm mọi cách để ngăn chặn.

Ông Fisher cũng nhận định Trung Quốc luôn muốn dùng Triều Tiên để gây áp lực với Hàn Quốc và Nhật Bản.

Trung Quốc chống lưng cho chính quyền Triều Tiên, Mỹ thì không thể làm gì nhiều Trung Quốc. Một lệnh cấm vận của Mỹ lên Triều Tiên trong bối cảnh như thế sẽ không thể phát huy hiệu quả như Mỹ mong đợi.

Kiều Oanh

Theo Thanhnien