Vì sao kiểm duyệt chặt vẫn lọt 94 hồ sơ ứng viên GS, PGS… có vấn đề?
94 hồ sơ ứng viên giáo sư, phó giáo sư nghi là chưa đủ điều kiện là kết quả rà soát vừa được Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước báo cáo Thủ tướng. Con số này khiến dư luận đặt lại câu hỏi về quy trình xét duyệt vì sao bỏ sót?
Theo người phát ngôn Chính phủ – Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, sau khi rà soát trong số 1.226 ứng viên GS, PGS, Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước (HĐCDGSNN) đã để lại 94 ứng viên nghi chưa đủ điều kiện. Trong số này có những ứng viên bị phản ánh về hồ sơ chưa đủ giờ giảng, chưa có nghiên cứu khoa học, hồ sơ có kiện cáo… Ông Dũng cũng cho biết thêm: “Mặc dù, Bộ GD ĐT đã báo cáo nhưng Thủ tướng cho biết, tới đây, tại phiên họp thường trực Chính phủ cần báo cáo lại với tinh thần rõ ràng”.
Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước đã để lại 94 hồ sơ tiếp tục rà soát. Ảnh minh họa: IT.
Sau kết quả này, nhiều ý kiến cho rằng việc để lại một số lượng hồ sơ không hề nhỏ sau khi rà soát đã thể hiện tinh thần cầu thị của HĐCDGSNN. Tuy nhiên, điều đó cũng khẳng định quy trình bình xét, công nhận các chức danh GS, PGS của các hội đồng ngành là rất… có vấn đề.
Theo một GS trong ngành Ngôn ngữ: “Số lượng 94 hồ sơ nghi có vấn đề được HĐCDGSNN để lại cho thấy Hội đồng này đã “dám làm” và dám chịu trách nhiệm về việc thiếu chính xác trong quá trình xét duyệt để “sót” 94 hồ sơ nghi không đạt chuẩn. Nếu như không có sự vào cuộc của Thủ tướng thì những hồ sơ thiếu chuẩn này sẽ “lọt lưới” ảnh hưởng lớn đến chất lượng đào tạo và uy tín của những người đủ tiêu chuẩn thực sự” – vị này nói.
Vậy vì sao quy trình công nhận GS, PGS phải qua 3 vòng xét duyệt, thẩm định ở hội đồng cấp cơ sở, cấp ngành, liên ngành rồi cấp Nhà nước với nhiều lần bỏ phiếu mà vẫn để lọt 94 hồ sơ không chuẩn? Nhiều chuyên gia cho rằng, có một số vấn đề trong việc xây dựng các tiêu chí tạo “kẽ hở” khiến các ứng viên có thể “lách luật”. Ngoài ra, quy định về bỏ phiếu kín cũng nảy sinh tiêu cực “xin – cho”.
Thừa nhận điều này, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng truyền đạt ý Thủ tướng cho biết: “Về tiêu chí giờ giảng dạy, ngay cả khi ứng viên nói đủ giờ giảng thì cũng phải làm rõ giảng ở đâu, giáo trình nào, hợp đồng giảng dạy ra sao, thỉnh giảng thế nào, có xin tiề.n hay không xin tiề.n? Không phải giảng nhưng lại viết tờ giấy nói ủng hộ nhà trường rồi không lấy tiề.n, không có chuyện đó. Những kiểu “lách luật” như vậy Thủ tướng biết hết”.
Trong khi đó, ở khâu bỏ phiếu kín, PGS Vũ Hào Quang – Ủy viên Hội đồng Tư vấn Khoa học – Giáo dục và Mội trường (Ủy ban TƯ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) cho rằng, đã có hiện tượng rất nhiều người giỏi chuyên môn, điểm nghiên cứu cao nhưng bị trượt ở khâu bỏ phiếu vì “cảm tình”.
Video đang HOT
“Khi đã xác định làm hồ sơ xét duyệt thì không được làm mất lòng vị nào có lá phiếu trong tay. Bởi lẽ phải đủ số phiếu mới được thông qua” – ông Quang chia sẻ.
Tương tự, GS Vũ Văn Hóa – Phó hiệu trưởng trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ cho rằng, quy trình xét duyệt, bỏ phiếu chưa thực sự chặt chẽ. Theo ông Hóa, Chủ tịch HDCDGS phải là người biết được tên thành viên bỏ phiếu để làm rõ trách nhiệm của họ với lá phiếu của mình trong trường hợp phản đối những hồ sơ tốt hay bầu cho những hồ sơ chưa chuẩn.
Để khắc phục những kẽ hở này, PGS.TS Nguyễn Hồng Cổn – ĐH Quốc gia Hà Nội đề xuất, cần trả lại việc đán.h giá, công nhận và bổ nhiệm các ứng viên đạt chuẩn GS, PGS về cho trường ĐH theo lộ trình.
Ngoài ra, cần xây dựng lại quy chế xét duyệt, công nhận và bổ nhiệm các chức danh GS, PGS theo hướng bỏ HĐCDGS nhà nước, chỉ cần HĐCDGS của các trường ĐH và HĐCDGS ngành (trợ giúp về mặt chuyên môn cho Hội đồng trường, danh sách Hội đồng có thể thay đổi hàng năm tùy theo yêu cầu chuyên môn).
Bên cạnh đó, cần tăng cường hoạt động thanh tra hậu kiểm của Bộ GD ĐT với tư cách là cơ quan quản lý nhà nước về việc thực hiện quy chế, chỉ tiêu, quá trình xét công nhận và bổ nhiệm của các trường.
Theo Danviet
Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước đã hết nhiệm vụ lịch sử?
Mỗi năm, hàng trăm giáo sư, phó giáo sư làm hồ sơ để được công nhận và hàng chục hội đồng xét duyệt chức danh gây tốn kém cho xã hội, trong khi hiệu quả không cao.
Những ngày qua, vấn đề công nhận chức danh giáo sư (GS), phó giáo sư (PGS) nhận được sự quan tâm rất lớn của dư luận. Không ít tranh cãi nảy ra xung quanh chất lượng của các GS, PGS và sự ngộ nhận về những chức danh này ở Việt Nam.
Zing.vn giới thiệu bài viết của TS Đàm Quang Minh về vấn đề này. Bài viết thể hiện quan điểm và văn phong của tác giả.
Giáo sư - theo nhu cầu hay năng lực?
Đầu tiên cần phải hiểu GS, PGS nên là gì? Theo thông lệ quốc tế, đây là chức danh dành cho những người làm khoa học trong các viện nghiên cứu hoặc các trường đại học nghiên cứu. Giáo sư hay Professor (dịch nôm là chuyên gia) là những người chịu trách nhiệm chính về hướng phát triển của một ngành tại đơn vị nghiên cứu hoặc đào tạo.
Nhưng hiện nay, GS, PGS của Việt Nam ngày càng mang tính vinh danh nhiều hơn. Vậy nên, nhiều người sắp về hưu cũng phấn đấu trở thành GS, PGS trước khi nghỉ. Khi được xét duyệt, Nhà nước tổ chức trao chứng nhận rất trọng thể theo hình thức vinh danh. Trong khi đó, GS, PGS nên để phục vụ công việc.
TS Đàm Quang Minh từng được xem là hiệu trưởng trường đại học trẻ nhất Việt Nam khi 35 tuổ.i. Ảnh: ĐH FPT.
Việc xét tuyển GS hiện tại theo năng lực. Nghĩa là, ai đủ các tiêu chí sẽ được công nhận đủ tiêu chuẩn, sau đó được các trường đại học bổ nhiệm. Hầu như chưa thấy ai đủ tiêu chuẩn mà không được bổ nhiệm.
Trong khi đó, nếu xét GS như là nhu cầu của xã hội sẽ khác. Nhu cầu của xã hội cần bao nhiêu GS thì sẽ có bấy nhiêu vị trí để đăng ký. Những người đủ năng lực sẽ nộp đơn để được chấp thuận vị trí như vậy.
Hiện nay, quy định để được công nhận đủ tiêu chuẩn GS hết sức rườm rà, vừa khó vừa dễ. So sánh đúng chuẩn quốc tế là quá khó vì yêu cầu GS phải có viết sách, có đề tài cấp quốc gia. Ngay ở các quốc gia có nền khoa học tiên tiến, họ cũng không yêu cầu GS phải có những tiêu chuẩn như vậy.
Nhưng liệu có phải vì vậy khiến chất lượng GS của Việt Nam cao hơn chất lượng GS quốc tế? Chắc là không! Nhiều ứng viên để đủ tiêu chuẩn đã cho ra đời những cuốn sách chẳng ai đọc, gây lãng phí trong xã hội.
Đán.h giá năng lực giáo sư chỉ cần 2 tiêu chí quan trọng nhất là đào tạo và nghiên cứu. Về đào tạo, GS cần hướng dẫn được thành công các thạc sĩ, tiến sĩ. Về nghiên cứu, GS cần có hồ sơ khoa học tốt, được thể hiện bằng những công bố khoa học trong các danh mục được đán.h giá cao trên thế giới.
Xét duyệt giáo sư gây lãng phí lớn
Việc hàng năm tổ chức xét duyệt hồ sơ và vinh danh các GS là vô cùng lãng phí và không cần thiết. Riêng việc hồ sơ của các ứng viên đã là những tài liệu khổng lồ. Hội đồng xét duyệt các cấp toàn là những nhà khoa học uy tín, phải bỏ rất nhiều thời gian để đọc, phản biện, ra quyết định. Tất cả đều mất chi phí và thời gian vô cùng lớn. Trong khi đó, kết quả mang lại có thực sự xứng đáng với chi phí?
Để dễ so sánh, một vị trí có vai trò không kém quan trọng trong một trường đại học là hiệu trưởng. Tiêu chí và quy trình bổ nhiệm hiệu trưởng của một trường đại học hiện nay đơn giản và nhẹ nhàng hơn nhiều so với quy trình để bổ nhiệm một GS.
Hiệu trưởng có ảnh hưởng việc phát triển nghiên cứu khoa học và đào tạo hơn là GS trong đơn vị. Nhưng hiện nay, việc bổ nhiệm hiệu trưởng lại không rắc rối, nhiều tranh cãi và khiếu nại như bổ nhiệm GS.
Vì vậy, nên trả vị trí GS, PGS trở về vị trí đúng của nó trong các đơn vị nghiên cứu và đào tạo. Nhà nước chỉ cần yêu cầu tiêu chí cứng về năng lực chuyên môn, còn việc tín nhiệm và đán.h giá về uy tín hãy để Hội đồng khoa học của các đơn vị tự thực hiện và đề xuất bổ nhiệm theo nhu cầu thực tế của các đơn vị sử dụng.
Một nghịch lý hiện nay là có nhiều nơi, GS, PGS rất ít việc chuyên môn, đào tạo, trong khi đó nhiều đơn vị nghiên cứu, đào tạo hiệu quả nhưng lại rất ít GS, PGS. Có lẽ, Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử và nên trả GS về cho các trường đại học, đơn vị nghiên cứu.
Vấn đề của việc bổ nhiệm GS, PGS không nằm ở quy trình vì nói chung các hội đồng làm việc nghiêm túc và công tâm. Nó nằm ở hệ thống này đã lạc hậu và không còn đáp ứng được nhu cầu thực tiễn phát triển của khoa học và giáo dục đại học.
Do đó, nên bổ nhiệm GS, PGS theo nhu cầu thực tế của các đơn vị đào tạo và nghiên cứu thay vì công nhận mang tính dựa theo năng lực hiện nay. Thứ nữa là cần bỏ cơ chế Hội đồng học hàm các cấp mà chuyển về cho các Hội đồng Khoa học và đào tạo của các trường đại học hoặc Viện nghiên cứu. Hãy trả các GS, PGS về các nơi thực sự cần và tránh hình thức, phù phiếm trong học thuật.
Theo Đàm Quang Minh (Zing)
"Ở Chính phủ thấy không khí cải cách nhưng tại các Bộ, sự chần chừ còn rất lớn" "Sự cải cách nhen lên ở các Bộ bắt đầu bằng "nhiệt lượng" truyền từ Chính phủ nhưng đến nay kết quả nhìn thấy chưa đều. Các Bộ trưởng chuyển động không đều. Ngồi họp ở Chính phủ thấy không khí thảo luận thống nhất vậy thôi chứ ở nội bộ các Bộ, tranh luận còn rất gay gắt, sự chần chừ còn...