Vì sao kết quả bầu cử tổng thống Mỹ 2024 hiện rất khó đoán?

Chỉ còn gần 2 tuần là đến ngày bầu cử tổng thống Mỹ 2024, nhưng giới quan sát chưa thể đưa ra dự đoán về kết quả vì một số lí do.

Nhà phân tích Harry Enten chỉ ra rằng, các cuộc thăm dò dư luận hiện cho thấy hai ứng viên tổng thống Mỹ đang bám đuổi nhau rất sát về tỉ lệ ủng hộ và mỗi khi có một tín hiệu tốt cho Phó tổng thống Kamala Harris, đối thủ của bà – cựu Tổng thống Donald Trump cũng giành được một lợi thế. Do đó, cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay đang tiềm ẩn nhiều kịch bản khác nhau.

Bà Harris (trái) và ông Trump đang bám đuổi nhau rất sát về tỉ lệ ủng hộ trong các cuộc thăm dò dư luận. Ảnh: BBC

Một viễn cảnh được đề cập đến là, bà Harris sẽ dễ dàng thắng ở các bang “bức tường xanh” thiên về ủng hộ đảng Dân chủ là Michigan, Pennsylvania và Wisconsin. Nếu bà Harris thua ở các bang chiến địa “Vành đai mặt trời” gồm Arizona, Georgia, Nevada và Bắc Carolina, rồi thắng ở 3 bang thuộc vùng Ngũ đại hồ, quận 2 của bang Nebraska và tất cả các bang khác từng lọt vào tay Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020, bà sẽ giành đủ 270 phiếu đại cử tri cần thiết để trở thành lãnh đạo tiếp theo của Nhà Trắng.

Trung bình kết quả các cuộc thăm dò dư luận ở Michigan, Pennsylvania và Wisconsin cho thấy, sự cách biệt về tỉ lệ ủng hộ giữa bà Harris và ông Trump hiện đều dưới 1 điểm. Nếu điều đó được duy trì cho đến ngày tổng tuyển cử 5/11, đây sẽ là lần đầu tiên trong ít nhất 50 năm qua, 3 bang này có sự chênh lệch bỏ phiếu không quá 1 điểm.

Cách biệt ở các bang đó luôn sít sao kể từ khi bà Harris chính thức thay ông Biden tranh cử tổng thống vào tháng 7. Cả ông Trump và bà Harris đều chưa từng dẫn trước ở bất kỳ bang nào trong số này với cách biệt 5 điểm trở lên, phản ánh tình trạng tương tự trong khảo sát toàn quốc. Đây là lần đầu tiên trong hơn 60 năm qua không có ứng cử viên nào dẫn trước hơn 5 điểm trên toàn quốc tại bất kỳ thời điểm nào trong mùa bầu cử.

Theo CNN, nhiều thành viên đảng Cộng hòa (GOP) đang hy vọng, chênh lệch ít trong thăm dò dư luận sẽ chỉ ra chiến thắng áp đảo cho ông Trump vào tháng tới. Cựu Tổng thống đã đạt tiến bộ đáng kể so với các cuộc thăm dò vào năm 2016 và 2020. Nếu thành công lần nữa, ông Trump có thể dễ dàng thâu tóm hơn 300 phiếu đại cử tri để trở lại Nhà Trắng.

Tuy nhiên, không có gì đảm bảo kết quả khảo sát không như ý sẽ có lợi cho ông Trump. Kể từ năm 1972, Mỹ chưa bao giờ chứng kiến 3 cuộc bầu cử tổng thống liên tiếp có cùng một đảng được hưởng lợi từ việc nhận kết quả khảo sát thua đối thủ ở cấp bang.

Kết quả các cuộc thăm dò ở những bang chiến địa thường không chuẩn xác hoàn toàn. Điểm trung bình khảo sát sai là 3,4 điểm kể từ năm 1972 và 5% các cuộc khảo sát có kết quả sai lệch hơn 9,4 điểm. Trong khi đó, chỉ cần 1 điểm khảo sát thiếu chính xác ở các bang chiến địa then chốt cũng có thể báo hiệu chiến thắng áp đảo trong bỏ phiếu.

Việc thăm dò dư luận đán.h giá thấp sự ủng hộ dành cho ứng cử viên có thể chịu ảnh hưởng của các xu hướng vĩ mô. Tỉ lệ tín nhiệm của Tổng thống Biden hiện ở mức thấp. Không có đảng của bất kỳ đương kim tổng thống Mỹ nào từng chiến thắng thêm một nhiệm kỳ nữa khi tỉ lệ ủng hộ của cử tri dành cho lãnh đạo Nhà Trắng thấp như vậy.

Dẫu vậy, ông Trump được cho khó có thể tận dụng các lợi thế trên. Nếu thắng, ông sẽ là ứng cử viên ít được ưa thích thứ 2 kể từ khi ra đời các cuộc khảo sát trước ngày bỏ phiếu quốc gia vào giữa thế kỷ 20. Người duy nhất có tỉ lệ tín nhiệm trong khảo sát thấp hơn đối thủ nhưng rốt cuộc lại thắng “chung kết” vào Nhà Trắng chính là ông Trump, vào năm 2016. Đảng GOP của ông Trump đã thể hiện kém hơn trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, ngay cả khi nhiều chỉ số vĩ mô chỉ ra hướng đi của họ.

Xét về số lượng cử tri đăng ký theo đảng, các xu hướng cũng không rõ ràng. Đảng GOP của ông Trump đã giành được nhiều phiếu hơn đảng Dân chủ của bà Harris ở tất cả các bang chiến địa trọng yếu trong 4 năm qua. Song, hiện không rõ có bao nhiêu đảng viên GOP sẽ bỏ phiếu cho ông Trump. Theo cuộc thăm dò gần đây nhất của New York Times/Siena College tại bang chiến địa Pennsylvania, bà Harris có khả năng giành được nhiều phiếu bầu của các cử tri Dân chủ hơn so với số phiếu ông Trump giành được từ cử tri GOP. Vì vậy, với số lượng đảng viên Dân chủ đã đăng ký vượt trội so với số lượng đảng viên GOP tại Pennsylvania, bà Harris rất có thể sẽ thắng tại bang này.

Cuộc đua giành ghế tổng thống Mỹ đang rất sít sao trong bối cảnh cử tri Mỹ có vẻ đã thay đổi kiểu bỏ phiếu so với 4 năm trước. Ông Trump đang có xu hướng đạt sự ủng hộ cao nhất của các cử tri da màu dành cho một ứng viên tổng thống của GOP, đặc biệt với những người da màu trẻ tuổ.i.

Ngược lại, so với bất kỳ ứng viên tổng thống nào của đảng Dân chủ trong thế kỷ này, bà Harris có vẻ đang thể hiện tốt hơn với nhóm cử tri nữ, da trắng. Mặc dù bước tiến đó của nữ phó tổng thống không lớn bằng của ông Trump đối với nhóm cử tri da màu, nhưng phụ nữ da trắng chiếm tỷ lệ lớn hơn nhiều trong tổng số cử tri. Vì vậy, kết quả có thể là “bất phân thắng bại” ở phạm vi lớn.

Điều này cũng đồng nghĩa, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 có khả năng sẽ phụ thuộc vào một số ít cử tri vẫn chưa quyết định. Đáng chú ý, hơn 2/3 số cử tri dự kiến đi bỏ phiếu chia sẻ đây là cuộc bầu cử quan trọng nhất trong cuộc đời họ với 72% người ủng hộ Trump và 70% người ủng hộ Harris nằm trong số này. 5% cử tri vẫn đang do dự nhưng chỉ gần 1/4 trong số họ coi cuộc bỏ phiếu sắp tới là quan trọng nhất trong cuộc đời họ.

Những yếu tố trên khiến việc dự đoán ứng viên thắng cử trong cuộc đua vào Nhà Trắng vào tháng 11 tới càng khó khăn hơn bao giờ hết.