Vì sao hệ thống bệnh viện bậc nhất thế giới của châu Âu “thất thủ” trước Covid-19?
Trong bối cảnh ngày càng có nhiều bệnh viện rơi vào quá tải và hàng chục nghìn người tử vong vì Covid-19 tại châu Âu, một nghịch lý đáng ngạc nhiên được phơi bày: Hệ thống y tế được đánh giá là tốt nhất thế giới dường như đang “bất lực” trước dịch bệnh.
Các chuyên gia cho rằng, hệ thống bệnh viện ở châu Âu thiếu kinh nghiệm nhưng đã quá tự tin trước dịch bệnh. Đây là một phần nguyên nhân khiến dịch Covid-19 trở thành thảm họa tại châu Âu.
“Nếu bạn bị ung thư, chắc hẳn bạn sẽ muốn được điều trị tại một bệnh viện ở châu Âu. Tuy nhiên, khoảng 100 năm trở lại đây, châu Âu chưa từng trải qua một đại dịch nào, vì vậy, họ không biết phải xử lý tình trạng này ra sao”, ông Brice de le Vingne, người đứng đầu các hoạt động chống Covid-19 thuộc Tổ chức Bác sĩ không biên giới Bỉ, cho biết.
Tuần trước, Tổ chức Y tế Thế giới đã chỉ trích một số nước châu Âu làm lỡ mất cơ hội ngăn dịch bệnh bùng phát. WHO cho rằng, các nước đáng lẽ phải phản ứng mạnh mẽ hơn từ 2 tháng trước, bao gồm việc mở rộng xét nghiệm và kiểm soát nguồn lây lan chặt chẽ hơn.
Hầu hết các bệnh viện tại những nước bị ảnh hưởng nặng bởi dịch Covid-19 đều đã quá tải (ảnh: AP)
Ông De le Vingne và các chuyên gia khác cho rằng, cách tiếp cận ứng phó với dịch bệnh của châu Âu ban đầu quá lỏng lẻo. Các nước châu Âu đã không coi trọng những biện pháp cơ bản nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh như truy vết người tiếp xúc bệnh nhân hay xác định nguồn lây lan.
Trong khi Covid-19 đang bùng phát, Trung Quốc đã sử dụng một đội ngũ khoảng 9.000 nhân viên y tế truy tìm những người đã tiếp xúc với bệnh nhân ở Vũ Hán mỗi ngày.
Tuy nhiên ở Italia, trong một số trường hợp, giới chức y tế đã để mặc cho bệnh nhân tự thông báo việc bị nhiễm Covid-19 với người họ có thể đã tiếp xúc và chỉ dùng điện thoại để theo dõi người bệnh.
Ở Tây Ban Nha và Anh, giới chức y tế từ chối bình luận họ có bao nhiêu nhân viên y tế phụ trách việc truy vết tiếp xúc của bệnh nhân nhiễm virus.
Một bác sĩ đang chăm sóc cho bệnh nhân nhiễm Covid-19 phải điều trị bằng máy thở (ảnh: AP)
“Tại Anh, chúng tôi rất giỏi trong việc theo dõi liên lạc, nhưng vấn đề là chúng tôi đã không làm điều đó một cách đúng mức”, tiến sĩ Bharat Pankhania, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Exeter (Anh), cho biết.
Khi số ca nhiễm virus bắt đầu gia tăng ở Anh hồi đầu tháng 3, ông Pankhania và các chuyên gia đã đề nghị chính phủ biến các trung tâm điện thoại chăm sóc khách hàng thành trung tâm liên lạc với bệnh nhân Covid-19. Tuy nhiên, điều này không được chấp nhận. Ông Pankhania gọi đó là “cơ hội đã bị bỏ phí”.
Ông Pankhania cho rằng, mặc dù Anh có nhiều chuyên gia trong điều trị các bệnh nhân nặng về hô hấp, như viêm phổi nặng, tuy nhiên, các bệnh viện ở đây lại có quá ít giường bệnh trong khi các ca nhiễm Covid-19 tăng nhanh.
“Chúng tôi đã phải hoạt động hết công suất. Hơn nữa, dịch bệnh xuất hiện đúng vào thời điểm chúng tôi không có bất kỳ sự chuẩn bị nào”, ông Pankhania cho biết và nói thêm rằng, tình trạng cắt giảm giường bệnh đã diễn ra nhiều năm qua ở Anh.
Ở những quốc gia châu Âu khác, dịch Covid-19 cũng làm lộ ra thực tế rằng, hệ thống y tế và giới chức y tế tại đây có rất ít kinh nghiệm trong việc đối phó với một đại dịch.
“Các bác sĩ tại châu Âu rất đau khổ và có lẽ họ chưa từng phải trải qua việc đưa ra quyết định rằng bệnh nhân nào có thể được nhập viện hoặc không. Họ thiếu kinh nghiệm còn dịch bệnh thì quá áp đảo”, ông Robert Dingwall, chuyên gia nghiên cứu hệ thống y tế đến từ Đại học Nottingham Trent (Anh), cho biết.
Nhân viên y tế phun thuốc khử trùng xung quanh một khu phố tại Italia (ảnh: AP)
Thông thường, các quốc gia châu Âu là những nhà viện trợ khi dịch bệnh bùng phát ở những nước kém phát triển hơn. Nhưng giờ đây, Italia, Pháp và Tây Ban Nha đều đang phải nhận viện trợ khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế.
Tiến sĩ Chiara Lepora, người đứng đầu nhóm Bác sĩ không biên giới tại tâm dịch Covid-19 ở Lombardy, Italia, cho rằng, dịch bệnh này đã cho thấy một số vấn đề nghiêm trọng ở các quốc gia phát triển.
“Các bệnh viện tại châu Âu không thể chủ động chiến đấu với dịch bệnh bùng phát mà chỉ có thể giải quyết được hậu quả của dịch bệnh. Hệ thống y tế của châu Âu được xây dựng với nguyên tắc trung tâm là chăm sóc cho từng bệnh nhân, tuy nhiên, trước một đại dịch, sức khỏe của toàn bộ cộng đồng nên được đặt lên hàng đầu”, bà Lepora nhận định.
Mô hình chăm sóc cộng đồng thường được thấy ở các quốc gia châu Phi hoặc một số nước châu Á, nơi bệnh viện chỉ dành cho những người có triệu chứng nặng. Những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ được cách ly hoặc điều trị tại các cơ sở tuyến dưới hoặc các bệnh viện dã chiến.
Cảnh sát tại Tây Ban Nha sử dụng máy bay không người lái để theo dõi những người vi phạm lệnh hạn chế tiếp xúc (ảnh: AP)
Tại châu Âu, mạng lưới bác sĩ gia đình rất phát triển, nhưng không đủ để điều trị cho quá nhiều bệnh nhân nhiễm Covid-19. Trong khi đó, vấn đề này có thể được giải quyết dễ dàng hơn với sự tham gia của đội ngũ bác sĩ quân y – những người có thể ít được đào tạo chuyên sâu nhưng lại hiệu quả hơn trong các biện pháp kiểm soát dịch bệnh.
Một số chuyên gia cho rằng, các bệnh viện tại châu Âu đã tính toán sai lầm về khả năng đối phó với Covid-19.
“Đây là một dịch bệnh mới và tốc độ lây lan của nó ít người có thể ngờ tới. Các bệnh viện ở châu Âu đang bị quá tải giống như tình trạng ở Tây Phi trong giai đoạn bùng phát dịch Ebola. Tình trạng xảy ra ở các nước giàu có với nguồn lực y tế dồi dào như vậy rất đáng quan ngại”, bác sĩ Stacey Mearns thuộc Ủy ban Cứu trợ Quốc tế cho biết.
Bộ Y tế khuyến cáo về việc cách ly, theo dõi sức khỏe trong phòng chống Covid-19:
- Đối với những người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19: Phải cách ly ngay tại cơ sở y tế trong vòng 14 ngày, đồng thời lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.
- Đối với người tiếp xúc với người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với Covid-19: Cách ly, theo dõi sức khỏe tại nhà, nơi lưu trú, cư trú trong vòng 14 ngày và thông báo với chính quyền cơ sở (phường, xã, thị trấn) và phải theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe. Nếu thấy có biểu hiện sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi, mệt mỏi, ớn lạnh hoặc khó thở thì lập tức cho cách ly ngay tại cơ sở y tế và lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm.
- Thường xuyên đeo khẩu trang, che miệng khi ho, hắt hơi.
- Rửa tay bằng xà phòng liên tục để tránh nguy cơ lây truyền bệnh cho những người khác.
- Chia sẻ lịch trình di chuyển của bản thân với nhân viên y tế.
- Gọi ngay đến đường dây nóng thông báo thông tin: 19003228 và 19009095.
'Đã 100 năm châu Âu không gặp đại dịch nào, nên họ không biết làm gì'
Châu Âu tự hào có hệ thống y tế tốt nhất thế giới, nhưng nó không được thiết kế để đáp ứng những cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu như đại dịch Covid-19.
Các bệnh viện ở châu Âu đang trở nên quá tải với hàng chục nghìn bệnh nhân nhiễm Covid-19 và cuộc khủng hoảng đã phơi bày một nghịch lý đáng ngạc nhiên. Hệ thống y tế được xem là tốt nhất thế giới lại không được trang bị để xử lý đại dịch, AP nhận định.
Các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cho rằng các hệ thống bệnh viện tập trung ở châu Âu thiếu kinh nghiệm về dịch bệnh và sự tự mãn sớm là một phần nguyên nhân ra gây những giọt nước mắt mà người dân nơi đây phải đổ vì đại dịch.
"Nếu bạn bị ung thư, bạn nên đến một bệnh viện ở châu Âu. Tuy nhiên, châu Âu đã không có ổ dịch lớn nào trong 100 năm qua và bây giờ họ không biết phải làm gì", Brice de le Vingne, người đứng đầu các hoạt động về Covid-19 của tổ chức Bác sĩ không biên giới ở Bỉ, nói.
Tuần trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chỉ trích các nước châu Âu phung phí cơ hội của họ để ngăn đại dịch bùng phát. WHO nói rằng các nước nên phản ứng mạnh mẽ hơn 2 tháng trước, bao gồm thực hiện việc xét nghiệm rộng và giám sát mạnh mẽ hơn.
Cách tiếp cận lỏng lẻo
Ông De le Vingne và những người khác cho rằng cách tiếp cận ban đầu của châu Âu đối với virus corona chủng mới quá lỏng lẻo, thiếu quyết đoán trong các vấn đề cơ bản về dịch tễ học, như theo dõi quá trình tiếp xúc, một quá trình mà các nhân viên y tế theo dõi những người đã tiếp xúc với người bệnh để theo dõi cách thức và nơi virus lây lan.
Hệ thống y tế tiên tiến của châu Âu phơi bày nhược điểm khi chiến đấu với đại dịch Covid-19. Ảnh: AP.
Trong đợt dịch Ebola, bao gồm những đợt bùng phát gần đây nhất ở Congo, các quan chức y tế công bố số liệu hàng ngày về số người tiếp xúc với người bệnh, ngay cả ở những ngôi làng xa xôi, vốn bị tê liệt bởi các cuộc tấn công vũ trang.
Sau khi virus corona bùng phát mạnh ở Vũ Hán, Trung Quốc, vào cuối năm ngoái, Bắc Kinh đã triển khai đội ngũ y tế gồm 9.000 người, theo dõi hàng nghìn người mỗi ngày ở Vũ Hán để sàng lọc ca bệnh.
Trong khi đó, tại Italy, trong một số trường hợp, các quan chức lại để cho người bệnh đi thông báo với những người đã tiếp xúc rằng họ đã dương tính với virus và chỉ sử dụng các cuộc gọi hàng ngày để kiểm tra người bệnh.
Tây Ban Nha và Anh đều từ chối cho biết có bao nhiêu nhân viên y tế đang làm việc để theo dõi người tiếp xúc với người bệnh, hoặc có bao nhiêu người nghi nhiễm được xác định ở bất kỳ giai đoạn nào của dịch bệnh.
"Chúng tôi rất giỏi trong việc theo dõi liên lạc ở Anh, nhưng vấn đề là chúng tôi đã không làm điều đó đúng mức", tiến sĩ Bharat Pankhania, chuyên gia về truyền nhiễm Đại học Exeter, Anh, nói.
Khi số ca nhiễm bắt đầu tăng tốc ở Anh vào đầu tháng 3, Pankhania và những người khác đã khẩn khoản cầu xin biến các trung tâm cuộc gọi thành các trung tâm theo dõi liên lạc. Nhưng điều đó đã không bao giờ xảy ra, những gì mà tiến sĩ Pankhania gọi là "phung phí cơ hội".
Giường bệnh bị cắt giảm
Tiến sĩ Pankhania nói thêm rằng dù Anh có chuyên môn rất cao trong việc điều trị các bệnh liên quan đến hô hấp, nhưng đơn giản là họ có quá ít giường bệnh để đối phó với sự gia tăng bệnh nhân theo cấp số nhân.
"Chúng tôi đang hoạt động hết công suất và trên hết là virus corona xuất hiện vào thời điểm chúng tôi hoàn toàn căng thẳng và không có bất kỳ sự chuẩn bị nào", tiến sĩ Pankhania nói, lưu ý vấn đề số giường bệnh bị cắt giảm trong nhiều năm qua ở Anh.
Các bác sĩ đang tập trung chăm sóc cho bệnh nhân trong đơn vị chăm sóc đặc biệt. Ảnh: AP.
Tiến sĩ Chiara Lepora, người đứng đầu nhóm Bác sĩ không biên giới tại điểm nóng ở miền Bắc Italy, cho biết đại dịch đã tiết lộ một số vấn đề đáng nghiêm trọng ở các nước phát triển.
"Không thể chiến đấu với sự bùng phát dịch bệnh ở trong bệnh viện. Bệnh viện chỉ có thể giải quyết hậu quả của dịch bệnh", tiến sĩ Lepora nói.
Mặt khác, hệ thống y tế phương Tây được xây dựng xung quanh khái niệm chăm sóc bệnh nhân là trung tâm. Nhưng đối với đại dịch, họ cần phải thay đổi quan điểm này và sự chăm sóc tập trung vào cộng đồng.
Mô hình chăm sóc cộng đồng thường thấy ở các quốc gia châu Phi, hoặc một số nước ở châu Á, nơi các bệnh viện chỉ dành riêng cho những người có triệu chứng nặng. Những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ được điều trị tại cơ sở, hoặc bệnh viện dã chiến. Những bệnh viện như thế này đang được vội vã xây dựng trên khắp châu Âu.
Mạng lưới bác sĩ gia đình mạnh mẽ ở châu Âu cũng không đủ để điều trị cho các bệnh nhân. Trong khi đó, vấn đề có thể dễ dàng giải quyết bởi đội ngũ y tế của quân đội, những người được đào tạo ít hơn so với bác sĩ, nhưng tập trung vào các biện pháp kiểm soát dịch bệnh.
Các nước đang phát triển có nhiều lao động như vậy, vì họ đã quá quen với các chiến dịch can thiệp sức khỏe như tiêm chủng.
Khung cảnh bên trong bệnh viện San Raffaele ở Milan, Italy. Ảnh: Reuters.
Một số chuyên gia cho biết các nước châu Âu đã tính toán sai khả năng ngăn chặn đại dịch Covid-19. "Tôi nghĩ rằng đây là một căn bệnh mới và tốc độ lây lan của nó khiến mọi người ngạc nhiên", bác sĩ Stacey Mearns thuộc Ủy ban Cứu hộ Quốc tế nói.
Bác sĩ Mearns cho biết tình trạng tuyệt vọng lan rộng khắp châu Âu, các bác sĩ, y tá cầu xin đồ bảo hộ, những nhà xác tạm thời được dựng lên trong sân trượt băng để chờ chôn cất người chết, những điều không thể tưởng tượng được chỉ vài tuần trước.
Ở Tây Ban Nha, 14% bác sĩ và y tá nhiễm bệnh, làm căng thẳng nguồn nhân lực vào thời điểm quan trọng. Vốn là những quốc gia tài trợ cho những vấn đề ở các nước nghèo, nhưng Italy, Pháp và Tây Ban Nha đang yêu cầu trợ giúp y tế từ những nước khác.
Người Anh ở trong nhà chống dịch, đàn dê chạy khắp đường phố
Đàn dê đã thoát khỏi chuồng ở nông trại quanh thành phố Llandudno (Anh) khi không ai trông coi và đi khắp nơi để tìm kiếm nguồn thức ăn cho mình.
Trung Hiếu
Nhà Trắng tiên liệu sốc về số người Mỹ tử vong do Covid-19 Con số tử vong vì virus corona Covid-19 ở Mỹ có thể từ 100 nghìn theo kịch bản tốt, đến 2,2 triệu theo kịch bản xấu, những tài liệu của các chuyên gia do cơ quan báo chí của Nhà Trắng vừa công bố cho biết. Nhân viên y tế vận chuyển thi thể người bệnh ra ngoài ở Brooklyn. Theo tính toán,...