Vì sao chỉ bán xăng ‘xịn’?

Người dân đến đổ xăng tại nhiều cây xăng ở TP.HCM khá bất ngờ khi các cột bơm đã không còn loại xăng phổ biến RON95-III, thay vào đó là RON95-V có giá cao hơn 600 đồng/lít. Một số cây xăng còn bán RON97-V với giá lên tới 32.450 đồng/lít.

Bảng quảng cáo xăng cao cấp RON 97 được treo trong một cây xăng tại TP.HCM ngày 3-6 – Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Các doanh nghiệp (DN) cho hay RON95-V và RON97-V là loại xăng thân thiện với môi trường, chất lượng cao nên có giá nhỉnh hơn những loại xăng khác, nhưng vẫn “bám” giá cơ sở của Nhà nước.

Nhiều cây xăng khai tử RON95-III

Thường xuyên đổ xăng tại hai cây xăng trên đường Bạch Đằng và Phan Đăng Lưu (quận Bình Thạnh, TP.HCM), ông Nguyễn Văn Tuấn vẫn quen đổ loại xăng RON95-III cho xe tay ga. Thời gian qua cả hai cây xăng này đã thay thế các cột bơm xăng RON95-III bằng loại xăng khác có giá đắt hơn 600 đồng/lít.

Thắc mắc với nhân viên, ông Tuấn được giải thích đây là xăng RON95-V với tiêu chuẩn khí thải cao hơn. Tuy nhiên ông Tuấn băn khoăn với xe tay ga đời cũ có nhất thiết đổ xăng “xịn” này trong khi xăng E5 lại không được “bốc”.

Để đổ xăng RON95-III với giá “mềm” hơn, ông Tuấn phải tìm đến các cây xăng của các DN khác trên trục đường này.

Ghi nhận tại các cây xăng của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ( Petrolimex) ở TP.HCM, các trụ bơm xăng đã thay thế xăng RON95-III (giá 30.650 đồng/lít) thành xăng RON95-V (giá 31.250 đồng/lít). Các cây xăng này chỉ bán hai loại xăng là RON95-V và E5.

Phần lớn người chạy xe máy, kể cả các loại xe số đời cũ cũng phải tấp vào cột xăng RON95-V để đổ loại xăng có giá cao này.

Theo nhân viên một cây xăng tại quận 1, nhiều khách hàng cũng hỏi đổ xăng RON95-III nhưng cây xăng đã ngưng bán loại xăng này nên khách hàng phải đổ loại xăng có giá cao hơn.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Đào Văn Hùng – phó giám đốc Công ty Xăng dầu khu vực II (Petrolimex Sài Gòn) – xác nhận các cây xăng của Petrolimex Sài Gòn đã chuyển sang bán xăng RON95-V thay vì xăng RON95-III.

Trong khi đó, tại cửa hàng xăng dầu số 13 của Công ty CP Nhiên liệu Sài Gòn nằm trên đường Cách Mạng Tháng 8 (quận 3), bên cạnh cột bơm xăng RON95-III và xăng E5 còn có cột bơm xăng RON97-V với giá bán cao chót vót, lên đến 32.450 đồng/lít.

Tuy nhiên nhiều khách hàng vẫn tìm đổ loại xăng này cho các loại xe tay ga đời mới, thậm chí xe số đời cũ cũng tìm đổ xăng “xịn”.

Tấp vào cây xăng đổ xăng RON97-V, ông Trần Hoài Nam (ngụ quận 3) đổ 3 lít xăng RON97-V cho chiếc xe Wave đời cũ và cho hay loại xăng này có cảm giác chạy “bốc” hơn, đỡ hao xăng hơn so với các loại khác.

Nhân viên cây xăng Trần Trung Tiến cho hay nhiều khách hàng đổ xăng RON97-V vì tò mò, muốn chạy thử xăng mới nhưng nhiều người thường xuyên đổ xăng mới này vì cho rằng xăng RON97-V chạy “sướng” hơn.

Theo ông Tiến, khách hàng đổ xăng “xịn” nhiều nhất là người chạy xe hơi gia đình và các xe máy tay ga đời mới. Tuy vậy, phần đông khách vẫn chọn xăng RON95-III.

Xăng RON97 được bán với giá 32.850 đồng/lít tại một cây xăng trên đường Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh, TP.HCM – Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Giá cao vẫn “bám” giá cơ sở?

Trả lời Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Quang Dũng – phó tổng giám đốc Petrolimex – cho biết tới nay có 169 cửa hàng xăng dầu trực thuộc hệ thống của Petrolimex đã kinh doanh xăng RON95-V, phân bổ tại 28 địa phương.

Theo ông Dũng, Petrolimex mới triển khai kinh doanh xăng RON95-V từ đầu năm 2022.

Với thị trường TP.HCM, các cây xăng của hệ thống này “khai tử” xăng RON95-III, thay bằng xăng RON95-V, vậy khách muốn đổ xăng RON95-III sẽ phải mua ở đâu? Trả lời vấn đề này, đại diện Petrolimex cho rằng mỗi DN đều tự chủ động lựa chọn loại xăng để bán.

“Tại TP.HCM, Petrolimex kinh doanh xăng RON95-V, các DN khác kinh doanh xăng RON95-III. Chúng tôi luôn hướng tới việc đưa ra thị trường những sản phẩm thân thiện môi trường và tốt nhất cho người tiêu dùng, còn lựa chọn sử dụng sản phẩm nào là quyền của khách hàng”, vị này nói.

Liên quan cơ sở để tính mức giá xăng RON95-V cao hơn các sản phẩm khác, ông Dũng cho hay căn cứ quy định tại nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu và các thông tư hướng dẫn, Petrolimex áp dụng giá bán RON95-V trên nguyên tắc áp dụng công thức tính giá cơ sở của Nhà nước và thực tế mua hàng của DN.

Trong khi đó, lãnh đạo Công ty CP Nhiên liệu Sài Gòn cho biết dù giá xăng RON97-V do DN nhập khẩu tính toán, DN này chỉ phân phối nhưng giá bán lẻ được tính dựa trên giá cơ sở, các quy định của Nhà nước và đảm bảo lợi nhuận cho DN.

“Giá xăng RON97-V cao hơn các mặt hàng khác do chất lượng xăng ở mức cao nhất Việt Nam hiện nay nhưng công thức tính giá xăng đều theo quy định, không thể DN muốn bán giá nào cũng được”, vị này nói.

Cũng theo vị này, 17 cửa hàng của Công ty CP Nhiên liệu Sài Gòn đã kinh doanh xăng RON97-V với ưu điểm đây là xăng chất lượng cao, thân thiện hơn với môi trường và đáp ứng được yêu cầu về khí thải cũng như bảo vệ động cơ được tốt hơn.

“Các nước tiên tiến trên thế giới và cả các quốc gia trong khu vực đã kinh doanh các loại xăng chất lượng cao này, thậm chí RON98 hoặc cao hơn, nhưng tại Việt Nam hiện RON97-V là loại xăng có chỉ số octan (RON) cao nhất đang được bán lẻ”, vị này nói.

Trong khi đó, lãnh đạo các DN nhập khẩu xăng dầu phía Nam cho biết các DN này chỉ kinh doanh xăng RON95-III và E5, chưa có kế hoạch kinh doanh các loại xăng có tiêu chuẩn khí thải cao hơn các loại xăng hiện tại.

Cây xăng treo bảng bán xăng cao cấp RON97-V tại TP.HCM – Ảnh: N.HIỂN

Xăng ethanol được nhiều nước khuyến khích sử dụng

Ngày 18-5, Chính phủ Ấn Độ đã phê duyệt một số sửa đổi trong chính sách nhiên liệu sinh học để đạt mục tiêu pha 20% ethanol vào xăng trong giai đoạn từ 2025 – 2026 đến 2030, thay vì chỉ 10,5% như hiện nay.

Theo Times of India, nhập khẩu xăng ròng của Ấn Độ trong giai đoạn 2020 – 2021 là 185 tấn với mức giá 551 tỉ USD. Kế hoạch pha ethanol vào xăng có thể giúp Ấn Độ tiết kiệm 4 tỉ USD mỗi năm. Truyền thông nước này cũng đánh giá ethanol là loại nhiên liệu ít gây ô nhiễm, mang lại hiệu quả tương đương với chi phí thấp hơn xăng.

Hôm 17-5, thống đốc bang Iowa (Mỹ) đã ký ban hành luật mới nhằm nâng mức sử dụng xăng ethanol (E15), trong đó quy định ít nhất một nửa số trụ xăng phải phân phối E15, trừ các cây xăng nhỏ và các cơ sở có bể chứa lỗi thời.

Vào năm 2021, Iowa từng đưa ra dự luật buộc các trụ bơm xăng phải phân phối E15 nhưng không nhận được đủ sự ủng hộ để thông qua.

Ai kiểm soát giá?

Trong văn bản trả lời Tuổi Trẻ về việc nhiều DN bán xăng RON95-IV, RON95-V và RON97 với giá rất cao, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) – đơn vị có vai trò quản lý ngành – cho rằng theo nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, “các mặt hàng xăng dầu Nhà nước công bố giá cơ sở là những mặt hàng xăng dầu được tiêu dùng phổ biến trên thị trường”.

Trên cơ sở quy định này, nhiều năm nay Bộ Công thương vẫn công bố giá cơ sở với mặt hàng “tiêu dùng phổ biến” như E5RON92, RON95-III, dầu diesel 0.05S, dầu hỏa trong các kỳ điều hành giá xăng dầu.

Tuy nhiên khi được hỏi về cơ sở và cơ cấu tỉ trọng các mặt hàng xăng dầu được cho là “tiêu dùng phổ biến” trên thị trường, làm căn cứ để lựa chọn đâu là “mặt hàng tiêu dùng phổ biến”, cơ quan này đã không đưa thông tin, số liệu cụ thể.

Đối với thông tin Petrolimex sẽ chuyển sang bán xăng RON95-V, không còn bán RON95-III, Bộ Công thương cho biết đã có trao đổi với đại diện Petrolimex về thông tin này và được đại diện Petrolimex khẳng định không có việc thay thế xăng RON95-III bằng xăng RON95-V!

Liên quan việc kiểm tra, kiểm soát giá các mặt hàng xăng dầu tiêu dùng không phổ biến do các DN tự định giá, Vụ Thị trường trong nước cho rằng việc kiểm tra, kiểm soát vi phạm quy định về giá bán mặt hàng xăng dầu đang được thực hiện theo nghị định số 99 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dầu khí, kinh doanh xăng dầu.

Tuy nhiên cơ quan này cũng không đưa ra giải pháp nào cụ thể về kiểm tra, kiểm soát giá các mặt hàng xăng dầu mà Nhà nước không định giá và đề nghị chuyển Tổng cục Quản lý thị trường, đơn vị chủ trì, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm trả lời.

Xăng “xịn” ra sao?

Trả lời Tuổi Trẻ, lãnh đạo Công ty CP Nhiên liệu Sài Gòn cho biết thực hiện chủ trương của Chính phủ tại quyết định số 49, các ôtô mới lưu hành phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5) trên cả nước từ ngày 1-1-2022 , DN này chuyển sang kinh doanh xăng RON97-V.

Đây là loại xăng cao cấp, có chỉ số octan cao, mang lại nhiều lợi ích như làm sạch động cơ, giúp tạo ra công suất tối ưu, nhiên liệu được đốt cháy gần như hoàn toàn, giảm lượng khí thải và tiết kiệm nhiên liệu.

Tương tự, Petrolimex cho hay quyết định số 49 quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với ôtô, môtô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 từ 1-1-2022 nên hệ thống này kinh doanh xăng RON95-V, giai đoạn đầu áp dụng tại một số tỉnh thành có lưu lượng phương tiện lớn.

Theo Petrolimex, xăng RON95-V có yêu cầu kỹ thuật cao hơn nhiều so với xăng RON95-III. Trong đó ưu điểm của sản phẩm xăng này giúp cho quá trình đốt của động cơ sản sinh ra ít hơn hàm lượng các hợp chất có hại, góp phần giảm thiểu khí thải độc hại, kéo dài tuổi thọ của động cơ.

Giá xăng tại Việt Nam chỉ 20.000 đồng/lít, nếu bỏ thuế

Theo Bộ Công thương, nếu không có thuế phí thì giá xăng Việt Nam sẽ chỉ còn khoảng 20.000 đồng/lít – Ảnh: QUANG ĐỊNH

Hôm qua 3-6, trong văn bản đề nghị làm rõ thông tin về giá xăng dầu và khả năng cung cấp xăng dầu của Malaysia cho Việt Nam, Bộ Công thương đề nghị ông Trần Việt Thái, đại sứ Việt Nam tại Malaysia, “giải thích và cung cấp các thông tin liên quan về nguồn cung, giá bán xuất khẩu, hỗ trợ kết nối để Việt Nam có thể mua xăng từ Malaysia với giá bán đã thông tin cho báo chí”.

Bộ Công thương cho rằng Malaysia là nước sản xuất xăng dầu lớn và không đánh các loại thuế đối với xăng dầu tiêu thụ trong nước. Chính phủ Malaysia cũng có chính sách trợ giá đối với xăng dầu tiêu thụ trong nước cho người dân.

Malaysia đang trợ giá 1,65 RM (tương đương 0,4 USD) cho mỗi lít xăng RON95 và 1,85 RM (tương đương 0,45 USD) cho mỗi lít dầu diesel. Nếu không được Chính phủ trợ giá, giá xăng dầu của Malaysia sẽ tương đương giá xăng dầu tại Việt Nam, nếu Việt Nam không đánh các loại thuế.

Theo Bộ Công thương, nếu không được trợ giá và vẫn không áp các loại thuế, giá xăng RON95 tại Malaysia hiện sẽ là 0,87 USD/lít, trong khi giá tại Việt Nam nếu bỏ các loại thuế phí là khoảng 0,86 USD/lít, tương đương 20.000 đồng.

Tuy nhiên chính sách trợ giá của Malaysia chỉ áp dụng cho người bản địa, ngay cả người nước ngoài tại Malaysia cũng phải mua xăng không được trợ giá nên xăng dầu xuất khẩu của Malaysia cũng được bán theo giá thị trường chung của khu vực.

Trước đó, tại hội thảo xúc tiến xuất khẩu với thị trường Malaysia và các nước Hồi giáo tổ chức ngày 2-6, một số báo đã trích dẫn phát biểu của ông Trần Việt Thái cho rằng giá xăng Ron95 tại Malaysia chỉ là 13.000 đồng/lít.

Một số báo cũng dẫn thông tin được cho là của ông Thái cho biết: “Chính phủ Malaysia đồng ý xuất cho Việt Nam 300.000 lít xăng Ron95 với giá hữu nghị nhưng đến nay chưa được triển khai”.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một đại diện của Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho rằng ngay cả trường hợp nhập được 300.000 lít xăng từ Malaysia, lượng xăng này chỉ tương đương khoảng 1% lượng tiêu thụ xăng trong 1 ngày của cả nước.

Số lượng xăng này cũng chỉ đủ để 1 cửa hàng xăng dầu ở thành phố lớn bán trong 5 ngày do nhu cầu tiêu thụ xăng cả nước khoảng 20 triệu lít/ngày. Trong khi đó, theo vị này, trong cơ cấu giá xăng của Việt Nam, các loại thuế, phí chiếm khoảng 30-32% (tương đương 10.000 – 11.000 đồng/lít).

“Như vậy nếu không có thuế phí, giá xăng của Việt Nam sẽ khoảng 20.000 đồng/lít (tương đương 0,86 USD/lít)”, vị này nói.

Giảm thuế để kìm giá xăng

Trao đổi với báo chí, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao, việc nhập khẩu xăng dầu, tiếp cận được nguồn giá rẻ giúp bổ sung nguồn cung.

Tuy nhiên không thể áp dụng rập khuôn chính sách của các nước, nên dù có lô hàng giá rẻ nhập về vẫn phải thực hiện theo quy định điều hành xăng dầu nói chung.

Theo ông Cường, trong hoàn cảnh giá xăng dầu tăng lên quá cao, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, sự phục hồi của nền kinh tế và bình ổn kinh tế vĩ mô, cần phải sử dụng công cụ thay đổi chi phí cấu thành trong giá bán như các sắc thuế.

Giảm thuế để kìm giá xăng là cần thiết, còn mức giảm thế nào phải tính toán, đánh giá.