Vì sao 72 giờ đầu tiên rất quan trọng để giải cứu nạn nhân động đất?

Không còn lại nhiều thời gian đối với những người bị chôn vùi trong đống đổ nát của trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, khi các nỗ lực tìm kiếm đã tiến gần đến mốc 72 giờ.

Lực lượng cứu hộ tìm kiếm nạn nhân tại hiện trường đổ nát sau trận động đất ở Kahramanmaras, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 7/2/2023. Ảnh: THX/ TTXVN

Ông Ilan Kelman, Giáo sư về thảm họa và y tế tại Đại học University College London, cho biết hơn 90% những người sống sót sau trận động đất thường được giải cứu trong vòng ba ngày đầu tiên.

Nhưng con số đó có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào thời tiết, dư chấn và tốc độ tiếp cận hiện trường của đội cứu hộ và các thiết bị. Tất cả các yếu tố trên đều đang đi ngược lại với nỗ lực giải cứu nạn nhân động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria.

Theo hãng thông tấn AFP, ít nhất 11.200 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người khác bị thương sau trận động đất xảy ra ở Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ và nước láng giềng Syria vào sáng 6/2.

Trước tình hình thời hạn 72 giờ “vàng” sẽ kết thúc vào sáng sớm 9/2 theo giờ địa phương, ông Kelman đã giải thích tại sao khung thời gian này lại quan trọng đến vậy.

Chấn thương, nhiệt độ và nước

“Nói chung, động đất không giết người, nhà cửa sập mới làm chết người”, ông Kelman lưu ý. Chuyên gia này khẳng định yếu tố cấp bách nhất là chăm sóc y tế cho những người bị chôn vùi dưới các tòa nhà bị sập trước khi cơ thể họ suy kiệt hoặc bị mất máu.

Trong khi thời tiết cũng là một yếu tố quan trọng thì tình hình thời tiết ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria lại không hề ủng hộ công tác cứu hộ.

Giải cứu một em nhỏ ra khỏi đống đổ nát sau trận động đất ở thành phố Afrin, tỉnh Aleppo, Syria ngày 6/2/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Các khu vực vừa bị động đất tấn công đang phải hứng chịu nền nhiệt độ ở mức đóng băng cùng mưa tuyết. Điều này đồng nghĩa với việc các nạn nhân bị hạ thân nhiệt và tử vong vì giá lạnh.

Dù nhiều người có thể cố gắng sống sót vượt qua cái lạnh và chấn thương thì họ vẫn cần thức ăn và nước uống.

Nếu không có nước, con người sẽ tử vong sau 3 – 5 ngày. Ông Ilan Kelman nói thêm rằng những dư chấn xảy ra sau trận động đất chính có thể tiếp tục làm đổ sập nhà cửa, gây nguy hiểm cho cả những người còn sống sót và những người đang cố gắng giải cứu họ.

Những khu vực chịu ảnh hưởng của động đất vừa qua vẫn tiếp tục bị rung chuyển bởi các dư chấn không ngừng.

Cứu nạn tại hiện trường

Ông Kelman nói rằng phần lớn những người sống sót đã được các đội cứu hộ địa phương đưa ra ngoài trong vòng 24 giờ bằng tay hoặc xẻng.

Hàng chục quốc gia đã cam kết gửi đội tìm kiếm cứu hộ cũng như hàng cứu trợ tới Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Thế nhưng, những trận động đất này xảy ra tại vùng hẻo lánh, bị ảnh hưởng bởi giao tranh nên rất khó tiếp cận.

Thường phải mất ít nhất 24 giờ để các đội cứu hộ quốc tế có thể đến hiện trường, chuẩn bị và bắt đầu làm việc. “Vào thời điểm đó, số lượng lớn những người có thể sống sót đã thiệt mạng”, ông Kelman nói.

Đối với các khu vực xung đột gần biên giới Syria, việc tiếp cận càng khó khăn hơn.

Người dân đốt lửa sưởi ấm trong thời tiết giá lạnh sau khi bị mất nhà cửa trong trận động đất tại tỉnh Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 7/2/2023. Ảnh: THX/ TTXVN

Làm thế nào để tìm thấy những người sống sót?

Khi đến hiện trường, có nhiều cách để các đội cứu hộ phát hiện những người sống sót sau trận động đất, trong đó có phương án sử dụng chó đánh hơi trên đống đổ nát.

Giáo sư Kelman cho hay một đội chó cứu hộ động đất nổi tiếng của Mexico đang trên đường đến Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoài ra, robot và máy bay không người lái cũng được sử dụng nhiều hơn để tiếp cận những vùng không gian nhỏ hẹp, quá nguy hiểm đối với con người.

Sau khi tìm thấy người sống sót, lực lượng cứu hộ phải quyết định cách tốt nhất để đưa họ ra ngoài.
Có thể cần đến các thiết bị lớn như cần cẩu để nhấc những mảng tường lớn của các tòa nhà bị sập. Hoặc đôi khi cần phải cắt bỏ một chi bị mắc kẹt của nạn nhân.