Vì đâu đế chế Hồi giáo hùng mạnh và “càn quét” thế giới?

Nhà tiên tri Mohammed là người sáng lập đạo Hồi nhưng ít ai biết rằng ông cũng là chiến binh dũng mãnh, người thống nhất các bộ lạc Ả Rập, xây dựng nên đế chế Hồi giáo hùng mạnh.

Phác họa hình ảnh nhà tiên tri Mohammed.

Đế chế Hồi giáo hình thành từ cuộc chiến giải phóng thánh địa Mecca của nhà tiên tri Mohammed và nhanh chóng trở thành một trong những thế lực mạnh nhất trong lịch sử loài người.

Qua loạt bài viết này, mời bạn đọc cùng nhìn những cuộc chinh phạt gây chấn động của đế chế Hồi giáo từ vùng sa mạc Ả Rập cho đến Bắc Phi, châu Âu, Trung Đông và Trung Á.

Theo trang mạng History, nhà tiên tri Mohammed (Muhammad) là người sáng lập đạo Hồi (Islam). Ông được tín đồ xưng tôn là “sứ giả của thượng đế, thánh Allah”.

Ngày nay có tới 1,6 tỷ người trên thế giới theo đạo Hồi, tôn sùng giáo lý của Mohammed, đưa Hồi giáo trở thành tín ngưỡng lớn thứ hai trên giới, sau Thiên chúa giáo.

Sứ giả của Thượng đế

Nhà tiên tri Mohammed (570-632) lớn lên tại thánh địa Mecca, thuộc Ả Rập Saudi ngày nay.

Theo sử sách Hồi giáo chính thống, Mohammed không hề biết mặt cha. Trên một chuyến đi buôn xa, cha ông lâm bệnh và qua đời vài tuần trước khi ông ra đời. Mẹ ông là người có học vấn và tài sáng tác một số bài thơ, một số vẫn còn lưu giữ cho đến ngày nay.

Bà qua đời một cách đột ngột lúc ông lên sáu. Hai năm sau ông nội của ông cũng qua đời. Kế từ đó, Mohammed được nuôi nấng và dạy dỗ bởi người bác Abu Talib.

Vào năm Mohammed chào đời, thống đốc vùng Yemen của xứ Abyssinia, Abraha đánh chiếm Mecca. Ông nội của Mohammed, người quản lý đền Al Haram, đã đứng ra thuyết phục Abraha rút quân.

Lớn lên, Mohammed gia nhập nhóm hiệp sĩ Mecca, thề chiến đấu để bảo vệ những người yếu đuối và nghèo khổ bị áp bức. Là con người rất tôn trọng lời hứa, nên ông được mọi người tặng cho ngoại hiệu là Al Amin (người đáng tin cậy).

Năm 25 tuổi, ông kết hôn với người phụ nữ hơn mình 15 tuổi. Cả hai có với nhau tổng cộng 7 người con, 3 trai, 4 gái.

Theo truyền thuyết, năm Mohammed 40 tuổi, một sứ giả của thượng đế hiện ra và nói rằng ông đã được chọn để cứu giúp nhân loại. Từ đó, Mohammed bắt đầu truyền đạo Hồi trên khắp vùng Ả Rập.

Phác họa cảnh Mohammed gặp Thiên thần Gabriel, người được phái xuống để thông báo rằng ông đã được chọn làm sứ giả của Thiên Chúa.

Tài liệu truyền thống của Hồi giáo chép lại, giáo lý của Mohammed được nhiều người dân Mecca nghe theo, nhưng tầng lớp phản đối mạnh mẽ nhất là giới quý tộc sở hữu của cải kếch xù và những người theo tín ngưỡng truyền thống.

Hai người bác của Mohammed là Abu Jahil và Abu Lahab phản đối cháu mình mạnh mẽ nhất. Khi ông giảng đạo, họ thường cho người đứng ngoài châm biếm, chế nhạo, chửi rủa và ném đá. Họ đón các đoàn người từ xa đến Mecca hành hương và dặn họ đừng đến nghe ông nói.

Không chịu được lời gièm pha, năm 615, khoảng 101 tín đồ Hồi giáo, trong đó có 18 phụ nữ đã cùng Mohammed trốn khỏi Mecca. Đến thành phố Medina, ngày nay thuộc Ả Rập Saudi, ông được các tín đồ đón tiếp nồng nhiệt, trở thành lãnh tụ của phần đông người dân thành phố này.

Năm 622, tại Medina, Mohammed tuyên bố thành lập nên nhà nước Hồi giáo đầu tiên trong lịch sử.

“Chiến binh Hồi giáo” Mohammed

Thành công với vai trò là người truyền giáo, nhưng ít người biết rằng Mohammed cũng là một chiến binh kiên cường. Bởi nếu không, đế chế Hồi giáo do ông lập nên đã không thể tồn tại và lớn mạnh cho đến khi đủ sức đối trọng với đế chế Byzantine (Đông La Mã) hay Ba Tư (Iran) hùng mạnh.

Theo sử gia Richard A. Gabriel, giáo sư công tác tại trường Đại học Quân đội Hoàng gia Canada, Mohammed chưa từng trải qua một khóa huấn luyện quân sự nào. Nhưng ông chắc chắn là một vị tướng tài ba.

Mohammed đã dẫn đoàn quân những người ủng hộ trải qua 8 cuộc chiến tranh lớn và 38 hoạt động quân sự do ông trực tiếp chỉ huy. Mohammed bị thương 2 lần, trải qua 2 thời khắc suýt chút nữa bị đối phương giết hại. Nhưng cuối cùng, ông đã đưa đoàn người ủng hộ đến với thành công và lý tưởng của đạo Hồi.

Nhà tiên tri Mohammed chọn thành phố Medina (Ả Rập Saudi ngày nay) là căn cứ đấu tranh bởi vị trí chiến lược của khu vực này. Medina gần với con đường giao thương đến Syria, là tuyến đường huyết mạch nối với các ốc đảo khác tại vùng sa mạc khắc nghiệt.

Nhà tiên tri Mohammed đặt nền móng cho thế giới Hồi giáo ngày nay với hơn 1,6 tỷ người.

Những thương nhân đi qua khu vực này đến nghe Mohammed thuyết giảng về đạo Hồi và không ít người đã gia nhập nhà nước Hồi giáo đầu tiên.

Sử gia Gabriel phân tích, Mohammed có thể là người chỉ huy đầu tiên áp dụng học thuyết chiến tranh du kích, chiến tranh nhân dân mà người nắm vững chiến lược này về sau chính là Đại tướng Võ Nguyên Giáp của Việt Nam.

Đội quân du kích của Mohammed đánh trận đầu tiên chống chính quyền Mecca năm 624 chỉ với 314 người. Họ phải chiến đấu trước lực lượng 1.000 chiến binh và kỵ binh. Không những thắng lợi dễ dàng trước sự khinh địch của đối phương mà Mohammed còn trở về Medina với 70 tù binh.

Mohammed ngày càng được tín đồ ở Medina ủng hộ bởi chính sách khoan dung. Ông sẵn sàng thả tù binh nếu họ trả tiền chuộc hoặc dạy 10 người dân Medina biết đọc và viết chữ.

Vì là đội quân du kích nên lực lượng của Mohammed phải tận dụng mọi thứ thu được từ những kẻ chết trận và tù binh.

Một tù binh sau trận đánh đầu tiên xuất thân từ một gia đình giàu có. Gia đình này đã trao cho đội quân của Mohammed hàng người cây giáo sắc nhọn để đổi lấy tự do của người thân.

Kỵ binh Hồi giáo năm 624.

Năm 627, Mohammed huy động 3.000 quân cố thủ Medina trước lực lượng liên quân đến từ Mecca với hơn 10.000 chiến binh. Mohammed đã ra lệnh đào chiến hào, xây dựng phòng tuyến trong khi kẻ địch khi đó chỉ biết xông lên tấn công mà không có chiến lược rõ ràng.

Sau cuộc chiến 27 ngày, liên quân đến từ Mecca hứng chịu thiệt hại nặng nề và buộc phải rút lui. Thừa thắng xông lên, Mohammed thống lĩnh đội quân Hồi giáo 2.000 người tấn công lực lượng người Do Thái tại ốc đảo Khaybar, cách Medina khoảng 150km.

Người Do Thái chưa hoàn hồn sau trận thua ở Medina nên nhanh chóng giương cờ trắng đầu hàng, chấp nhận nhường ốc đảo trù phú này cho Mohammed.

Đến năm 630, Mohammed phát động cuộc chiến ở Mecca với 10.000 người. Đây được coi là đội quân Hồi giáo mạnh mẽ nhất vào thời điểm đó. Cách Mecca khoảng 16km, Mohammed ra lệnh cho mỗi binh sĩ bắn một mũi tên châm lửa, nhằm khiến cho đối phương đánh giá sai thực lực của đội quân Hồi giáo.

Mohammed đề ra chiến lược tấn công từ mọi phía nhằm vào thành Mecca. Điều này ngăn lực lượng phòng thủ có thể tập trung vào một hướng. Nếu như một hay hai mũi tiến công chững lại, các cánh quân khác vẫn sẽ tiếp tục tiến lên và trợ giúp ngược trở lại.

Ngày 11.1.630, thủ lĩnh Abu Sufyan của thành Mecca tuyên bố đầu hàng và xin gia nhập đạo Hồi. Ông được Mohammed tha chết và thậm chí còn trở thành một chiến binh đắc lực của đội quân Hồi giáo.

Mohammed nói với những người dân sống ở Mecca trong ngày ông trở về quê hương: “Tất cả những ai bước vào nhà của Abu Sufyan sẽ được an toàn. Tất cả những ai hạ vũ khí đầu hàng sẽ được tha chết”.

Lăng mộ của nhà tiên tri Mohammed tại Medina, Ả Rập Saudi ngày nay.

Sử gia Gabriel cho rằng, trong vòng 2 năm ngắn ngủi trước khi qua đời, Mohammed đã đem đến cải cách cho thế giới Ả Rập, đưa đội quân ô hợp trở thành đạo quân hùng mạnh, sẵn sàng phục vục các mục đích to lớn hơn.

Mohammed coi trọng tố chất của binh sĩ. Những người lính phục vụ quân đội đều được trả công hậu hĩnh, đối xử tốt hơn cả binh sĩ của đế chế Ba Tư hay Byzantine vào thời điểm đó. Ông cũng củng cố đức tin của người lính, nói rằng họ đang làm công việc của Chúa giao cho.

Có thể nói, những vị tướng nổi danh nhất của thế giới Hồi giáo sơ khai chính từ một tay Mohammed đào tạo.

Trong năm cuối trước khi qua đời, Mohammed đã thống nhất được các bộ lạc Ả Rập, đưa thế giới Hồi giáo do ông lập nên trở thành một chính thể hợp nhất.

Năm 632, Mohammed cảm thấy trong người mệt mỏi, cảm sốt. Ông qua đời không lâu sau đó ở tuổi 62. Lễ an táng nhà tiên tri Mohammed diễn ra giản dị tại Medina.

Abu Bkar, người bạn thân của Mohammed và là một trong những tín đồ Hồi giáo đầu tiên được lựa chọn làm lãnh tụ của vương quốc Hồi gióo Rashidun.

___________________

Kế thừa di sản của nhà tiên tri Mohammed, Abu Bakr nắm trong tay đội quân bài bản. Cuộc chinh phạt của đế chế Hồi giáo bắt đầu từ đó với mục tiêu đầu tiên ngoài bán đảo Ả Rập là Syria, nơi thuộc quyền kiểm soát của người La Mã suốt 7 thế kỷ.

Bài viết xuất bản sáng 30.6 sẽ nói về trận đánh quyết định của đế chế Hồi giáo ở Damascus, mở đường bành trướng lực lượng sang Bắc Phi, châu Âu và Trung Á.

Theo Danviet