Venezuela: Điểm nóng mới trong căng thẳng Mỹ-Nga

Trong khi Nhà Trắng lên án hành động “khiêu khích” của Nga và yêu cầu quân đội nước này rời khỏi Venezuela, chính quyền của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro quyết không từ bỏ các “cứu tinh” từ cường quốc kinh tế Nga.

Các lệnh trừng phạt từ Mỹ đã khiến nền kinh tế Venezuela ngày càng kiệt quệ. Nguồn thu nhập quan trọng của chính quyền ông Nicolas Maduro là xuất khẩu dầu thô sang Mỹ bị cắt đứt. Trái ngược với Mỹ, Nga vẫn tăng cường mối quan hệ hợp tác với Venezuela từ việc buôn bán vũ khí đến tín dụng tài chính và lĩnh vực nông nghiệp trong thời gian tới.

Nga – cứu tinh của Venezuela

Hãng tin BBC đưa tin hai máy bay của không quân Nga đã hạ cánh bên ngoài thủ đô Caracas của Venezuela hôm 23-3, được cho là chở theo khoảng 100 binh sĩ đặc nhiệm và an ninh mạng của Nga. Ông Alexey Seredin, Tham tán công sứ tại Đại sứ quán Nga ở Caracas, cho biết đây là một phần trong nỗ lực duy trì bộ máy phòng thủ của Tổng thống Nicolas Maduro, bao gồm máy bay chiến đấu Sukhoi và hệ thống phòng không Venezuela mua từ Nga.

Trước đó một ngày, Công ty dầu mỏ Rosneft (Nga) đã vận chuyển một lô hàng chất pha loãng dầu thô đến bờ biển Caribe của Venezuela, theo tờ The Washington Post. Cuối tháng 1-2019, Mỹ áp lệnh trừng phạt lên hãng dầu quốc doanh Venezuela nhằm gây sức ép buộc Tổng thống Nicolas Maduro từ chức. Thêm vào đó, Mỹ cũng cấm xuất khẩu chất pha loãng dầu thô sang Venezuela. Không có chất này, loại dầu nặng của Venezuela không thể xuất khẩu. Vì thế, lô hàng vận chuyển từ Nga hôm 22-3 đã trở thành một “cứu tinh” cho ngành xuất khẩu dầu thô của Venezuela, nguồn thu nhập quan trọng của chính phủ Tổng thống Nicolas Maduro.

Trong khi đó, chính quyền Moscow cũng xác nhận có gửi “chuyên gia” tới Venezuela theo thỏa thuận hợp tác quân sự giữa hai nước nhưng khẳng định họ không có mối đe dọa nào đối với sự ổn định khu vực. Phát ngôn viên của Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, ngày 28-3 cho biết các chuyên gia quân sự Nga đến Venezuela để phục vụ các hợp đồng đã có từ trước về việc cung cấp vũ khí cho quốc gia Nam Mỹ. Ông Peskov nói rằng Nga không can thiệp vào công việc nội bộ của Venezuela và Điện Kremlin hy vọng các quốc gia khác sẽ để người Venezuela tự quyết định số phận của mình.

Mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino Lopez ngày 29-3 đã khánh thành một trung tâm huấn luyện trực thăng quân sự dành cho trực thăng Nga ở nước này. “Đây là một trung tâm mà mọi người không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác ngoài Venezuela và Nga” – ông Vladimir Padrino Lopez phát biểu trong sự kiện.

Ông Lopez cũng đã công bố kế hoạch cho một thiết bị mô phỏng Sukhoi MK2 của Nga tại TP Barcelona của Venezuela và nhấn mạnh sẽ mở một nhà máy sản xuất súng trường Nga tại TP Maracay của nước này.

Hình ảnh một cuộc biểu tình tại Venezuela. Ảnh: TASS

Mỹ lên án Nga “khiêu khích”

Chính quyền Washington liên tiếp đưa ra những lời cảnh báo Nga và các quốc gia khác ủng hộ Tổng thống Nicolas Maduro về việc đưa quân đội và thiết bị quân sự tới Venezuela. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton lên án đó là hành động “khiêu khích” và là “một mối đe dọa trực tiếp đối với hòa bình và an ninh quốc tế trong khu vực”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo ngày 29-3 về khả năng của một cuộc thảo luận giữa ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về cuộc khủng hoảng ở Venezuela. Trước đó, trang Deutsche Welle đưa tin ngày 27-3, ông Trump yêu cầu Nga rời khỏi Venezuela và nói rằng “tất cả lựa chọn” được để ngỏ để buộc Nga rút quân ra khỏi Venezuela.

Ông Elliott Abrams, Đặc phái viên Mỹ về Venezuela, nói rằng những lựa chọn đó bao gồm các biện pháp trừng phạt, đồng thời cảnh báo Nga sẽ phải trả giá cho hành động đưa quân đội tới Venezuela, theo hãng tin Sputnik.

“Có rất nhiều điều chúng tôi có thể làm về mặt kinh tế, về các biện pháp trừng phạt. Chúng tôi có nhiều lựa chọn và sẽ là một sai lầm cho người Nga khi nghĩ rằng họ có thể toàn quyền tự do” – ông Abrams trả lời phóng viên ở Washington (Mỹ).

Venezuela đối mặt khủng hoảng toàn diện

Ông Nicolas Maduro đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Venezuela vào tháng 4-2013 và tái đắc cử vào tháng 5-2018. Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát quốc tế kết luận cuộc bầu cử năm 2018 có nhiều sai sót, theo hãng tin BBC. Ông Maduro hiện giữ quyền kiểm soát các chức năng nhà nước và quân đội Venezuela.

Mỹ và hầu hết các nước phương Tây khác ủng hộ nhà lãnh đạo phe đối lập của Venezuela là Juan Guaido. Vào tháng 1 năm nay, ông Guaido đã viện dẫn hiến pháp để tuyên bố mình là tổng thống lâm thời và lên án cuộc tái bầu cử của ông Nicolas Maduro là bất hợp pháp.

Trong khi đó, Nga và Trung Quốc ủng hộ ông Maduro và cho rằng ông Guaido là con rối của chính quyền Washington, theo hãng tin Reuters. Chính quyền Moscow đã mở rộng hợp tác với Venezuela bằng cách tăng cường việc bán vũ khí và mở rộng tín dụng.

Sau nhiều năm quản lý kém hiệu quả, nền kinh tế Venezuela đã rơi vào tình trạng hỗn loạn. Venezuela ghi nhận mức lạm phát 833.000% hồi tháng 10-2018. Đây là mức lạm phát cao nhất thế giới, theo tờ The Wall Street Journal.

Tình trạng thiếu lương thực và thuốc cũng trở nên phổ biến ở đất nước Mỹ Latinh này. Ước tính của Liên Hiệp Quốc cho thấy có khoảng ba triệu người đã rời khỏi Venezuela kể từ năm 2015. Đây là con số tương đương với lượng người di cư từ các quốc gia bị chiến tranh tàn phá như Syria và Afghanistan.

Hãng tin Reuters còn đưa tin có khoảng 1/4 dân số Venezuela cần viện trợ nhân đạo, theo thông tin nội bộ của Liên Hiệp Quốc. Hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ thông báo hôm 29-3 rằng họ đã chuẩn bị để chuyển những viện trợ này đến Venezuela.

Theo PL