Vé tàu giấy sắp thành dĩ vãng ở Pháp

Những tấm vé tàu điện bằng giấy từng trở thành một trong những hình ảnh quen thuộc của văn hóa Pháp sắp đi vào dĩ vãng, khi Paris chuẩn bị xóa sổ vé tàu giấy để chuyển sang thẻ nhựa thông minh hoặc vé điện tử trên điện thoại.

Một bộ sưu tập vé tàu metro ở Pháp từ năm 1973 – 1992 – Ảnh: AFP

Công ty Ile-de-France Mobilites, nhà điều hành hệ thống vé metro của Paris, đang có kế hoạch loại bỏ vé giấy cứng vào năm 2023. Việc chuyển sang các loại vé thông minh mang lại nhiều lợi ích, nhưng vẫn có nhiều người tiếc nuối những tấm vé giấy lưu giữ nhiều kỷ niệm về các chuyến đi.

Không chỉ là tấm vé

Mỗi năm có hơn 550 triệu tấm vé tàu bằng giấy được bán ra ở Pháp, tương đương với 50 tấn giấy. Vé tàu giấy được sử dụng tại Pháp hơn 120 năm kể từ khi hệ thống tàu metro hoạt động và gắn liền với đời sống của người dân.

Không chỉ là tấm vé, nó còn là một món sưu tập thú vị của nhiều người, niềm cảm hứng trong phim ảnh, âm nhạc hay đơn giản chỉ là một tờ giấy để ghi chú rất tiện lợi.

Trong bộ phim Le Salaire de la Peur (1952), nhân vật Yves Montand tặng tấm vé tàu như một biểu tượng của tình bạn, hay trang bìa cuốn tiểu thuyết Zazie dans le Métro của Raymond Queneau cũng có hình ảnh vé tàu. Thậm chí một kiểu tóc còn được đặt tên “vé metro” bởi phần tóc được tỉa bằng đúng kích thước tấm vé 30×66mm.

“Kể từ năm 1900, chiếc vé metro đã đồng hành cùng cuộc sống hằng ngày của chúng ta, trong túi, trong ví hoặc ở giữa các trang sách của chúng tôi… Nó sẽ sớm biến mất. Đó là một phần của cuộc sống Paris” – Gregoire Thonnat, tác giả của cuốn sách Petite Histoire du Ticket de Métro Parisien (Lịch sử ngắn của vé Métro Paris), viết đầy tiếc nuối.

“Thời gian sử dụng của nó rất ngắn, khoảng một giờ đến một giờ rưỡi, nhưng chúng ta đã trở nên gắn bó với chúng”, ông Thonnat chia sẻ thêm.

“Tôi thích sờ lên bề mặt sạch sẽ của tấm vé mới. Tôi sẽ tiếp tục sưu tầm vé cho đến khi chúng biến mất – Hãng tin AFP dẫn lời Sarah Sturman, một nghệ sĩ người Mỹ gốc Ý ở Paris, nói – Khi nhìn lại tấm vé trong sổ lưu niệm sau 10 năm nữa, mọi thứ sẽ ùa về: kỷ niệm trên chuyến tàu đêm, giờ cao điểm, tuyến tàu yêu thích, hoặc khi tôi ghét ai đó, khi làm mất vé và sau đó tìm thấy khi đem đồ đi giặt”.

Khi tấm vé tàu biến mất, một phần đời sống của chúng ta cũng biến mất. Tấm vé tàu là một phần khi chúng ta hình dung về Paris.

Nhà văn Pháp Gregoire Thonnat chia sẻ.

Chậm hơn do thiếu chip

Nhưng nhiều người lại thích sự đổi mới. “Tôi không thích vé giấy, tôi thích mọi thứ trên điện thoại của tôi” – anh Javier Romani, một du khách từ Tây Ban Nha, chia sẻ. Còn anh Jeff Noel, người Mỹ, nói rằng: “Việc mua vé tại phòng khách sạn sẽ dễ dàng hơn là đi tìm máy bán vé”.

Ông Laurent Probst, tổng giám đốc của Công ty Ile-de-France Mobilites, cũng là một trong số đó. “Tôi rất hào hứng với sự phát triển này. Đây là một sự thay đổi to lớn trong chất lượng dịch vụ khách hàng của chúng tôi”, ông Probst nói.

Theo ông Probst, Ile-de-France Mobilites đã tính bắt đầu xóa sổ vé giấy từ đầu năm nay nhưng bị hoãn lại do cuộc khủng hoảng dịch COVID-19, cuộc xung đột Nga – Ukraine và việc thiếu hụt chất bán dẫn toàn cầu làm chậm tiến độ sản xuất thẻ nhựa gắn chip thay thế cho vé giấy cứng.

“Chúng tôi muốn nhanh, nhưng cuộc khủng hoảng chip khiến chúng tôi phải chậm lại”, ông Probst cho biết.

Thật ra, nhiều người Pháp cũng đang thay đổi thói quen sử dụng vé tàu giấy. Số hành khách sử dụng vé giấy đã giảm từ 2/3 xuống dưới 1/2 hiện nay. Một số ga tàu ở Paris cũng đã ngừng bán vé giấy và nhiều máy soát vé cũng không còn đọc loại vé này.

Hành khách có thể sử dụng điện thoại thông minh để mua vé điện tử từ cuối năm nay. Ile-de-France Mobilites cho biết kế hoạch của họ là vé tàu giấy bán theo tập sẽ biến mất ở Paris vào năm 2023.

Hiện tại, họ đang dần loại bỏ các máy bán vé giấy để đến năm 2025 toàn bộ vé giấy sẽ thay bằng vé điện tử hoặc thẻ đi tàu. Những người thích dùng vé giấy vẫn có thể mua loại vé này đến hết năm 2024 nhưng với giá mắc hơn so với vé thông minh.