Vẻ đẹp Sa Cần- Quảng Ngãi
Sa Cần là một trong năm cửa biển của người Quảng Ngãi, nằm ở phía đông bắc huyện Bình Sơn, nơi sông Trà Bồng (hay sông Châu Tử) đổ ra biển.
Sách xưa gọi Sa Cần là Thái Cần hay Thể Cần. Sông Trà Bồng chạy đến gần cửa biển thì mở rộng lòng, nước rất êm. Giữa lòng sông nổi lên một quả núi nhỏ với nhiều tảng đá lớn chồng chất lên nhau, gọi là hòn Bà, sách ại Nam Nhất thống chí gọi là “Ghềnh Thạch Bàn”. Bên ngoài cửa biển, đối diện với hòn Bà và lớn hơn hòn Bà là hòn Ông, cũng nhiều đá nhưng có cây cối xanh tốt. Về phía tả ngạn cửa biển còn có hòn Kẽm, núi Cổ Ngựa nên ca dao cổ có câu:
Hòn Ông, hòn Kẽm, hòn Bà Hòn Ông ai đắp, Cổ Ngựa bà ai xây.
Cả vùng chung quanh cửa Sa Cần là một “hợp thể” của vẻ quyến rũ, thơ mộng, ngay bên cạnh Vũng Quýt, nay gọi là Dung Quất.
Bên cạnh hòn Ông, hòn Bà với những nét sinh động của tạo hóa, với cảnh sông nước êm đềm, ghe thuyền tấp nập, là các làng chài hai bên cửa biển rợp bóng dừa, rừng dương. Phía tả ngạn là xã Bình Thạnh, với bãi Khe Hai sạch sẽ nằm cách cửa biển không xa thu hút rất nhiều du khách đến nghỉ ngơi, tắm biển. Phía hữu ngạn là các xã Bình ông, Bình Thuận với các gành đá dựng đứng mặc sóng gió vỗ vào bờ. Cũng chính tại vùng này đang mọc lên nhà máy lọc dầu số và khu công nghiệp phức hợp Dung Quất. Cảnh vật Sa Cần càng thêm đẹp và thuận đường đi đến nhờ con đường mới mở về Dung Quất và cầu Trà Bồng mới xây cánh cửa biển chỉ một cây số.
Sa Cần không chỉ quyến rủ bởi vẻ thơ mộng của thiên nhiên mà còn hấp dẫn bởi nét sinh hoạt đặc trưng của ngư dân quanh cửa biển với tục thờ cá Ông, hội đua thuyền, hát bả trạo… Sa Cần còn cho du khách mênh mang cảm giác về thời gian, về lịch sử, khi biết cách đây hơn 530 năm (năm 1471), vua Lê Thánh Tông từng thân chinh đến cửa biển này trong cuộc Nam chinh lịch sử, trước khi khai sinh ra đạo Thừa Tuyên Quảng Nam trong lòng Quốc gia ại Việt.
Bởi những lẽ đó, đến với khu công nghiệp và cảng Dung Quất, ta không nên bỏ qua Sa Cần, cũng như khi đến cửa Sa Cần, ta cũng nên đến với Dung Quất đang tấp nập các công trình dựng xây.
Cảnh đẹp Dung Quất -Sa Cần (Quảng Ngãi)
Tên gọi Dung Quất bắt nguồn từ Vũng Quýt. Nhiều cụ già ở Bình Đông, Bình Thuận (Bình Sơn) còn thuộc lòng câu ca: "Vũng Quýt ghé tựa vào chơi/Hiu hiu gió thổi lòng khơi thế nào?".
Thuở xưa, thuyền biển chạy bằng buồm. Gió lặng, thuyền ghé vào Vũng Quýt yên lòng như một cuộc dạo chơi.
Sa Cần là cửa biển lớn áp sát Vũng Quýt. Sách "Đại Nam nhất thống chí" triều Nguyễn chép "Tấn Thái Cần ở cách huyện Bình Sơn 10 dặm về hướng đông bắc, cửa biển rộng 45 trượng, thủy triều lên sâu 1 trượng, thủy triều xuống sâu 8 thước. Có 2 ghềnh đá, một là ghềnh Ông, một là ghềnh Thạch Bàn, cửa lạch rộng, nước sâu, tàu thuyền có thể đi lại; về phía nam ghềnh, cửa lạch hẹp, nước cạn, tàu thuyền không thể qua lại. Phía nam có vịnh gọi là Vụng Quýt". Sa Cần có tên gọi khác là Thái Cần, Thể Cần (nghĩa Hán Việt là hái rau câu) bắt nguồn từ truyền thuyết dân gian kể rằng khi đại quân của Vua Lê Thánh Tông đến đây vào mùa xuân năm 1471 quân sĩ thấy có nhiều rau câu đã hái để làm lương thực dự trữ nên có tên như vậy.
Sa Cần là cửa biển đẹp, cảnh sắc nên thơ, nhất là vào lúc hoàng hôn mập mờ khói sóng. Nằm án ngự ngay cửa biển bên này là Hòn Ông, bên kia là Hòn Bà. Trên ngọn Hòn Bà có ngôi miếu cổ thờ Võ Hậu không biết xây dựng từ thời nào. Hòn Bà không lớn, diện tích chỉ chừng 400m2 nhưng đứng ở đây có thể bao quát khắp cả một vùng. Phía trước là cửa sông Trà Bồng ghe thuyền ra vào tấp nập. Quanh cửa biển là nhà cửa chen dày như phố. Không chỉ có cảnh quan kỳ thú, Sa Cần còn là cửa biển nổi tiếng về sự giao thương từ rất sớm với bên ngoài, nhất là với thương nhân buôn bán gốm sứ Trung Hoa.
Cách cửa biển Sa Cần không xa có hòn Nam Châm (Nam Trâm) vạm vỡ, cao 141mét được sách cổ ghi nhận là đỉnh núi cao nên thuyền buôn đời Minh Thanh đều lấy làm điểm ngắm để đi trên biển qua vùng này. Từ trên núi Nam Châm nhìn ra xung quanh mới thấy hết vẻ đẹp tuyệt vời của vùng biển Dung Quất-Sa Cần. Bên này là Vịnh biển Dung Quất trong xanh, mềm mại, bồng bềnh và quyến rũ. Phía bên kia là Hòn Ông, Hòn Bà, Hòn Cò, Hòn Đình, Hòn Lũy, Hòn Cóc mà tên gọi mỗi hòn đều gắn liền với sự tích và truyền thuyết dân gian thú vị.
Sa Cần không xa, chỉ cách Quảng Ngãi chừng 40 cây số, Chu Lai 7 cây số và Lý Sơn chừng 20 cây số. Đến đây du khách sẽ được nhìn ngắm thỏa thích khung cảnh nên thơ của một vùng cuối sông tiếp biển có núi, có đồi, có mênh mông biển cả với những làng quê yên bình, mơ màng mỗi khi chiều xuống. Nằm gần cửa biển Sa Cần là nhà máy lọc dầu đầu tiên của đất nước với những tầng tháp sừng sững vươn cao và nhiều nhà máy công nghiệp. Ở đây không chỉ có biển, có cảnh đẹp thiên nhiên và nhân tạo mà còn có nhiều dấu tích lịch sử đan xen huyền thoại. Xuôi thuyền về cửa biển Sa Cần vào những đêm trăng du khách sẽ có cảm giác như lạc vào chốn không gian huyền ảo.
Nối liền với Sa Cần, Dung Quất về phía Bắc là bãi biển khe Hai, bãi tắm Thiên Đàng, biển Rạng (Quảng Nam). Đi về phía nam là gặp vịnh Nho Na xinh đẹp và một vùng biển còn hoang sơ với tên gọi Thanh Thủy, Lệ Thủy, An Cường, mũi Ba Làng An (Batangan) và vịnh Mỹ Hàn với làn nước xanh biếc, sóng nhẹ êm và rất nhiều động cát.
Dạo chơi trong rừng dừa Cà Ninh Mùa hạ về Cà Ninh, xã Bình Phước, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, bơi thuyền trong rừng dừa nước, thưởng thức những món ngon nồng vị biển hay ở vùng nước lợ, bạn sẽ hiểu hơn vẻ đẹp, sự yên bình ở vùng cuối sông Trà Bồng. Từ ngã tư Bình Long - Dung Quất, muốn về Cà Ninh, du khách có...