‘Văn hóa xuống cấp’ và cuộc tranh luận trên nghị trường mới đây

Mai Hoàng Minh05:35 02/11/2018

Trong 30 năm Đổi mới, văn hóa Việt Nam thực ra có rất nhiều thành tựu đáng khen, mà có lẽ những người làm trong ngành văn hóa có thể thay tôi liệt kê.

Quốc hội mấy ngày hôm nay làm việc sôi nổi hơn bình thường, với phần chất vấn của những ngành luôn là chủ đề dễ gây “tăng xông” cho dư luận xã hội như giáo dục và văn hóa.

Như mọi khi, các vấn đề liên quan tới giáo dục luôn thu hút dư luận. Nhưng riêng tôi có nhiều băn khoăn hơn với vấn đề văn hóa xã hội. Khi đại biểu chất vấn về tình trạng “văn hóa xuống cấp”, và trách nhiệm của ngành, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện đã cho rằng “đạo đức xã hội xuống cấp xuất phát từ kinh tế’. “Kinh tế là cái gốc,” ông chốt lại phần phản hồi của mình với đại biểu đến từ Hà Nội.

Tôi hơi ngạc nhiên với cả người hỏi và người trả lời. Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn có những trăn trở của mình – và có lẽ cũng là trăn trở của nhiều người – về những mối lo suy thoái văn hóa. Tâm tư của ông là đúng, nhưng ngay khi đề cập đến tình trạng văn hóa xuống cấp, có lẽ ông cần phải đưa ra đầy đủ bằng chứng cho lời nói của mình, hơn là cảm xúc phẫn nộ khi đọc tin tức tràn lan trên báo.

Khi cho rằng “văn hóa xuống cấp”, tôi không biết ông Tuấn có để ý rằng trong 30 năm Đổi mới, văn hóa Việt Nam thực ra có rất nhiều thành tựu đáng khen, mà có lẽ những người làm trong ngành văn hóa có thể thay tôi liệt kê.

Về mặt cá nhân, tôi thấy văn hóa ngày càng đa dạng với sự tham gia của tư nhân và doanh nghiệp nước ngoài trong những lĩnh vực trước đây thuộc độc quyền của nhà nước như xuất bản, nghệ thuật, âm nhạc, phim ảnh. Người dân, nếu muốn, có thể đi xem phim mỗi ngày ở rạp thay vì phải chờ đoàn chiếu phim nhà nước năm thì mười họa mới xuất hiện. Thậm chí ngay cả một công dân bình thường cũng có thể làm việc của ngành “văn hóa” nhờ sự phổ cập của internet và mạng xã hội. Rất nhiều nghệ sĩ “underground” hay nhà văn trẻ trưởng thành từ việc công bố trực tiếp các tác phẩm của mình, thay vì phải trải qua một quá trình gian nan đi tìm những nhà bảo trợ như cách làm cũ.

Bởi thế, nếu xét “văn hóa” theo nghĩa là giá trị vật chất và tinh thần của xã hội, thì văn hóa Việt Nam trong thời gian qua thực chất là tăng lên hơn là “xuống cấp”.

Đại biểu Nguyễn Quang Tuấn. Ảnh: Minh Thăng

Video đang HOT

Nếu đại biểu Hà Nội hiểu “văn hóa xuống cấp” theo nghĩa rộng hơn, bao hàm cả giá trị đạo đức xã hội, thì đó cũng là một vấn đề gây tranh cãi. Thứ nhất, xã hội luôn biến chuyển, kéo theo đó là các hệ tư tưởng và giá trị của nó. Ví dụ như không thể lấy tiêu chuẩn của xã hội phong kiến là “nam nữ thụ thụ bất thân” để chỉ ra rằng việc các đôi tình nhân cầm tay nhau đi trên phố là biểu hiện của thoái hóa đạo đức. Thứ hai, có thể nền tảng đạo đức không hề thay đổi, nhưng những câu chuyện tiêu cực thời đại này lại có nguy cơ được phóng đại nhiều lần nhờ tiến bộ của công nghệ truyền thông. Thông tin giật gân, tiêu cực thì vẫn luôn bán chạy hơn thông tin tốt, tích cực. Nếu đại biểu muốn khẳng định “văn hóa xuống cấp” và từ đó quy trách nhiệm cho Bộ Văn hóa, thì ít nhất ông phải làm rõ được hai điều trên. Nếu không, việc tranh luận về vấn đề này sẽ đi đến ngõ cụt và không bao giờ có được những giải pháp hữu dụng.

Trong khi đó, Bộ trưởng ngành – có lẽ mang sẵn tâm lý phòng thủ – không do dự, đồng tình luôn với quan điểm của đại biểu về việc văn hóa xuống cấp, cũng không đưa ra bất kì lời giải thích nào cho quan điểm của ông. Nhưng thay vì nhận trách nhiệm văn hóa thấp thuộc về ngành văn hóa, ông xác định ngay cho kinh tế – hay nói đúng hơn, cho kinh tế thị trường. Đây là một cách biện minh dễ dàng, bởi “nền kinh tế thị trường kéo theo nhiều hệ lụy cho đạo đức xã hội” đã thành một tiên đề phổ biến, thậm chí là chân lý không cần chứng minh. Thế nhưng nếu tiên đề đó là đúng, chúng ta sẽ đánh giá thế nào với những nền kinh tế thị trường tiên tiến nhưng vẫn bảo tồn được văn hóa tốt, như Hàn Quốc, Nhật Bản?

Tôi không có ý định chứng minh văn hóa không xuống cấp để phản biện với đại biểu Tuấn, hay bảo vệ kinh tế thị trường để phản bác quan điểm của bộ trưởng Thiện. Nhưng qua ví dụ này, chúng ta có thể thấy các vấn đề tranh luận còn mơ hồ, và dường như cả người hỏi và người đáp chưa chuẩn bị kỹ lưỡng, hoặc được tham mưu không đầy đủ. Chất vấn bộ trưởng là nhằm giải quyết những thắc mắc chính sách thiết thực, thay đổi quy trình ra quyết định, hay góp ý với cách làm việc của người đứng đầu ngành. Là một người dân, tôi sẽ quan tâm nhiều hơn đến lý giải của Bộ Văn hóa về việc cấm phổ biến rồi lại cho phép một số bài hát, đảm bảo an toàn cho các lễ hội âm nhạc, hay cách xử lý nạn chèo kéo, chặt chém du khách mà qua năm này năm khác không xử lý nổi.

Quốc hội một năm chỉ họp hai lần, nên tôi mong những cuộc tranh luận nghị trường thực sự giải quyết được một vấn đề nào đó, thay vì những thảo luận nhanh chóng đi vào ngõ cụt.

Nguyễn Khắc Giang

Theo VNN

Không gian mạng giống như cuộc sống thật, có lừa đảo, tống tiền, đánh bạc...

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khái quát: "Trên không gian mạng cũng giống như cuộc sống thật. Cuộc sống thật có đánh bạc thì không gian mạng có đánh bạc, cuộc sống thật có tống tiền thì không gian mạng có tống tiền, cuộc sống thật có lừa đảo thì trên không gian mạng có lừa đảo".

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) chất vấn tân Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông về trách nhiệm quản lý nhà nước đối với mạng xã hội.

Dẫn lại ý kiến đại biểu Nguyễn Minh Hoàng (TPHCM) về mạng xã hội, ông Vượt nói trên mạng xã hội tồn tại các thông tin sai sự thật, thông tin bẩn, hình ảnh phản cảm, lợi dụng mạng để cá độ, đánh bạc ngàn tỉ, rửa tiền.... Việc này đang diễn ra ngày càng phức tạp, gây hậu quả lớn về kinh tế, xã hội, đạo đức, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội...

"Chính phủ đã tập trung xử lý, nhưng đây vẫn là vấn đề nóng, gây lo lắng, bất an cho gia đình, xã hội và đất nước. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp đột phá và có cam kết ngăn chặn, xử lý kịp thời vấn đề này không?"- vị đại biểu Gia Lai chất vấn.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trả lời câu hỏi chất vấn dành cho Bộ trưởng TT-TT.

Do tân Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng mới nhậm chức nên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã mời Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trả lời câu hỏi của đại biểu.

Chính vì vậy, không chỉ phải hoàn thiện chính sách pháp luật để điều chỉnh đối với không gian mạng mà phải hoàn thiện điều chỉnh toàn bộ xã hội, điều chỉnh những hành vi mới phát sinh trong đó có phát sinh trên không gian mạng.

Tuy vậy, Phó Thủ tướng thừa nhận các vi phạm trên không gian mạng khó phát hiện, khó đấu tranh hơn; các hành vi vi phạm, phạm tội thường bị xoá dấu vết, khó truy tìm, cần phải thông qua các giải pháp kỹ thuật, giám định. Đây chính là trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông và các Bộ, ngành có liên quan.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc đấu tranh đối với các vi phạm trên không gian mạng cần có sự vào cuộc của toàn xã hội. Phổ biến kiến thức làm sao cho toàn dân, tất cả mọi người nắm bắt được xu hướng phát triển. Hội Khuyến học Việt Nam đã lên tiếng nhiều năm rồi, cần giáo dục, thông tin, tuyên truyền để tất cả người dân cần được "xoá mù" về công nghệ nói chung, đặc biệt là công nghệ thông tin.

Vịnh Hạ Long thu 1.100 tỷ trong năm 2017

Trả lời chất vấn của đại biểu Cầm Thị Mẫn về khắc phục hạn chế trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử, Bộ trưởng Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho hay, ngân sách đầu tư vào lĩnh vực này đang hạn chế trong khi nguồn thu mang lại rất lớn.

Ông Thiện thống kê, cả nước có trên 40.000 di tích, trong đó 10.000 di tích xếp hạng cấp tỉnh, thành phố; 3.500 di tích xếp hạng quốc gia; 95 di tích quốc gia đặc biệt, 26 di sản được quốc tế công nhận...

Thời gian qua đã có khoảng 16 triệu du khách (7 triệu quốc tế, 9 triệu trong nước) đến với các di tích, tạo nguồn thu hơn 2.500 tỷ đồng. Một số di tích, di sản có nguồn thu rất lớn.

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện.

Ví dụ, riêng tiền bán vé ở Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) đã thu 1.100 tỷ đồng trong năm 2017, trong khi đó ngân sách đầu tư chỉ 50 tỷ đồng; di tích cố đô Huế thu 320 tỷ đồng, ngân sách đầu tư 47 tỷ đồng; phố cổ Hội An thu 247 tỷ đồng, ngân sách đầu tư 17 tỷ đồng...; chưa kể nguồn thu từ lưu trú, mua sắm, ăn uống gấp nhiều lần tiền bán vé.

"Nếu quan tâm đầu tư cho di tích, di sản như với công trình dự án thì thu hồi rất nhanh, không bị thua lỗ mà bảo tồn được công tình văn hoá. Không có dự án nào có lãi như thế, nhà nước chỉ đầu tư 50 tỷ đồng mỗi năm mà thu hơn 1.000 tỷ"- Bộ trưởng Thiện cho hay.

Trong khi đó, trả lời chất vấn của đại biểu về thực trạng buôn bán tại các cửa hàng thuốc Tây hiện nay, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cảm ơn đại biểu đã chất vấn đúng thực trạng.

"Hiện nay đã có Luật Dược, ban hành các nghị định, thông tư quy định về vấn đề này. Theo đó, người có bằng dược mới được mở hiệu thuốc và chỉ được mở một nơi. Nhưng đúng là có thực tế là cho thuê bằng, sử dụng một bằng nhưng mở ở nhiều nơi, các tỉnh, thành phố khác nhau. Nghị định của Chính phủ đã quy định xử lý vi phạm này rất nghiêm, như buộc đóng cửa, thu hồi bằng"- bà Tiến nói.

Thế Kha

Theo Dantri

Bộ trưởng Văn hoá: "Nếu có nhiệm kỳ sau, tôi vẫn bị chất vấn về đạo đức xuống cấp" "Từ trước đến nay, cứ nói đến đạo đức là các cơ quan nói đã giao cho ngành Văn hoá rồi. Với tư tưởng cứ vứt ra và bảo "đó là việc của các anh, hãy làm đi" như vậy vấn đề xuống cấp đạo đức này còn chưa khắc phục được, thì có đến nhiệm kỳ sau tôi vẫn sẽ bị chất...