Văn hoá giày thể thao Sneakers được triệu người mê mẩn, được tạo ra thế nào?

Giày sneakers là phụ kiện yêu thích của nhiều bạn trẻ nhưng ít ai biết được rằng lịch sử giày sneakers đã bắt đầu từ 100 năm nay.

Lịch sử của giày thể thao sneakers dài và nhanh, với những rào cản khác nhau trên đường đi. Nó bắt đầu vào năm 1839, khi một nhà khoa học người Mỹ tên Charles Goodyear phát minh ra cao su lưu hóa: một quá trình thêm lưu huỳnh vào cao su được nung nóng để tạo ra một chất dễ uốn, cả không thấm nước và có thể đúc được. Vài thập kỷ sau, quy trình đột phá này được áp dụng cho sản xuất giày, cho phép đế bền hơn. Được sử dụng chủ yếu cho công nghiệp ứng dụng cao su, các biến thể đã có từ đầu thế kỷ 19, tổ tiên của giày sneaker thời hiện đại đã ra đời.

Chuyển sang đầu thế kỷ 20 và có hai công ty đang tìm cách tận dụng tiềm năng to lớn của giày đế cao su để đưa chúng đến với công chúng, thay vì chỉ một số ít đặc quyền. Công ty cao su Hoa Kỳ đã phát triển Keds, đưa chúng vào bán vào năm 1916. Một năm sau, Converse phát hành giày All Star. Đến đầu những năm 1920, với sự chứng thực của cầu thủ bóng rổ nổi tiếng và huấn luyện viên Chuck Taylor (tên vẫn có thể được tìm thấy trên những chiếc giày All Stars ngày nay), thương hiệu này đã bùng nổ. Năm 1924, hai anh em người Đức Rudolf và Adolf “Adi” Dassler tham gia ngành công nghiệp, tạo ra một doanh nghiệp thiết kế giày dép riêng cho các vận động viên.

Chủ yếu được sản xuất và tiếp thị cho các hoạt động thể thao, giày thể thao sneakers nhanh chóng có được chỗ đứng. Converse được đội bóng rổ Mỹ sử dụng tại Thế vận hội Berlin năm 1936, trong khi vận động viên người Mỹ Jesse Owen thi đấu – và giành bốn huy chương vàng – mang giày chạy do Dasslers thiết kế. Hai anh em Dasslers tách ra hoạt động riêng vào cuối những năm 1940, tiếp tục kiểm soát hai trong số những thương hiệu đồ thể thao lớn nhất ngày nay: Adolf tạo ra Adidas, Rudolf tự mình tạo ra Puma

Vào những năm 1950, trẻ em ở Mỹ đã mang giày thể thao sneakers với quần bò jean denim mới (một sự kết hợp từng gây bối rối giữa một số trường học). Đó là một cặp đôi cũng được ưa chuộng bởi các ngôi sao bao gồm Marlon Brando và Marilyn Monroe. Giày thể thao sneakers thoải mái, giản dị và dễ dàng di chuyển. Trong một số trường hợp nhất định, chúng cũng biểu thị sự nổi loạn, sẵn sàng bước ra ngoài quy tắc của xã hội.

Tuy nhiên, phải mất một hoặc hai thập kỷ nữa để giày thể thao sneakers trở nên thực sự phổ biến. Một bước tiến vững chắc trong lĩnh vực chạy nước rút, nhảy và làm tăng nhịp tim của một người khác, vào những năm 1970, một nhãn hiệu khác đã xuất hiện, Nike. Được đặt theo tên của nữ thần chiến thắng có cánh trong thần thoại Hy Lạp, đây là những đôi giày nhằm tăng cường hiệu suất thể thao hơn nữa, mẫu họa tiết hình chiếc bánh quế waffle trên đế được cho là được phát triển sau khi huấn luyện viên môn chạy và đồng sáng lập Bill Bowerman đổ cao su vào máy làm bánh quế waffle của vợ.

Cho đến bây giờ giày thể thao sneakers đang được tiếp thị đều đặn đến những người trẻ tuổi muốn trông ngầu như những anh hùng thể thao và người nổi tiếng, cũng như ngày càng có nhiều người đam mê thể dục và thể hình. Và cho dù cầu thủ bóng rổ Kareem Abdul-Jabbar đang tung hoành trên sân với chiếc giày Adidas đế bệt thì đối thủ Nike, có rất nhiều cảm hứng khác để lựa chọn, dùng trong thể thao hay cách khác. Đó là một mô hình tiếp tục vào những năm 1980, với Michael Jordan theo bước chân của nhiều đàn anh vào năm 1984 khi anh cho mượn tên của mình gắn cùng Nike với chiếc giày Air Jordans. Cùng thập kỷ cũng chứng kiến sự ra mắt của Reebok Freeststyle, tiếp tục phát triển giày thể thao dành riêng cho phụ nữ.

Ngoài sân thi đấu, giày thể thao cũng ngày càng được nhìn thấy trên đường phố. Một phần quan trọng của phong cách hip-hop và nhạc rap đang phát triển, các vận động viên tồn tại như một phần của thời trang thể thao được tạo ra từ các cộng đồng và nghệ sĩ da đen, chủ yếu ở thành phố Mỹ phía Đông. Đó là một di sản tiếp tục cho đến ngày nay, với nhiều sự chứng thực và hợp tác trên đường đi, bao gồm thỏa thuận của Jay Z với Reebok năm 2003 và Adidas Yeezys bán chạy nhất của Kanye West

Sneakers bây giờ phổ biến nhiều. Chúng được nhắc đến và tham gia vào tất cả mọi thứ, từ các tầng lớp xã hội, đến sở thích thể thao, văn hóa, hương vị âm nhạc, thể hiện mong muốn không cảm thấy bị vướng bận bởi giày dép không thoải mái. Sự tồn tại của chúng trong điện ảnh qua nhiều bộ phim: từ Jennifer Grey trong Dirty Dancing, cho đến đôi giày trainer màu vàng sáng của Uma Thurman trong Kill Bill, đến The Royal Tenenbaums, bộ đồ Adidas màu đỏ của Ben Still, đến vô số kiểu dáng và thiết kế được thấy trong Spike Lee’s Do the Right Thing.

Sự hứng thú với những đôi giày sneakers không có dấu hiệu suy giảm. Trên thực tế, năm ngoái, thị trường giày thể thao sneakers toàn cầu đã được dự đoán sẽ đạt 95,14 tỷ đô la vào năm 2025. Từ các thương hiệu mới thành lập đến các nhà mốt cao cấp đều sản xuất sneakers.

Diễm Quỳnh