Van der Sar – từ người hùng Moscow đến nhà quản lý tài ba

Thành công trên tư cách cầu thủ lẫn lãnh đạo một CLB nổi tiếng như Ajax, Edwin van der Sar khiến người ta nể phục với bộc óc thông minh của mình.

Thế giới từng chứng kiến nhiều thủ môn kiệt xuất; một vài người có kỹ năng không tưởng, một số có phong cách thi đấu cuốn hút, một số thì lạnh lùng như băng.

Tuy nhiên, Van der Sar đem lại cho người ta một cảm giác khác. Anh sở hữu sự điềm tĩnh đáng kinh ngạc trong khung gỗ, càng già càng hay và chủ yếu bắt bóng dựa vào “cái đầu”.

Tình huống Van der Sar cản phá 11 m đem về chức vô địch Champions League năm 2008 cho MU. Ảnh: Getty.

Cú bay người lịch sử

Từng giành hai danh hiệu Champions League trong màu áo Ajax lẫn Manchester United, Van der Sar luôn khẳng định đêm chung kết ở Moscow năm 2008 mới là đỉnh cao nhất trong sự nghiệp của mình.

Cựu thủ thành người Hà Lan lần đầu vô địch Champions League mùa 1994/95 cùng Ajax. Năm 1995 anh đã nhận danh hiệu Thủ môn hay nhất châu Âu, và là trụ cột đưa tuyển Hà Lan vào nhóm bốn đội mạnh nhất World Cup 1998.

Mùa hè 1999, Van der Sar rời Ajax để đến Juventus. Vào thời điểm đó, anh được coi là một trong những thủ thành hàng đầu thế giới, bên cạnh Oliver Kahn, Fabien Barthez, David Seaman, Angelo Peruzzi… Tuy nhiên, chỉ sau 2 năm, anh bật bãi khỏi CLB thành Turin để nhường chỗ cho bản hợp đồng kỷ lục thế giới trị giá 100 tỷ lire (tương đương 32,6 triệu bảng) Gianluigi Buffon từ Parma.

Van Der Sar chuyển sang Fulham, và ở tuổi 30, nhiều người đã nghĩ sự nghiệp đỉnh cao của anh thế là hết. Để rồi ở tuổi 35, người gác đền cập bến Old Trafford và có lần thứ hai trong sự nghiệp bước lên đỉnh cao của bóng đá thế giới.

Đêm Moscow, chung kết Champions League mùa 2007/08, cuộc chiến nội bộ giữa hai đội bóng hàng đầu nước Anh căng thẳng đến tột độ. MU với những Wayne Rooney, Cristiano Ronaldo hay Rio Ferdinand đối đầu Chelsea của những Drogba, Lampard, Terry hay Ballack. Tất cả họ đều là những ngôi sao hàng đầu thế giới thời điểm đó.

Sau 120 phút, trận đấu bất phân thắng bại và phải nhờ đến loạt đó luân lưu để tìm ra nhà vô địch. Mọi thứ đã được định đoạt bởi đôi tay của Van Der Sar, người khi đó sắp bước sang tuổi 38.

“Tôi nghĩ mình đã phân tích đâu đó khoảng 40 cú sút 11 m của Lampard. Tôi cũng phân tích nhiều băng DVD của các cầu thủ Chelsea, và tôi chú ý rằng Nicolas Anelka luôn sút về phía tay phải thủ môn”, Van der Sar kể lại.

Chelsea cũng chuẩn bị cho loạt đá luân lưu kỹ càng. “Sau đó, tôi nghe đồn các cầu thủ Chelsea cũng nghiên cứu thói quen bắt pen của mình khá kỹ, họ biết tôi thường đổ người về bên phải, nên có thể sút về bên trái”, thủ môn này kể tiếp.

Và đúng là các cầu thủ Chelsea sút về phía bên trái của Van der Sar thật. Cả 6 loạt sút đầu tiên của “The Blues”, bóng đều bay về phía tay trái của thủ môn MU và dù biết trước, anh không tài nào cản phá được.

Thần may mắn trước đó đứng về phía MU khi đội trưởng Terry của Chelsea trượt chân và đá hỏng ở quả thứ 5. Cristiano Ronaldo, người đã đá hỏng một lượt trước đó được cứu. Hai đội bước vào loạt đá loại trực tiếp.

Tại đây, kinh nghiệm, sự già dơ và cái đầu thông minh của Van der Sar được thể hiện: “Lúc đó tôi nghĩ rằng các cầu thủ Chelsea đều đã sút về bên trái, nhưng còn Anelka thì sao, anh ta luôn sút về bên phải và tôi đã quyết định bắt bài”.

Van der Sar bay người về phía phải và trở thành thủ môn đầu tiên trong lịch sử thế giới, 2 lần vô địch Champions League trong màu áo 2 CLB khác nhau. “Khi các đồng đội vây xung quanh, tôi đã biết đây là đỉnh cao nhất trong sự nghiệp của mình”, anh tự hào.

Van der Sar đổ người về phía tay phải, dù trước đó tất cả các cầu thủ Chelsea đều sút về bên trái.

“Thánh” Johan Cruyff từng nhận xét Van der Sar là đại diện tinh tuý nhất của bóng đá Hà Lan trong khung gỗ. Sau trận chung kết Champions League, Sir Alex Ferguson phải thốt lên: “Van der Sar đã đi ngược lại mọi quy tắc thông thường của bóng đá thế giới”.

Một cầu thủ thông thường sẽ đi từ vị thế của một cầu thủ trẻ, lên tới đỉnh cao rồi bước xuống trong giai đoạn cuối sự nghiệp. Van der Sar thì ngược lại, đỉnh cao của anh nằm ở hai đầu sự nghiệp.

Cách lý giải duy nhất với công chúng dường như nằm ở bộ óc của anh. Van der Sar là mẫu thủ môn có sự bình thản hiếm thấy trong khung thành, luôn đưa ra những quyết định cực kỳ chính xác.

Những phán đoán chính xác ngày còn là cầu thủ được Van der Sar áp dụng khi chuyển qua làm Giám đốc Điều hành tại CLB Ajax từ năm 2015.

Van der Sar đang thành công trên cương vị quản lý Ajax. Ảnh: Getty.

Một CEO xuất chúng của bóng đá

Không nhiều huyền thoại bóng đá gây tiếng vang trên cương vị quản lý toàn bộ một CLB sau khi giải nghệ. Nền công nghiệp bóng đá đã phát triển tới mức, một CLB lớn được xem như một công ty kinh tế cỡ bự, và những nhà quản lý phải am hiểu cả kiến thức về kinh tế hay quản trị.

Không phải ai từng theo nghiệp “quần đùi áo số” cũng hội tụ đủ phẩm chất và thành công. Đó là lý do Van der Sar trở thành “của hiếm” trong bóng đá thế giới hiện đại.

Sau khi giải nghệ, Van der Sar nhận được cuộc gọi từ Johan Cruyff. Không lâu sau đó, Dennis Bergkamp tiếp tục gọi đến. Ban đầu, anh ngồi vào ghế Giám đốc Tiếp thị của Ajax hồi tháng 11/2012. Tuy nhiên, nhận thấy tiềm năng to lớn của người cũ, Ajax quyết định mời Van der Sar làm Giám đốc Điều hành (CEO) vào cuối năm 2016.

Van der Sar ban đầu có chút do dự, vì cho dù không có chút hứng thú nào với những công việc truyền thống khác như HLV hay BLV trên truyền hình, trở thành CEO là một câu chuyện hoàn toàn khác. Khối lượng công việc và áp lực của một CEO sẽ là khổng lồ, nó thậm chí sẽ làm đảo lộn cuộc sống của gia đình Van der Sar.

Anh tìm đến David Gill, CEO lừng danh một thời của MU để đề nghị vợ ông này nói chuyện với vợ mình để thuyết phục. “Tôi hỏi Gill: Giờ sao đây? Liệu ông có thể nhờ vợ mình nói chuyện với vợ của ông về việc đó không?’”, Van der Sar kể lại trên Mail. “Thế là Gill đáp: ‘Đừng bao giờ. Nếu cô ấy làm vậy, thì cậu sẽ không bao giờ làm CEO được đâu! Công việc ấy chiếm thời gian và công sức còn hơn cả nghiệp cầu thủ đó’”.

Van der Sar không mất nhiều thời gian để nhận ra Gill đúng. Cựu thủ môn này làm việc gần như không có ngày nghỉ trong tuần, quay cuồng với các cuộc họp, giao dịch mua bán, và đặc biệt là theo dõi sự phát triển của học viện Ajax, “công xưởng sản xuất tài năng trẻ hàng đầu thế giới” – bình luận của Telegraph.

Anh luôn có mặt ở bàn làm việc khoảng 9h sáng, và không bao giờ rời văn phòng trước 7h tối. Khối lượng công việc chưa bao giờ là gánh nặng với Van der Sar, anh luôn thích thú và nhiệt huyết với công việc.

Tuy nhiên, điều khó khăn nhất trong vai trò của CEO Ajax là những chỉ trích nặng nề từ các CĐV, dân trong nghề và thậm chí là những “người cũ” của CLB.

HLV Louis van Gaal đầu tháng này thậm chí đã cáo buộc ban lãnh đạo Ajax muốn tư lợi từ cuộc khủng hoảng dịch bệnh hiện tại. Nhiều quyết định có phần khắc nghiệt của Van der Sar và các cộng sự nhận hàng loạt chỉ trích từ nhiều phía, đặc biệt là việc cắt hợp đồng với Abdelhak Nouri, tài năng trẻ bị hôn mê vì đột quỵ vài năm trước.

Thế nhưng, những gì Van der Sar đang làm không nằm ngoài mục đích đưa Ajax trở lại đỉnh cao. Tháng 4/2019, anh tuyên bố “Ajax đã đạt tới một đẳng cấp bóng đá đáng kinh ngạc trong thế giới”.

Họ có một học viện bóng đá luôn sản sinh ra những cầu thủ giỏi, hoạt động theo một mô hình “tự cung tự cấp” độc đáo và đã tiến rất gần đến việc gặt hái thành công tột đỉnh trên sân bóng.

“Cruyff nói với tôi rằng một luật sư hay doanh nhân, những người am hiểu sổ sách tài chính là có thể trở thành CEO. Nhưng ở lĩnh vực bóng đá mọi thứ đặc biệt hơn nhiều”, Van der Sar khẳng định. “Để làm CEO của một đội bóng, bạn phải tốt nghiệp trường đại học của cuộc đời cầu thủ, cuộc đời của bóng đá”.

Mùa trước, Ajax làm rung chuyển châu Âu sau khi loại cả Real lẫn Juve để vào đến bán kết Champions League. Từ một đội bóng đã nhiều năm không có nổi chức vô địch quốc gia, Ajax trở lại mạnh mẽ với sự thức thời nhưng vẫn giữ bản sắc.

Truyền thông châu Âu bắt đầu xem Van der Sar, bộ não đứng sau thành công của Ajax là ứng viên số 1 cho ghế Giám đốc Thể thao của MU. “Quỷ đỏ” vẫn loay hoay tìm đường trở lại đỉnh cao, bởi thiếu một nhà quản lý am hiểu bóng đá như Van der Sar.

Phó Chủ tịch Ed Woodward gần như chỉ giỏi trong khía cạnh tài chính, và là minh chứng hoàn hảo nhất cho câu nói: “Một bao tải tiền không thể đá bóng” của cố huyền thoại Johan Cruyff.

Van der Sar không phủ nhận ý tưởng trở thành nhà quản lý của Manchester United, nơi có thể đưa anh đến đỉnh cao nhất trong sự nghiệp của một nhà quản lý bóng đá.

Tuy nhiên, đó là câu chuyện của thì tương lai, Van der Sar luôn nổi tiếng với việc đưa ra những quyết định chính xác trong sự nghiệp, và anh có lý do để chờ thêm thời gian.

Hồng An